Złamanie obojczyka — od czego zależy wybór metody leczenia

Złamanie obojczyka — od czego zależy wybór metody leczenia

Złamanie obojczyka to uraz, do którego dochodzi przede wszystkim w sezonie wiosenno-letnim, choć jeśli jesteś miłośnikiem aktywności zimowych na stoku narciarskim, tu również możesz nabawić kontuzji w tym obszarze swojego ciała.
Obojczyk jest wygiętą esowato kością, będącą jedynym kostnym połączeniem kończyny górnej z tułowiem. Koniec bliższy łączy się z mostkiem, a koniec dalszy z wyrostkiem barkowym łopatki. Kształt i długość obojczyka determinują prawidłowe stosunki anatomiczne w obrębie obręczy kończyny górnej, czyli bezpośrednio wpływają na prawidłową funkcję barku.

W jaki sposób dochodzi do urazu i jak wygląda proces leczenia?

Kiedy najczęściej dochodzi do złamania obojczyka?

Złamania obojczyka stanowią około 3% wszystkich złamań u dorosłych i nawet do 15% złamań u dzieci. Biorąc pod uwagę tylko okolicę barku, jest to ponad 60% złamań w tej okolicy. Jednym słowem jest to bardzo częsty uraz, zwłaszcza w sezonie letnim i dotyczy najczęściej młodych, aktywnych osób poniżej 30 roku życia, w tym dwa razy częściej doświadczają go mężczyźni, niż kobiety.
Prawie 90% złamań obojczyka następuje po upadku na bark. W młodej populacji źródłem złamań najczęściej są urazy komunikacyjne i sportowe. Tutaj dominują upadki z roweru oraz wypadki samochodowe i motocyklowe. Sporty walki i wszelkiego rodzaju aktywności sportowe z dużą dynamiką i możliwością upadku, w tym jazda na nartach, są oczywiście również w grupie ryzyka.

Złamanie obojczyka — jakie są najskuteczniejsze metody leczenia i od czego zależy ich wybór

Istnieje od kilkudziesięciu lat pogląd, że obojczyk jest kością, która zawsze się zrasta i ewentualne deformacje nie wpływają na funkcję barku. Tego typu przeświadczenie jest niestety oparte na starych, źle skonstruowanych badaniach i aktualnie absolutnie nie jest obowiązujące w tak jednoznaczny i uproszczony sposób.
Większość złamań obojczyka, bo aż 69%, dotyczy środkowej 1/3 jego długości. Złamania bliższej 1/3 to niecałe 3%, a dalszej 1/3 to 26%. W zależności od stopnia przemieszczenia, skrócenia długości, wielkości deformacji i aktywności pacjenta, lekarz może podjąć decyzję o leczeniu zachowawczym lub operacyjnym.

Leczenie zachowawcze — kiedy jest wystarczające

W przypadku złamania bez przemieszczenia, co najczęściej dotyczy części bliższej i dalszej obojczyka oraz populacji dzieci do 10 roku życia, lekarz ortopeda może zastosować leczenie zachowawcze. Polega ono na noszeniu temblaka lub opatrunku ósemkowego przez około 4 tygodnie i stopniowym wdrażaniu ćwiczeń czynnych zakresu ruchu barku.
Leczenie zachowawcze zwykle stosowane jest w przypadku złamania bez istotnych przemieszczeń oraz z przemieszczeniami, gdy pacjent:

  • z racji obciążeń zdrowotnych nie może poddać się operacji,
  • nie akceptuje leczenia operacyjnego,
  • jest bardzo mało aktywny i ograniczenie funkcji kończyny będzie mało zauważalne.

Mężczyzna w trakcie rehabilitacji obojczyka

Wskazania do leczenia operacyjnego

W przypadku złamań z:

  • deformacją,
  • znacznym przemieszczeniem,
  • skróceniem długości obojczyka ponad 14 mm,
  • napinaniem skóry,
  • defektem kosmetycznym,

lekarz może rozważyć leczenie operacyjne. Zazwyczaj sytuacje te dotyczą złamań środkowej 1/3 długości obojczyka, które są statystycznie najczęstsze. Dodatkowym argumentem, który przemawia za operacją, jest fakt, że w tego typu złamaniach mięśnie przyczepiające się do obojczyka skutecznie przemieszczają odłamy.

Anatomiczne nastawienie przemieszczonych odłamów za pomocą opatrunku ósemkowego jest w praktyce niemożliwe. Aktualne badania pokazują, że około 30% pacjentów nie dochodzi do pełnej sprawności po leczeniu zachowawczym. W praktyce oznacza to, że występują u nich:

  • ograniczenia w zakresie ruchu barku,
  • osłabienie siły mięśniowej,
  • ból podczas leżenia na boku
  • defekty kosmetyczne.

Co więcej, nawet w 15% przypadków nie dochodzi do zrostu odłamów kostnych, co wymaga wdrożenia leczenia operacyjnego.
Złotym standardem w leczeniu złamania obojczyka jest otwarte nastawienie i stabilizacja wewnętrzna odłamów z użyciem specjalnych płytek i śrub, dobieranych odpowiednio do lokalizacji złamania.

Złamanie obojczyka — jak leczyć osoby bardzo aktywne

Nawet jeśli w chwili złamania obojczyka doszło do niewielkiego przemieszczenia, ale prowadzisz bardzo aktywny tryb życia i nie chcesz mieć kilkutygodniowej przerwy na leczenie opatrunkiem ósemkowym lub temblakiem, lekarz może zakwalifikować cię do leczenia operacyjnego. Dzięki temu szybciej wrócisz do normalnej codziennej funkcji i będziesz pewien powrotu do pełnej aktywności sportowej w jak najkrótszym czasie.

Złamanie obojczyka u zawodnika wyścigów motocyklowych

Wyobraźmy sobie zawodników z najwyższych lig wyścigów motocyklowych, choćby MotoGP, którzy po złamaniu obojczyka traciliby cały sezon na leczenie zachowawcze. Nie ma takiej możliwości. Wracają do gry w ciągu kilku dni i nie czekają na pełny zrost odłamów po wdrożonym leczeniu operacyjnym. Stabilność jest zapewniona po anatomicznym nastawieniu i zespoleniu za pomocą specjalnych płytek i śrub. Zrost następuje w następnych tygodniach przy zachowaniu pełnego zakresu ruchu barku i możliwości wykonywania wielu aktywności. W niektórych przypadkach możliwe to jest nawet na poziomie sportu wyczynowego.

Wyścigi motocyklowe. Złamanie obojczyka

Typowym i zarazem spektakularnym przykładem jest Jorge Lorenzo, 5-krotny mistrz świata w różnych kategoriach. W 2013 r. po złamaniu obojczyka podczas sesji treningowej Grand Prix Holandii, co miało miejsce w czwartek, już po kilku godzinach został zoperowany w Hiszpanii. Natomiast w niedzielę, po upływie dwóch dni, był w stanie wywalczyć w wyścigu 5. miejsce.
Dla osób aktywnych, w tym dla sportowców leczenie zachowawcze z jego ograniczeniami jest często nie do zaakceptowania.

Czy po operacji złamanego obojczyka konieczna jest rehabilitacja?

Zarówno w leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym ogromną rolę odgrywa współpraca z rehabilitantem i to od jak najwcześniejszego etapu. W przypadku wdrożenia leczenia zachowawczego, najpóźniej po dwóch tygodniach powinieneś rozpocząć odpowiednie ćwiczenia pod nadzorem rehabilitanta. W przypadku zastosowania technik operacyjnych rehabilitacja może zacząć się już bezpośrednio po zabiegu.

To top