Rzepka to trzeszczka, czyli niewielkich rozmiarów, zaokrąglona kostka, tworząca z więzadłami i ścięgnami aparat trzeszczkowy. W porównaniu z innymi trzeszczkami rzepka jest największa, a kształtem przypomina płaski trójkąt z zaokrąglonymi wierzchołkami.
Ze względu na pełnione funkcje, jest bardzo ważnym elementem kolana. Poprawia sprawność mięśnia czworogłowego, chroni kłykcie przed uszkodzeniami a cały staw przed urazami, działa jak amortyzator i przenosi duże obciążenia. W trakcie codziennej aktywności ślizga się w obrębie kłykci i mało kto myśli o niej przy chodzeniu, bieganiu, czy uprawianiu sportu. Do czasu, aż dojdzie do zaburzenia jej ruchu i odchylenia.
Czym dokładnie jest lateralizacja rzepki, jak ją rozpoznać i w jaki sposób można skutecznie przywrócić jej pełną funkcję?
Co to jest lateralizacja rzepki i jak się objawia?
Lateralizacja rzepki, zwana też bocznym przyparciem rzepki to stan, w którym rzepka, czyli kość znajdująca się na przodzie kolana, jest przemieszczona lub ma tendencję do przemieszczania się w stronę zewnętrzną kolana, w kierunku bocznym.
Gdy dochodzi do zaburzenia osi ustawienia rzepki i przesuwa się ona w bok, zwiększa się nacisk na jej boczną powierzchnię. Możesz to dostrzec w miarę zginania kolana.
Przeczytaj także: Rehabilitacja po zabiegu stabilizacji rzepki — na czym polega i jakie korzyści niesie
Jednym z objawów, który może zwrócić twoją uwagę w przypadku lateralizacji rzepki, jest ból kolana w części przedniej oraz ból rzepki, gdy ją dotykasz. Dolegliwości te nasilają się, gdy wykonujesz ruchy w stawie kolanowym. Większy ból poczujesz przy kucaniu, klękaniu, czy też chodzeniu po schodach. Możesz też odczuwać sztywność w stawie kolanowym, co będzie się pogłębiać, jeśli w porę nie zgłosisz się do ortopedy. W bardziej zaawansowanym stadium lateralizacja rzepki może się objawiać przeskakiwaniem w kolanie, krepitacjami i trzaskami, a po dojściu do stanu zapalnego w obrębie kolana pojawi się opuchlizna i obrzęk. Innym skutkiem zaniedbań w leczeniu bocznego przyparcia rzepki mogą być zmiany zwyrodnieniowe.
Możliwe przyczyny lateralizacji rzepki
Czynników sprzyjających lateralizacji rzepki jest wiele, dlatego warto znać przynajmniej te najczęstsze.
Mowa tu między innymi o:
- urazach kolana w tym różnego rodzaju uszkodzeniach rzepki,
- słabości mięśniowej,
- nieprawidłowej pracy mięśnia czworogłowego uda, który odpowiada za stabilizację w kolanie i zginanie w biodrze,
- braku leczenia:
- koślawości kolan i pięt,
- płaskostopia,
- rotacji wewnętrznej stopy,
- wadach postawy,
- nieprawidłowym wzorcu chodu,
- dysbalansie mięśniowym,
- osłabieniu mięśni pośladkowych.
Tego rodzaju problemy zdrowotne powinny być odpowiednio wcześnie zdiagnozowane i leczone albo przez ortopedę, albo z pomocą fizjoterapeuty. Dlatego nie powinieneś lekceważyć objawów i dolegliwości, a także opóźniać konsultacji ortopedycznej w przypadku pogłębiających się wad postawy oraz schorzeń stóp i kolan.
Do przyczyn niezależnych od ciebie i twoich działań, należy:
- deformacja nasady kości piszczelowej,
- niewłaściwe rozwinięcie się tkanek miękkich w kolanie,
- nieprawidłowa budowa nasady kości udowej,
- różna długość nóg,
- nieprawidłowe ustawienie miednicy,
- zbyt wysokie ustawienie rzepki.
Lateralizacja rzepki — na czym polega leczenie
Decyzję o rodzaju leczenia podejmuje lekarz w porozumieniu z pacjentem. Wiele zależy zarówno od stadium schorzenia, jak i twojego stylu życia. Im więcej jest w nim aktywności, w tym sportowych, tym większe prawdopodobieństwo, że bardziej wskazany będzie zabieg operacyjny.
Leczenie zachowawcze
W ramach leczenia zachowawczego bardzo ważne jest kompleksowe podejście i wykorzystanie różnych metod. Takich, które sprawią, że rzepka znów będzie się prawidłowo przemieszczać po kłykci kości udowej, bez „uciekania” na zewnątrz.
By to osiągnąć, fizjoterapeuta może zastosować:
- odpowiednie ćwiczenia:
- mobilizujące rzepkę,
- prioprioceptywne,
- rozciągające,
- rozluźniające mięśnie kulszowo-goleniowe,
- wzmacniające głowę przyśrodkową mięśnia czworogłowego uda,
- kinesiology taping, kinezyterapię oraz wybrane zabieg fizykoterapeutyczne, a wśród nich krioterapię, magnetoterapię lub zabiegi z użyciem lasera.
Operacyjne leczenie lateralizacji rzepki
Zarówno w sytuacji, gdy metody leczenia zachowawczego nie przyniosą spodziewanych efektów, jak i w wtedy, gdy prowadzisz bardzo aktywne życie, lekarz może zaproponować leczenie operacyjne. Jego celem jest odtworzenie prawidłowego ustawienia rzepki i doprowadzenie do jej stabilizacji. Często wybieraną techniką zabiegową jest artroskopia.
Po zabiegu podobnie jak w przypadku innych operacji, niezbędna jest odpowiednia rehabilitacja. Jeśli ma pomóc w szybkim powrocie do sprawności i zmniejszyć ryzyko ponownej lateralizacji rzepki, niezbędne jest jak najpełniejsze zaangażowanie z twojej strony. Mowa zarówno o zajęciach na sali, jak i ćwiczeniach zlecanych do wykonania w domu.
Źródło i inspiracja:
