Ból stopy może mieć wiele przyczyn, dlatego żadnego z objawów nie należy lekceważyć. Choć niektóre schorzenia mogą wynikać z chwilowych przeciążeń, to w sytuacji, gdy dolegliwości nie ustępują wraz z upływem czasu, warto skonsultować się ze specjalistą chorób stóp. Jednym z powodów twojej wizyty w gabinecie lekarskim może być nerwiak Mortona.
Czym jest ta dolegliwość, jakie są jej przyczyny i na czym polega leczenie?
Czym jest nerwiak Mortona?
Nerwiak Mortona to jedna z przyczyn dolegliwości bólowych przedniej części stopy. Nerwiak Mortona to inaczej nerwiak międzypalcowy i jest to włóknienie około nerwowe, nie tak jak w typowym urazowym uszkodzeniu komórek nerwowych czy też nerwu.
Przednia część stopy, w której nerwiaka Mortona występuje, unerwiona jest przez dwa nerwy – nerw podeszwowy przyśrodkowy i boczny. Zbiegając obwodowo, oddają końcowe gałązki do palców i przebiegają podeszwowo pod więzadłem poprzecznym, czyli taką strukturą, która stabilizuje głowę kości śródstopia. I ta budowa anatomiczna powoduje, że nerw ulega uwięźnięciu pod tym więzadłem poprzecznym i jest drażniony, pocierany, co doprowadza do włóknienia.
Kto cierpi z powodu nerwiaka Mortona?
Znajomość przyczyn, które mogą doprowadzić od wystąpienia na stopie nerwiaka Mortona, pozwoli ci podjąć działania profilaktyczne, które to ograniczą. Nie na wszystkie masz realny wpływ, ale większość jest w zasięgu twojego wpływu.
Do najczęstszych czynników sprzyjających dolegliwościom bólowym przedniej części stopy, należą między innymi:
- płaskostopie poprzeczne,
- noszenie obcisłego, wąskiego obuwia, również tego na wysokim obcasie,
- stopa płasko-koślawa,
- paluch koślawy (halluksy),
- palce młotkowate,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- stopa wydrążona,
- wiek między 40 a 60 rokiem życia,
- płeć kobieca (głównie z powodu wspomnianego noszenia nieodpowiedniego obuwia),
- uprawianie wybranych dyscyplin sportowych mocno obciążających stopy (np. tenis, bieganie, narciarstwo, skoki),
- nadwaga i otyłość,
- przebyte urazy stóp.
Nerwiak Mortona może też wystąpić bez wyraźnej przyczyny, co również warto mieć na uwadze.
Urazy, stany zapalne, schorzenia palców, czy różnego rodzaju deformacje i nerwiaki to tylko wybrane problemy stóp, z którymi powinieneś zgłosić się do ortopedy.
Nie warto przy tym zwlekać z wizytą. Im wcześniej zdiagnozujesz przyczyny dolegliwości, tym szybciej rozpoczniesz leczenie i odzyskasz optymalną sprawność.
Jeśli w tej chwili ból lub inne objawy w obrębie stopy utrudniają ci funkcjonowanie i utrzymują się od pewnego czasu, umów się na konsultację.
Jakie są objawy nerwiaka Mortona?
Głównym objawem jest ból, ale w przypadku nerwiaka jest on dość charakterystyczny. Jest to ból o charakterze pieczenia, palenia i mrowienia. Przy nerwiaku Mortona możesz czuć drętwienie, a ból promieniować może do palców lub też do części proksymalnej stopy. Dolegliwości bólowe nasilają się:
- podczas chodzenia po twardym podłożu,
- obciążaniu całego ciała (bieganie, dłuższe stanie lub chodzenie),
- w trakcie chodzenia w butach na wysokim obcasie, ciasnych, z wąskimi noskami.
Nierzadko możesz też mieć wrażenie, że stoisz za zgiętej skarpetce lub kamyku, choć nic takiego nie ma miejsca.
Ulga pojawia się w chwili, gdy stopy dotykają miękkiej powierzchni, zdejmujesz buty lub zakładasz wygodniejsze i szersze, a także po krótkim masażu stóp.
W trakcie badania lekarz posługuje się uciskiem w trzeciej przestrzeni międzypalcowej, co stymuluje zarówno pojawienie się dolegliwości, jak i ich nasilenie.
Kiedy udać się na konsultację do specjalisty od chorób stóp?
Do specjalisty stóp powinieneś się udać, gdy ból o charakterze pieczenia i palenia zlokalizowany w obrębie trzeciej przestrzeni międzypalcowej, czyli pomiędzy trzecim a czwartym palcem, nie ustępuje pomimo:
- noszenia obuwia na miękkiej podeszwie,
- włożenia miękkiej wkładki do butów,
- zmiany butów na szersze, w tym z szerokim przodostopiem,
- stosowania leków przeciwzapalnych.
Na wizytę do lekarza powinieneś przyjść ze zdjęciem rentgenowskim obu stóp w pozycji stojącej. Co prawda badanie RTG ocenia tylko i wyłącznie tkankę kostną, ale na jego podstawie lekarz jest w stanie wyeliminować patologię kostną. Mowa tu o:
- złamaniach zmęczeniowych,
- chorobie Freiberga,
- anomalii w postaci dysproporcji długości kości śródstopia.
Natomiast standardowo badaniem, które potrafi wyjaśnić i rozwiązać problem oraz potwierdzić jednostkę chorobową, jest dobrze wykonane badanie USG.
Nerwiak Mortona — na czym polega leczenie
Zanim lekarz wdroży odpowiednie leczenie, przeprowadzi niezbędne czynności, których celem jest dokładne zdiagnozowanie twoich dolegliwości.
Diagnostyka nerwiaka Mortona
Na proces ten składa się:
Wywiad medyczny
Podczas wizyty w gabinecie lekarz przeprowadzi z tobą dokładny wywiad medyczny. Dzięki temu pozna twoją historię chorobową, prowadzony styl życia, rodzaj noszonego obuwia i zdobędzie niezbędne informacje, które pomogą mu wybrać najlepszą formę terapii.
Badanie fizykalne
Następnie poprzez ucisk i dotyk sprawdzi, w którym miejscu odczuwasz ból, co pomoże potwierdzić nerwiaka Mortona. Lekarz może cię też poprosić o zginanie i prostowanie stopy, by w ten sposób ocenić zakres ruchomości oraz sprawdzić, czy nie występuje obrzęk.
Badanie obrazowe
Aby wykluczyć inne schorzenia stóp, które mogą objawiać się w podobny sposób, lekarz może zlecić USG, RTG lub rezonans magnetyczny stopy.
Leczenie nerwiaka Mortona
Wybór metody leczenia zależy między innymi od stopnia zaawansowania zmian w obrębie stopy.
Leczenie zachowawcze
W pierwszej kolejności lekarz zwykle wybiera leczenie objawowe. Co prawda wyniki badań nie pozostawiają złudzeń, że w przypadku rozwiniętego nerwiaka Mortona nie ma poprawy po leczeniu zachowawczym, ale zdarza się, że czasami udaje się złagodzić te dolegliwości.
Leczenie polega na:
- zmianie obuwia na bardziej komfortowe – warto na stałe zrezygnować z ciasnych butów z wąskimi noskami, a szpilki nosić na zmianę z obuwiem na niskim koturnie lub płaskim obcasie, co zapewni twoim stopom odpowiednie wsparcie łuku i zmniejszy nacisk na nerw;
- stosowaniu Peloty Metatarsalnej – odciąża ona głowę kości śródstopia i w tym wypadku te głowy nie pocierają o nerwiaka. Nie jest on też drażniony i dzięki temu dolegliwości te mogą ustąpić;
- ostrzyknięciu lekiem sterydowym – koniecznie pod kontrolą USG, aby precyzyjnie aplikować lek sterydowy, ponieważ steryd podany w obwodowe partie stopy czy tkankę tłuszczową, może spowodować większy problem pod postacią martwicy, czy też rozluźnienia więzadeł w obrębie stopy;
- ograniczeniu aktywności – głównie tych, które powodują duże obciążenie przedniej części stopy;
- stosowaniu leków przeciwzapalnych dostępnych bez recepty – złagodzą ból i obrzęk towarzyszący nerwiakowi Mortona.
Nerwia Mortona – leczenie operacyjne
W sytuacji, gdy zachowawcze leczenie nerwiaka Mortona nie przyniosło spodziewanych rezultatów, lekarz może zdecydować o zastosowaniu leczenia operacyjnego.
Ortopeda może zdecydować o:
- skróceniu lub zmianie położenia kości śródstopia w celu zmniejszenia nacisku na nerw,
- uwolnieniu struktur, które uciskają nerw (chirurgia dekompresyjna), co pozwoli zmniejszyć ciśnienie i zachować funkcję nerwu.
Gdyby jednak uznał to za nieskuteczną formę terapii, konieczne może się okazać wycięcie samej zmiany. Może wykonać operację z dostępu grzbietowego lub z dostępu podeszwowego. Wiele zależy od preferencji chirurga i tego, co uzna za wygodniejsze dla siebie. Po wycięciu nerwiak oddawany jest na badanie histopatologiczne, celem potwierdzenia tej jednostki schorzenia.
Jak wygląda postępowanie po operacji?
Po dwóch tygodniach od zabiegu powinieneś zgłosić się na kontrolę celem usunięcia szwów. Wówczas rozpoczyna się też obciążanie kończyny i w miarę możliwości, jeżeli ból pozwala, możesz chodzić z pełnym obciążaniem. Proces gojenia, leczenia i pełnej sprawności trwa około 4-6 tygodni.
Gdy leczenie dobiegnie końca, jeśli chirurg wyciął nerwiak Mortona, nie powinieneś odczuwać już wcześniejszych dolegliwości, czyli mrowienia i pieczenia. Oznacza to, że możesz wrócić do normalnych aktywności, w tym do pracy fizycznej i uprawiania sportu.
Możliwe powikłania przy braku leczenia nerwiaka Mortona
Jeśli zlekceważysz objawy towarzyszące nerwiakowi, powinieneś się liczyć z pewnymi konsekwencjami takiego postępowania. Do możliwych powikłań w takiej sytuacji należy między innymi:
- przewlekły ból, który nie pozostanie bez wpływu na twoją ruchomość i jakość życia,
- zaburzenie chodu, co może skutkować różnymi deformacjami stóp,
- trwałe uszkodzenie nerwu,
- trudności w chodzeniu,
- rozwój innych schorzeń stóp.
Jak możesz zapobiegać wystąpieniu nerwiaka Mortona?
W ramach działań profilaktycznych warto wprowadzić konkretne zmiany w swoim stylu życia i wyborach dotyczących:
Warto zapamiętać, że na wizytę do specjalisty stóp powinieneś umówić nie tylko w celu potwierdzenia swoich przypuszczeń co do nerwiaka Mortona. Ważne jest też wykluczenie innych jednostek chorobowych, które mogą imitować to schorzenie. Jedną z nich jest zapalenie kaletki okolicy głów kości śródstopia błony maziowej. Wpuklając się między głowy czwartej i trzeciej kości śródstopia, uciska ona na nerw i te objawy są bardzo podobne. Mówimy wtedy o tak zwanej neuralgii Mortona.
Źródło:
- thefootpractice.com/foot-ankle/mortons-neuroma/
- www.mp.pl/
- www.apollohospitals.com/pl/diseases-and-conditions/mortons-neuroma
