Zerwanie ścięgna Achillesa to uraz, do którego najczęściej dochodzi w trakcie uprawiania wybranych dyscyplin sportowych. Nie znaczy to jednak, że wolne od ryzyka są osoby prowadzące siedzący tryb życia. Dlatego warto znać zarówno najczęstsze przyczyny tego urazu, jak i sposoby, które pomogą ci skutecznie mu zapobiegać. Sprawdź też, po czym poznać, że doszło do zerwania ścięgna Achillesa i kiedy najlepiej zgłosić się do lekarza ortopedy.
Czym jest ścięgno Achillesa?
Nie musisz posiadać wiedzy medycznej na poziomie akademickim, by radykalnie zmniejszyć ryzyko urazów i kontuzji w swoim codziennym życiu. Już ta podstawowa przydaje się zarówno w przypadku prowadzenia siedzącego trybu życia, jak i wówczas, gdy aktywnie spędzasz czas na uprawianiu różnych sportów.
Gdy chodzi o ścięgno Achillesa, choćby ze względu na swoją siłę i wielkość, jest ono warte twojej uwagi. Tym bardziej że korzystasz z niego każdego dnia, a w przypadku uprawiania sportu, bardzo mocno go eksploatujesz.
Dzięki wchodzącym w jego skład, biegnącym równolegle do siebie mocnym włóknom tkanki łącznej oraz wyjątkowo wytrzymałemu na rozciąganie kolagenowi typu I, ścięgno Achillesa może wytrzymać obciążenie sięgające nawet 200-300 kg. Nie znaczy to jednak, że nie możesz go uszkodzić, co w praktyce zwykle kończy się stanem zapalnym, przeciążeniem, naderwaniem lub całkowitym zerwaniem włókien, z których jest zbudowane.
Ścięgno Achillesa, dzięki któremu możesz chodzić, skakać, biegać, wspinać się na palce oraz wykonywać stopą ruchy w górę i w dół, znajduje się w dolnej części nogi. Połączone jest z mięśniem brzuchatym łydki i mięśniem płaszczykowatym.
Jakie warunki muszą zaistnieć, by doszło do zerwania ścięgna Achillesa?
Zerwanie ścięgna Achillesa — jak może do niego dojść
Jeśli jesteś fanem sportu i nierzadko oglądasz potyczki ulubionych drużyn, bardzo możliwe, że byłeś już świadkiem sytuacji, w której jeden z zawodników doznał urazu w postaci zerwania ścięgna Achillesa. To właśnie uprawianie sportu jest jedną z najczęstszych przyczyn tego rodzaju uszkodzenia narządu ruchu w okolicy stopy. W grupie ryzyka są między innymi piłkarze, siatkarze, koszykarze, tenisiści i biegacze długodystansowi.
Zerwanie ścięgna Achillesa może mieć miejsce w chwili, gdy:
- w krótkim czasie dochodzi do gwałtownego i dużego naprężenia włókien mięśniowych przy jednoczesnym pełnym obciążeniu stopy,
- lądujesz na przednią część stopy i gwałtownie ją zginasz,
- dojdzie do upadku z wysokości,
- startujesz do biegu, kiedy to przy wyprostowanym kolanie i stopie na podłożu dochodzi do pogłębienia zgięcia grzbietowej części stopy, co spowodowane jest przesunięciem ciała do przodu,
- niespodziewanie wpadasz stopą w zagłębienie w podłożu.
Przeczytaj także: Przeciążenie ścięgna Achillesa — jak zapobiec poważniejszym urazom
Na zerwanie ścięgna Achillesa mają też wpływ wybrane czynniki ryzyka w postaci:
- mikrourazów spowodowanych powtarzalnym obciążaniem nóg,
- tendinopatii ścięgna Achillesa,
- zmian degeneracyjnych,
- reumatoidalnego zapalenia stawów,
- stosowania wybranej grupy antybiotyków,
- braku odpowiedniej rozgrzewki przed treningiem, zawodami czy rozgrywkami drużynowymi,
- zbyt intensywnego, niedostosowanego do twoich aktualnych możliwości treningu,
- złej techniki wykonywania ćwiczeń.
Po czym poznać, że doszło do zerwania ścięgna Achillesa?
Ostateczną diagnozę po urazie zawsze pozostawiaj lekarzowi, który dysponuje zarówno wiedzą i metodami, jak i odpowiednim sprzętem diagnostycznym. Wstępnie jednak możesz rozpoznać zerwanie ścięgna Achillesa po:
- silnym, nagłym, nasilającym się z czasem bólem,
- odczuciu, jakbyś został kopnięty w łydkę,
- specyficznym trzasku w okolicy ścięgna,
- obrzęku i poszerzeniu obrysu w miejscu urazu,
- problemach z poruszaniem się, stawaniem na palcach i grzbietowym zginaniem stopy,
- krwiaku w obrębie ścięgna,
- wzroście ciepłoty ciała w okolicy ścięgna.
Niestety, tego typu objawy nie wróżą niczego dobrego i wymagają szybkiej interwencji medycznej. Dlatego nie odkładaj wizyty i niezwłocznie umów się na konsultację do ortopedy.
Jak zmniejszyć ryzyko zerwania ścięgna Achillesa?
Zarówno wtedy, gdy prowadzisz siedzący tryb życia, jak i aktywnie spędzasz czas na uprawianiu wybranych dyscyplin sportowych, pomyśl o działaniach profilaktycznych. Dzięki temu zerwanie ścięgna Achillesa może nigdy ci się nie przydarzyć, choć w przypadku wspomnianych wcześniej aktywności, mimo wszystko może stać się twoim udziałem. Ryzyko jednak będzie dużo mniejsze, niż by to miało miejsce, gdybyś zupełnie odpuścił sobie profilaktykę.
Z jakich działań warto uczynić swój nawyk, by z jednej strony wzmocnić samo ścięgno Achillesa, a z drugiej tak, jak to tylko możliwe uchronić je przed urazem?
Aby zmniejszyć ryzyko zerwania ścięgna Achillesa:
- zadbaj o odpowiednią do uprawianego sportu rozgrzewkę przed każdym treningiem,
- wprowadź więcej aktywności fizycznej w przypadku prowadzenia siedzącego trybu życia,
- stosuj dobrze dopasowane do aktywności fizycznej obuwie, a jeśli jest taka potrzeba, stosuj odpowiednio wyprofilowane wkładki,
- od początku dbaj o odpowiednią technikę wykonywania ćwiczeń,
- nie forsuj swojego ciała i nie narażaj go niepotrzebnie na zbyt duże obciążenia spowodowane intensywnym treningiem,
- pamiętaj o niezbędnej do odbudowy i wzmocnienia tkanek mięśniowych oraz stawów, regularnej regeneracji zarówno po treningu, jak i pracy fizycznej obciążającej nogi,
- dystans oraz czas trwania treningów zwiększaj stopniowo, nie więcej, niż 10% tygodniowo.
Jeśli nie wiesz, które ćwiczenia mogłyby ci pomóc wzmocnić ścięgna Achillesa i skutecznie chronić je przed urazem, skorzystaj z pomocy fizjoterapeuty. Zbada on aktualny stan twoich mięśni i przygotuje zestaw ćwiczeń, który nastawiony będzie na ich wzmocnienie i ochronę.
Gdyby jednak doszło do zerwania ścięgna Achillesa, nie tylko jak najszybciej zgłoś się do lekarza, ale też ściśle stosuj się do jego zaleceń. Pamiętaj, że ważny jest nie tylko sam zabieg, ale też rehabilitacja. To właśnie w jej trakcie mają miejsce procesy regeneracyjne, a zerwanie ścięgna Achillesa ma szansę na pełne i skuteczne wyleczenie.
