Skręcenie kostki jest jednym z najczęstszych urazów, jakich doznajemy w ciągu całego swojego życia. I choć nie należy do najgroźniejszych, to nie powinieneś go lekceważyć. Tym bardziej, że nie zawsze problem ten ustępuje samoczynnie i może doprowadzić do poważniejszych schorzeń narządu ruchu.
Niezależnie, czy w przeszłości skręciłeś staw skokowy, czy też nie, z pewnością przyda ci się podstawowa porcja wiedzy na ten temat. Dzięki niej będziesz wiedział, jak się zachować po skręceniu kostki i kiedy powinieneś zgłosić się do ortopedy.
Co tak naprawdę dzieje się w trakcie skręcenia kostki i czym się to objawia?
Do urazu stawu skokowego dochodzi podczas złego i dynamicznego ustawienia stopy przy jednoczesnym jej dociążeniu. W praktyce może się to zdarzyć, gdy w trakcie marszu lub biegu po nierównej powierzchni ucieknie ci stopa i w tym momencie naciśniesz na nią ciężarem swojego ciała. W wyniku tego może dojść do uszkodzenia torebki stawowej oraz naciągnięcia, naderwania lub zerwanie więzadeł. Rzadziej dochodzi do naderwania struktur ścięgnistych, naczyń krwionośnych, czy też układu nerwowego.
Trudno przeoczyć tego rodzaju uraz, bowiem nienaturalny układ stopy na podłożu wywołuje ból, a ty możesz mieć wrażenie, że doszło do przemieszczenia się kości względem siebie. Wkrótce potem w miejscu urazu pojawi się obrzęk, a ty stracisz możliwość normalnego używania tej nogi w trakcie chodzenia. Z czasem możesz też poczuć, że kostka w miejscu obrzęknięcia zrobiła się cieplejsza.
Co możesz zrobić od razu po skręceniu kostki?
Najczęściej do urazu dochodzi poza domem. Dlatego najlepiej, jeśli jak najszybciej znajdziesz się w miejscu, gdzie będziesz mógł odciążyć uszkodzoną stopę. Pierwsze, co powinieneś zrobić, to ułożyć stopę na podwyższeniu. To tak zwana pozycja drenażowa, dzięki której obrzęk który napływa do stawu skokowego ma lepsze warunki, aby odpłynąć. Obłóż też nogę lodem lub specjalnym żelem, co zadziała przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Jest to istotne w późniejszym okresie rehabilitacji. Im szybciej w odpowiedni sposób zareagujesz na uszkodzenie stawu skokowego, tym ten proces leczenia będzie postępował łagodniej.
Możesz też postępować według zasady RICE, co w skrócie oznacza:
- R – Rest – odpoczynek – odciąż nogę i po prostu odpoczywaj.
- I – Ice – lód, chłodzenie – schładzaj nogę od razu po urazie i kilka dni po nim, przy czym pamiętaj, by schładzać nie dłużej, niż 15 minut w odstępach dwóch godzin.
- C – Compression – ucisk – bezpośrednio po doznaniu urazu usztywnij staw skokowy za pomocą bandażu elastycznego, by obrzęk zbytnio nie napłynął do stawu. Co bardzo ważne, delikatnie owiń nogę na odcinku od stopy, aż do kolana, zwracając uwagę, by bandażu nie zaciskać zbyt mocno i tym samym nie zblokować napływu wszystkich płynów, łącznie z krwią.
- E – Elevation – elewacja, uniesienie – staraj się spędzać dużo czasu z nogą uniesioną powyżej poziomu reszty ciała, czyli w pozycji leżącej z nogą ułożoną na podwyższeniu.
Skręcenie kostki – kiedy skorzystać z pomocy ortopedy
Najczęściej bardzo trudno będzie ci samemu określić, które struktury uległy uszkodzeniu. Dlatego najlepiej, gdy zgłosisz się do ortopedy na kontrolę stawu skokowego. W trakcie badania wstępnie oceni on, czy doszło do uszkodzenia tkanek i na ile jest stabilny sam staw skokowy.
Jeśli lekarz uzna, że doszło do uszkodzenia tkanek, może zlecić dodatkowe badania ortopedyczne i obrazowe w postaci RTG i USG. Czasem może też skierować cię na rezonans magnetyczny. Dzięki badaniu RTG oceni on stan układu kostnego i wykluczy złamanie. Z kolei USG pomoże mu ocenić uszkodzenia struktur miękkotkankowych, czyli układ więzadłowy, torebkę stawową, ścięgna i struktury wokół stawu skokowego. Rezonans z kolei, który wykonywany jest w wybranych przypadkach, może pomóc lekarzowi w ocenie powierzchni chrzęstnych stawowych, w przypadku wątpliwości co do ich integralności po urazie.
Po otrzymaniu wyników zdecyduje on, czy doznany przez ciebie uraz wymaga dodatkowej interwencji, czy też nie.
Jakie są skutki skręcenia kostki?
Skręcenie kostki najczęściej skutkuje brakiem stabilności stopy. Więzadła mogą być naciągnięte lub zerwane i zaburzona może być stabilizacja bierna. Upośledzona jest też w jakiś sposób stabilizacja czynna i co bardzo ważne, możesz łatwo w tym pierwszym okresie nabawić się kolejnego urazu.
Jak wygląda leczenie?
Ze względu na to, że każdy może zgłosić się do lekarza w różnym czasie od urazu, sposoby leczenia dobierane są indywidualnie. W pierwszym okresie rehabilitant działać będzie przeciwbólowo i przeciwobrzękowo. Stopniowo przywracać będzie zakres ruchu w stopie i poprawiać stabilizację mięśniową uszkodzonego stawu oraz czucie głębokie. Tym samym uchroni cię przed kolejnym urazem i doprowadzi stopę do stanu, w którym będziesz mógł ją bez problemu używać.
Ile trwa rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego?
Skręcenie kostki należy do częstych urazów i stąd bywa lekceważone. Niektórzy uważają, że skręcenie stawu skokowego wyleczy się samo i po jakimś czasie wszystko wróci do normy. Niekoniecznie jest to zgodne z prawdą. Jeśli chcesz szybko odzyskać sprawność, powinieneś jak najwcześniej zgłosić się do ortopedy. Dzięki temu nie tylko zostaniesz odpowiednio zdiagnozowany, ale też będziesz mógł rozpocząć okres rehabilitacji pod okiem specjalisty.
Czas powrotu do zdrowia zależy w dużej mierze od ilość uszkodzonych struktur w stawie skokowym i od tego, jak bardzo aktywny styl życia prowadzisz. Inaczej wyglądać to będzie u zawodowego sportowca, który uszkodził staw w trakcie treningu lub zawodów, a inaczej u osoby spędzającej większość czasu w pozycji siedzącej, która skręciła kostkę w drodze do sklepu. Niemniej jednak powinieneś się przygotować na kilka tygodni ćwiczeń rehabilitacyjnych, zanim odzyskasz utraconą sprawność.
Rehabilitacja jest procesem, a nie jednorazowym spotkaniem z rehabilitantem i otrzymaniem od niego zestawu ćwiczeń.
Wytworzenie odpowiednich parametrów funkcjonalnych w stawie wymaga regularnej współpracy z fizjoterapeutą. Niezbędna jest też samodzielna praca w warunkach domowych.
Powinieneś też wiedzieć, że bierne podejście do następstw skręcenia stawu skokowego może skutkować przewlekłą niestabilnością. Wtedy nawet w błahych sytuacjach może dochodzić do skręceń kostki, zwłaszcza na nierównym terenie.
