Kciuk narciarza, wbrew nazwie nie jest jedynie domeną osób, które zimą lubią spędzać czas na stoku. Inne nazwy tego schorzenia to kciuk bramkarza i kciuk leśniczego (gajowego).
Co dokładnie kryje się pod tymi pojęciami, kiedy może dojść do tego rodzaju urazu i jak się objawia?
Kciuk narciarza — czym jest i jak może dojść do urazu
Gdy w wyniku urazu dojdzie do uszkodzenia więzadła pobocznego łokciowego w stawie śródręczno-paliczkowym kciuka, skutkiem może być zarówno naderwanie, jak i całkowite zerwanie więzadła. Tak powstała niestabilność w stawie nie tylko powoduje duży ból, ale też ogranicza ruchomość kciuka.
Ze względu na poziom uszkodzenia więzadła, możesz doznać urazu:
- pierwszego stopnia — więzadło jest częściowo uszkodzone, kciuk jest stabilny, ból pojawia się przy odwodzeniu kciuka,
- drugiego stopnia — więzadło zostało częściowo naderwane, do silnego bólu przy odwodzeniu dochodzi ograniczenie stabilności,
- trzeciego stopnia — po zadziałaniu dużej siły doszło do całkowitego uszkodzenia więzadła, co skutkuje brakiem czucia końca odwiedzenia, niestabilnością i otwieraniem się stawu śródręczno-paliczkowego.
Na uraz najczęściej narażeni są narciarze, stąd zwykle używana jest nazwa „kciuk narciarza”. W ich przypadku do uszkodzenia więzadła dochodzi w chwili upadku na wyprostowaną rękę i jednoczesnym trzymaniu kijków narciarskich. Inną przyczyną jest pociągnięcie kciuka przez pasek w miejscu trzymania kijka narciarskiego po upadku na stoku.
Przeczytaj także: Najczęstsze kontuzje na stoku narciarskim
Inną grupą podwyższonego ryzyka są bramkarze, u których do urazu może dojść przy próbie obrony silnego strzału i tym samym przegięciu kciuka przez piłkę.
Na uraz narażeni są też rugbyści, siatkarze i piłkarze ręczni. Zdarza się również, że kciuk narciarza diagnozowany jest u kierowców po wypadku samochodowym. W tym przypadku uszkodzenie więzadła może być skutkiem mocnego trzymania kierownicy w chwili kolizji.
Najczęstsze objawy kciuka narciarza
W zależności od stopnia urazu objawy mogą się nieco różnić. Niemniej jednak zwykle kciukowi narciarza towarzyszy:
- ból, szczególnie nasilający się podczas próby ruchu kciukiem,
- zasinienie i obrzęk,
- problem z chwytaniem i utrzymaniem przedmiotów,
- patologiczne odchylenie kciuka,
- niemożność wyprostowania kciuka (przy zerwanym więzadle).
Kciuk narciarza — na czym polega leczenie
W przypadku kciuka narciarza lekarz może zastosować leczenie zachowawcze i operacyjne.
Leczenie zachowawcze kciuka narciarza
Podobnie jak w przypadku innych urazów, bardzo ważna jest pierwsza pomoc. Gdy doznałeś urazu w postaci kciuka narciarza, pomocne będzie schłodzenie zimną wodą lub okładem z lodu owiniętego w ścierkę. Dzięki temu obkurczysz naczynia i zmniejszysz wewnętrzne krwawienie. Mniejszy też będzie obrzęk w miejscu urazu.
W zależności od stopnia urazu niezbędna może być pomoc medyczna. Gdy ból jest duży i nie ustępuje pomimo zastosowania pierwszej pomocy, zgłoś się do lekarza na badanie diagnostyczne.
Gdy uzna to za wskazane, po podaniu leków przeciwbólowych i zmniejszających obrzęk, może unieruchomić kciuk w lekkim zgięciu za pomocą łuski lub ortezy. Takie usztywnienie powinieneś utrzymać przez 3-6 tygodni. Warto w tym czasie skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, który może zastosować różnego rodzaju zabiegi. Ich celem jest przyspieszenie procesów regeneracyjnych w uszkodzonym więzadle i przywrócenie pełnej sprawności. Pomocne może się okazać:
- pole magnetyczne,
- masaż wirowy,
- ultradźwięki,
- laseroterapia,
- ćwiczenia ruchowe uszkodzonego stawu na poprawę jego ruchomości oraz w celu rozciągnięcia i wzmocnienia tkanek miękkich.
Leczenie operacyjne kciuka narciarza
Jeśli lekarz zdiagnozuje u ciebie 3. stopień uszkodzenia kciuka, może zdecydować o leczeniu operacyjnym. W jego ramach może albo przytwierdzić zerwane więzadło do miejsca oderwania, albo zszyć miejsce zerwania, gdy doszło do niego w części środkowej.
Po operacji kciuk zostanie usztywniony na kilka tygodni. Jak zawsze w przypadku zabiegów ortopedycznych, niezbędne będzie rehabilitacja. Jej celem jest przywrócenie prawidłowej ruchomości w uszkodzonym stawie. Rehabilitant może wykorzystać zarówno techniki terapii manualnej, jak i ćwiczenia wzmacniające i propriocepcji z użyciem taśmy rehabilitacyjnej i piłeczek sensorycznych.
Powrotu do pełnej sprawności możesz się spodziewać po około 3. miesiącach, gdy odzyskasz pełną funkcję kciuka.
Jeśli jednak zaniedbasz uraz i do lekarza zgłosisz się dopiero po upływie 2-3 tygodni, konieczny może się okazać przeszczep. Wynika to z faktu, iż w tym czasie więzadło traci całkowicie zdolność do leczenia operacyjnego.
