Do złamania zwykle dochodzi w sytuacji, gdy na kość zadziałają zbyt duże siły zewnętrzne. Skutkiem tego może być jej całkowite lub częściowe pęknięcie, co jest oznaką dużego uszkodzenia tkanek miękkich, które otaczają uszkodzoną kość. Złamania przeciążeniowe to jedne z kilku rodzajów złamań, do których może dojść w wyniku źle przygotowanych i realizowanych planów treningowych.
Kto jest na nie szczególnie narażony i czy można im skutecznie zapobiegać?
Rodzaje złamań przeciążeniowych
Do złamania przeciążeniowego lub też złamania zmęczeniowego, jak niekiedy jest określane, może dojść zarówno w wyniku rozłożonych w czasie, powtarzających się przeciążeń oddziałujących na kość, jak i z powodu zmian patologicznych w kościach.
W pierwszym przypadku złamania przeciążeniowe dotyczą głównie dzieci, spędzających aktywnie czas oraz osób młodych uprawiających różne dyscypliny sportu. Mowa tu o zbyt intensywnych, wielogodzinnych treningach. Gdy na kości przez dłuższy czas, regularnie działają zbyt duże siły i jednocześnie brakuje cyklicznych okresów przeznaczonych na regenerację, w końcu może dojść do złamania kości. W grupie ryzyka są też tancerze zawodowi.
Pierwszy raz tego typu złamania zostały zauważone u żołnierzy armii pruskiej i nazwane złamaniami marszowymi. Również w dzisiejszych czasach diagnozowane są u młodych żołnierzy, którzy spędzają wiele czasu na marszu i ćwiczeniach wykonywanych w ramach wojskowej musztry.
Drugi rodzaj złamań przeciążeniowych to złamania patologiczne wynikające z osłabienia tkanki kostnej. Zwykle jest to jednym z objawów zmian osteoporotycznych, które charakteryzują się niewydolnością wysiłkową. W tym przypadku już zadziałanie małej siły może doprowadzić do pęknięcia lub złamania kości.
Złamania przeciążeniowe — jak i gdzie może do nich dojść
Każda z trzech rodzajów komórek odpowiedzialnych za przemianę materii w kości, jest bardzo ważna. Niezależnie, czy są to komórki kościotwórcze, czyli osteoblasty, które biorą udział w budowie macierzy kostnej i mineralizacji, czy też osteocyty odpowiadające za wymianę ważnych dla kości składników odżywczych. Trzecim typem komórek są osteoklasty, których zadaniem jest rozpuszczanie i resorpcja tkanki kostnej.
Regularna aktywność fizyczna połączona z dobrze zaplanowanym czasem na regenerację wspiera mechanizmy odpowiedzialne za przebudowę kości. Nie dochodzi do zaburzenia pracy trzech wspomnianych typów komórek, a obciążanie kości działa stymulująco na tworzenie nowych struktur wewnętrznych.
Przeczytaj także: Złamanie nogi — rodzaje złamań i pierwsza pomoc
Jeśli jednak będziesz obciążał kości ponad ich naturalną, fizjologiczną wytrzymałość i będzie się to powtarzać przez pewien czas, wówczas z jednej strony wydłużysz czas odbudowy kości, a z drugiej zintensyfikujesz działanie osteocytów. To zaś ostatecznie na tyle osłabi kość, że pojawiać się zaczną mikropęknięcie, aż ostatecznie dojdzie do jej złamania.
Oznacza to, że kości szkodzi nie tyle zbyt duże obciążenie, ile niezdrowa intensywność wynikająca z braku przerw na regenerację i odbudowę.
Najbardziej narażona na złamanie przeciążeniowe jest kość:
- piszczelowa,
- strzałkowa,
- stępu i śródstopia,
- łonowa,
- udowa.
Leczenie złamań przeciążeniowych
Typowe złamanie zmęczeniowe (nie osteoporotyczne) różni się od innych tym, że nie jesteś w stanie określić żadnej konkretnej przyczyny, która do niego doprowadziła. Nie doszło bowiem wcześniej do żadnego upadku, kopnięcia, uderzenia, czy wypadku. W przypadku najczęściej występującego złamania kości strzałkowej lub piszczelowej nagły ból pojawia się przy chodzeniu oraz przy dotyku. Do tego mogą dojść objawy w postaci zwiększonej ciepłoty ciała w miejscu złamania oraz obrzęk.
W takiej sytuacji powinieneś zgłosić się do lekarza ortopedy, który po przeprowadzeniu wywiadu medycznego i zbadaniu, zleci wykonanie zdjęcia RTG. Już na jego podstawie jest on w stanie stwierdzić, czy doszło do złamania, czy też przyczyna leży gdzie indziej.
W ramach leczenia do rzadkości należy zakładanie unieruchomienia gipsowego. Dużo lepszym sposobem zabezpieczenia w przypadku złamania kości śródstopia okazuje się but pneumatyczny typu walker.
Pierwszym i bardzo ważny zaleceniem jest odciążenie części ciała, w której doszło do złamania zmęczeniowego. W tym celu przez kilka tygodni powinieneś korzystać z kul łokciowych i ograniczyć codzienną aktywność do minimum.
Warto też rozważyć skorzystanie z pomocy fizjoterapeuty, które przygotuje dostosowany do twojego przypadku zestaw ćwiczeń i zabiegów. Dzięki temu znacznie przyspieszysz procesy regeneracyjne i stopniowo przywrócisz utraconą sprawność.
W szczególnych przypadkach lekarz może zdecydować o leczeniu operacyjnym.
Złamania przeciążeniowe — jak im zapobiegać
Jak wiesz, jedną z przyczyn, które mogą doprowadzić do złamania przeciążeniowego, jest niewłaściwe podejście do treningów. Dlatego, jeśli chcesz skutecznie zapobiegać tego typu urazom, powinieneś na stałe wprowadzić regularne przerwy przeznaczone na regenerację mięśni, stawów i kości.
Pomyśl też o diecie wspierającej twoje kości, bogatej w wapń i witaminę D. W razie potrzeby niezbędna może się okazać suplementacja tych ważnych dla kości elementów.
W ramach profilaktyki możesz też zadbać o obuwie, które lepiej amortyzuje i absorbuje wstrząsy w trakcie biegania.
Źródło:
www.gemini.pl
www.mp.pl
