Rehabilitacja seniorów praktycznie zawsze jest dużo bardziej wymagająca, niż ma to miejsce w przypadku osób młodszych. I nie chodzi tu tylko o ogólny stan zdrowia i kondycję fizyczną chorego. Nierzadko kluczowym elementem jest kondycja psychiczna i emocjonalna oraz umiejętność zmotywowania osoby starszej do jak najpełniejszego zaangażowania się proces powrotu do zdrowia. Zwłaszcza, że złamania u osób starszych zatrważająco często kończą się przedwczesną śmiercią.
Złamania u osób starszych – dlaczego są takie groźne
Takie samo złamanie u seniora i u osoby młodej może mieć zupełnie inne konsekwencje. I to nie tylko ze względu na gorszy stan kości, wynikający nierzadko z pogłębionej osteoporozy. Problemem jest nagłe unieruchomienie i perspektywa wydłużonego pobytu w szpitalu oraz rehabilitacji. Wszystko przez to, że kości dłużej się zrastają i większe jest ryzyko stanów zapalnych. Szybszej regeneracji nie sprzyja też często ogólnie zły stan pacjenta, w tym osłabiający wpływ chorób współistniejących. Długotrwałe przebywanie w szpitalnym łóżku może z kolei doprowadzić do odleżyn, powikłań zatorowo-zakrzepowych, czy infekcji dróg moczowych.
Poza tym, poważne złamanie w starszym wieku mocno wpływa na kondycję psychiczną seniora. Często jest przekonany, że nigdy nie wróci już do wcześniejszej sprawności, a to może doprowadzić do kolejnych upadków i złamań. Dlatego tak trudno przekonać, a potem zaangażować seniora w proces rehabilitacji. Nie tylko brakuje mu sił, ale też często nie widzi jej sensu. Nie sprzyja temu spędzanie czasu w samotności, co nierzadko skutkuje poczuciem izolacji i depresją.
Przeczytaj także: Upadki osób starszych w domu — jak im zapobiec
To wszystko sprawia, że złamania u seniorów, zwłaszcza te w obrębie stawu biodrowego, dla wielu z nich kończą się przedwczesną śmiercią. Dlatego zarówno lekarze jak i fizjoterapeuci robią wszystko, co w ich mocy, by temu zapobiec. Wiedzą, że to nie operacja, a rehabilitacja seniorów po złamaniach jest kluczowym elementem ich powrotu do sprawności i zdrowia.
Rehabilitacja seniorów po złamaniach – na czym polega i jakie korzyści ze sobą niesie
Rehabilitacja w dużej mierze uzależniona jest od rodzaju złamania, do jakiego doszło. Do najczęstszych w przypadku seniorów należą złamania:
- nadgarstka,
- biodra,
- kręgosłupa,
- żeber,
- proksymalnej części kości ramiennej,
- kości promieniowej.
Najlepsze wyniki w przywracaniu seniora do sprawności daje podejście kompleksowe i współpraca różnych specjalistów. W składzie takiego zespołu powinien się znaleźć chirurg ortopeda, internista, pielęgniarki, rehabilitant, terapeuta zajęciowy, psycholog i pracownik socjalny. Do tego w wielu przypadkach niezbędna okazuje się współpraca z lekarzami, którzy zajmują się leczenie chorób współistniejących, a tych niestety wielu seniorom nie brakuje.
Rehabilitacja seniorów po złamaniach – na czym polega
Głównym celem rehabilitacji po złamaniach u osób starszych jest przywrócenie jak największej samodzielności i sprawności fizycznej. To bardzo ważny etap leczenia, który pozwala zmniejszyć ryzyko powikłań i przyspiesza powrót do normalnego funkcjonowania.
Rehabilitacja seniorów po złamaniu obejmuje ćwiczenia i zabiegi, które są dostosowane do rodzaju złamania, wieku pacjenta oraz jego ogólnej kondycji zdrowotnej.
Rodzaje ćwiczeń i sposób prowadzenia rehabilitacji
W zależności od rodzaju, miejsca w ciele, zakresu złamania i tym samym stopnia niepełnosprawności, do jakiej doszło u osoby starszej, rehabilitant może prowadzić rehabilitację indywidualnie, dobierając ćwiczenia i zabiegi do możliwości chorego. Wskazana może się okazać też rehabilitacja grupowa, której głównym celem w przypadku seniorów jest wzajemna motywacja i wymiana doświadczeń między chorymi.
Do tego bardzo ważnym elementem w procesie leczenia jest rehabilitacja w domu, w którą nierzadko zaangażowana jest też najbliższa rodzina.
Podczas rehabilitacji fizjoterapeuta może stosować ćwiczenia:
- oddechowe – poprawiają wentylację płuc i zapobiegają powikłaniom ze strony układu oddechowego,
- izometryczne – wzmacniają mięśnie bez wykonywania ruchu,
- czynne – pacjent samodzielnie wykonuje ruchy w stawach,
- bierne – terapeuta wykonuje ruchy w stawach pacjenta,
- równoważne – poprawiają koordynację i stabilność,
- funkcjonalne – przygotowują pacjenta do wykonywania codziennych czynności.
Jakie korzyści niesie ze sobą rehabilitacja seniorów po złamaniach?
Oprócz nauki chodzenia o kulach lub z wykorzystaniem innych przyrządów, które pozwalają na wykonywanie podstawowych aktywności i odzyskanie niezależności przy czynnościach fizjologicznych, efektem rehabilitacji po złamaniach jest też:
- zmniejszenie dolegliwości bólowych,
- przywrócenie optymalnego zakresu ruchu w stawach – zwiększenie elastyczności stawów i mięśni jest niezbędne do wykonywania codziennych czynności,
- wzmocnienie mięśni wokół miejsca złamania – przyczynia się do stabilizacji stawu i zapobiega kolejnym urazom,
- poprawa koordynacji i równowagi – ważny element profilaktyczny, który zmniejsza ryzyko upadków i ponownych złamań,
- poprawa wydolności organizmu – w tym poprawa krążenia, oddychania i ogólnej kondycji.
Rehabilitacja po złamaniu pozwala też na:
- przyspieszenie procesu gojenia – regularna aktywność fizyczna stymuluje procesy regeneracyjne,
- zminimalizowanie powikłań,
- poprawę jakości życia w postaci niezależności i lepszego samopoczucia.
Rehabilitacja seniorów, którzy doznali złamania wymaga ogromnej cierpliwości, której na pewno nie powinno zabraknąć fizjoterapeutom i najbliższym w domu. Bez ćwiczeń i zabiegów trudno jednak myśleć o poprawie zdrowia i powrocie do optymalnej sprawności. Istotną rolę pełni tu poczucie celowości każdej praktyki fizjoterapeutycznej, kolejnych ćwiczeń i zabiegów.
Warto też znaleźć przyczynę doznania urazu. Pomocna w tym może się okazać diagnostyka omdleń i osteoporozy, sprawdzenie skutków przyjmowanych leków, kontrola wzroku, czy sprawdzenie miejsca zamieszkania pod względem czynników, które mogą sprzyjać upadkom.
