Upadki osób starszych w domu to coś, czemu można skutecznie zapobiegać, a przynajmniej ograniczyć ryzyko ich wystąpienia. Ważne, by odpowiednio przygotować zarówno przestrzeń, w której codziennie przebywać będzie senior, jak i zwrócić uwagę na jego działania, które mogą zapobiec upadkom.
Co dokładnie możesz zrobić, by twoi starsi rodzice lub dziadkowie czuli się bezpiecznie w mieszkaniu i bez problemu poruszali się w trakcie wykonywania codziennych czynności?
Urazy, które mogą doznać osoby starsze w domu
Nie każdy senior jest na tyle sprawny, by skutecznie unikać urazów. Te zaś mogą przytrafić się zarówno w domu, jak i podczas codziennych zakupów. Sprzyjają im zaburzenia równowagi, ograniczenie ruchomości w stawach, pogarszający się wzrok, czy też słabszy w tym wieku refleks. Gorsza jest też kondycja, siła i ogólna sprawność fizyczna, co dodatkowo sprzyja upadkom. I choć wiele osób starszych dba o codzienną aktywność fizyczną, zdrową dla stawów i kości dietę, robi cykliczne badania i chodzi w dobrze dobranym, wygodnym obuwiu, to i tak zawsze można zrobić coś jeszcze, by do minimum graniczyć ryzyko urazów.
Upadki osób starszych w domu i na zewnątrz bardzo często kończą się różnego rodzaju złamaniami. Im słabsze są kości, tym większe ryzyko złamania kości:
- biodra — zwykle obejmuje okolicę krętarzową lub szyjkę kości udowej,
- kości promieniowej — zdarza się głównie u seniorów, którzy cierpią na osteoporozę,
- kręgosłupa — osteoporoza osłabia nie tylko kości kończyn, ale też kręgosłup, stąd może dojść do złamania trzonów kręgosłupa, co skutkuje długotrwałym unieruchomieniem.
W trakcie poruszania się osoby starsze mogą też doznać skręcenia stawu skokowego, do czego wystarczy choćby źle postawiona stopa. W domu może się do tego przyczynić leżący na podłodze przedmiot, którego senior nie zauważył.
Z powodu upadku może natomiast dojść do zwichnięcia stawu barkowego lub biodrowego.
Upadki osób starszych w domu — jak skutecznie im zapobiegać
Dom lub mieszkanie to miejsce, w którym seniorzy spędzają najwięcej czasu. I choć w przypadku domu z ogrodem te proporcje są nieco inne, to i tak rzadko opuszczają ten obszar. Niezależnie czy osoba starsza mieszka sama, czy też z rodziną, warto zadbać o to, by miejsce to było nie tylko wolne od barier architektonicznych, ale też wyposażone w dodatkowe udogodnienia.
Łazienka dla seniora
Miejscem, w którym istnieje największe ryzyko upadku, a z którego seniorzy korzystają zarówno w dzień, jak i w nocy, jest łazienka i ubikacja (jako jedno lub dwa pomieszczenia). Dlatego warto zacząć wprowadzać zmiany właśnie od tego miejsca.
Co dokładnie możesz zrobić, by upadki osób starszych w domu nie miały miejsca?
Antypoślizgowa podłoga lub mata
Do upadku w łazience zwykle dochodzi z powodu rozchlapanej w trakcie mycia się podłogi.
By ograniczyć ryzyko, możesz skorzystać z dwóch rozwiązań. Pierwszym jest zastosowanie kafli o odpowiednim stopniu śliskości. Ich parametry powinny wynosić R10. To jednak wiąże się z remontem (chyba chyba że dopiero przygotowujesz mieszkanie do zamieszkania przez osobę starszą).
Alternatywnym rozwiązaniem jest położenie w łazience mat antypoślizgowych. One również dobrze spełniają swoje zadanie i chronią przed poślizgnięciem się.
Prysznic z udogodnieniami dla osoby starszej
Upadki osób starszych w domu mają też miejsce pod prysznicem. Dużo tu wody, brodzik utrudnia zarówno wejście, jak i wyjście spod prysznica i tylko dużo szczęścia może uchronić seniora przed potknięciem się lub poślizgiem. Dlatego pomyśl o wyposażeniu łazienki w kabinę walk-in, gdzie odpływ wody zlokalizowany jest w podłodze. Dodatkowo prysznic ten nie posiada zamykanych drzwi, co ułatwia korzystanie z niego osobom o ograniczonej sprawności. Jeśli jest ona duża, możesz też przytwierdzić do ściany specjalne siedzisko prysznicowe oraz poręcze i uchwyty.
WC w łazience dla seniora
Ten element łazienki również wymaga dopasowania, co ograniczy upadki osób starszych w domu. I tak Miska WC powinna być zamontowana nieco wyżej i posiadać nakładkę z uchwytami, które pomagają przy siadaniu i wstawaniu. Dodatkowo obok sedesu możesz zamontować w ścianie uchwyty i poręcze, których starsza osoba będzie się mogła przytrzymać.
Dostosowanie pozostałej części mieszkania do potrzeb seniora
Upadki osób starszych w domu zdarzają się nie tylko w łazience. Do urazu może dojść również w innych pomieszczeniach. Dlatego one również powinny zostać odpowiednio przystosowane do potrzeb seniora.
Aby uchronić starszą osobę przed złamaniem, skręceniem, zwichnięciem, czy też uderzeniem głową w mebel lub o podłogę w wyniku upadku:
- z podłóg usuń małe chodniczki i maty oraz duże, puszyste dywany, które utrudniają płynne poruszanie się (seniorzy nierzadko z powodu różnych schorzeń w obrębie kończyn dolnych, suną stopami po ziemi w trakcie przemieszczenia się),
- usuń niepotrzebne przedmioty z przestrzeni, po których porusza się starsza osoba,
- ustaw meble tak, by nie stwarzały ryzyka zahaczenia czy uderzenia,
- zostaw tylko te siedziska, które są stabilne oraz mają podparcia pod łokcie, a pozbądź się krzeseł na kółkach i niestabilnych nogach,
- schowaj pod meblami przewody elektryczne, o które można się potknąć,
- usuń progi z przejść między pomieszczeniami,
- jeśli na ten moment jest inaczej, spraw, by drzwi w łazience otwierały się na zewnątrz,
- zamontuj w przedpokoju małą lampkę, która oświetli w nocy drogę do łazienki.
Upadki osób starszych w domu — wskazówki dla seniora
Oprócz wprowadzenia udogodnień, o których była mowa wcześniej, warto rozmawiać z seniorem na temat bezpiecznego poruszania się po domu. Jeśli chcesz zmniejszyć ryzyko upadku, zwróć mu uwagę, aby:
- przedmioty, których używa najczęściej, trzymał w zasięgu ręki, bez konieczności ciągłego sięgania po nie na wyższe półki czy do zamkniętych szafek lub szuflad,
- pamiętał o zażywaniu leków, szczególnie gdy mają one zapobiegać zawrotom głowy i zasłabnięciom,
- od razu podnosił przedmioty, które upadły, co uchroni go przed nadepnięciem na nie i upadkiem,
- zawsze wstawał powoli, etapami, ponieważ zbyt szybka zmiana pozycji może spowodować zakręcenie się w głowie i utratę równowagi,
- trzymał telefon w zasięgu ręki i miał ustawiony szybki wybór numerów alarmowych.
Upadki osób starszych w domu to coś, co może, ale też nie musi się zdarzyć. Im lepiej pomieszczenia będą dostosowane do poziomu sprawności seniora, tym mniejsze będzie ryzyko urazów. To zaś uchroni go przed utratą sprawności i długotrwałym unieruchomieniem. Poza tym warto zaproponować regularne korzystanie z pomocy fizjoterapeuty, który pomoże zadbać o jak najlepszą sprawność narządu ruchu.
