Jedną z form leczenia w przypadku dużych urazów i poważnych schorzeń, jest zabieg operacyjny. Dochodzi wówczas do naruszenia równowagi w całym organizmie, który tym samym otrzymuje jasny sygnał do rozpoczęcia procesów naprawczych. Dzięki temu w powrocie do zdrowia pomaga nie tylko sam lekarz i twoje działania w ramach rehabilitacji, ale też mechanizmy, w które wyposażone jest twoje ciało. Jednym z widocznych objawów, które wskazują na rozpoczętą regenerację uszkodzonych tkanek, jest obrzęk po operacji.
Czy zawsze jest on czymś naturalnym i pozytywnym, czy też może istnieją sytuacje, które powinny budzić twój niepokój?
Czym jest obrzęk po operacji i dlaczego powstaje?
Choć obrzęk po operacji to jeden z częstszych objawów, które pojawiają się, gdy naruszona zostanie ciągłość tkanki, to warto co nieco wiedzieć na temat odpowiedzialnych za to mechanizmów.
W dużym skrócie sam obrzęk pojawia się z powodu uszkodzenia naczyń krwionośnych i limfatycznych. To zaś skutkuje nagromadzeniem się zbyt dużej ilości płynów w operowanym obszarze. Wynika to z reakcji organizmu na uszkodzenie ciała, co powoduje uruchomienie odpowiednich mechanizmów naprawczych i zwiększenie ilości płynów w miejscu uszkodzenia. Te, ze względu na zbyt dużą ilość, zamiast pozostać w naczyniu krwionośnym włosowatym lub chłonnym, wyciekają z niego i gromadzą się między komórkami.
W sytuacji, gdy nie doszło do uszkodzenia, naczynie krwionośne przepuszcza taki płyn w obie strony. Dzięki temu substancje odżywcze i tlen z krwi trafiają do komórek, a następnie te uwalniane są z dwutlenku węgla i produktów przemiany materii.
Jakie korzyści niesie ze sobą obrzęk po operacji?
Sam w sobie obrzęk związany z przeprowadzonym zabiegiem operacyjnym jest czymś jak najbardziej naturalnym. Tym samym nie powinien budzić twojego niepokoju ani wymagać interwencji medycznej. Najlepiej, jeśli pozwolisz działać naturalnych mechanizmom regeneracyjnym, choć ostateczną decyzję pozostaw lekarzowi operującemu, który monitoruje twoją sytuację zdrowotną.
Zwykle przez pierwszych kilka, a nawet kilkanaście dni, obrzęk po operacji to oznaka prawidłowej reakcji organizmu. W tym czasie bowiem do działania przechodzi zarówno wspomniany wcześniej układ krwionośny, jak i limfatyczny. Pierwszy z nich odpowiada za utworzenie skrzepu i regenerację uszkodzonej tkanki. Natomiast układ limfatyczny tworzy barierę ochronną oraz z pomocą makrofagów
czyści ranę z martwych komórek i resztek komórkowych oraz inicjuje reakcje przeciwbakteryjne i umożliwia niszczenie drobnoustrojów.
Działania takie nie powinny jednak trwać zbyt długo. Jeśli tak się dzieje, niezbędne okazuje się wdrożenie działań medycznych. W innym przypadku utrzymujący się kilka tygodni a nawet miesięcy obrzęk po operacji może doprowadzić do innych problemów zdrowotnych i wywołać stan zapalny oraz uszkodzić chrząstkę stawową. To zaś może skutkować chorobą zwyrodnieniową stawów.
Wiele jednak, gdy chodzi o czas utrzymywania się obrzęku, zależy od rodzaju, wielkości i rozległości przeprowadzonego zabiegu operacyjnego. Dlatego to lekarz ostatecznie orzeka, czy obrzęk po operacji powinien już zniknąć, czy też można mu dać jeszcze nieco czasu.
Jak zmniejszyć obrzęk po zabiegu operacyjnym?
Obrzęk po operacji, choć sam w sobie niesie określone korzyści, powinien jednak stopniowo się zmniejszać i ostatecznie się wchłonąć. Jeśli tak się nie dzieje, powinieneś skonsultować to z lekarzem operującym, który zdiagnozuje przyczynę takiego stanu rzeczy. Wówczas może zastosować różne dostępne metody zmniejszania obrzęku i przywrócenia równowagi w okolicy operowanego miejsca w twoim ciele. Może to być:
Drenaż limfatyczny manualny lub mechaniczny
W celu pobudzenia układu limfatycznego lekarz może zlecić wykonanie serii zabiegów drenażu limfatycznego. Do wyboru jest drenaż manualny wykonywany przez fizjoterapeutę albo masażystę lub drenaż mechaniczny, czyli tak zwana presoterapia. Tę możesz wykonywać samodzielnie z użyciem specjalnego aparatu.
Najważniejsze korzyści płynące z drenażu limfatycznego to zmniejszenie siniaków i obrzęku po operacji. Drenaż zapobiega też ciągłemu gromadzeniu się płynu pooperacyjnego, zwiększa metabolizm i wspiera przepływ limfy.
Kinesiotaping
Jedną z metod uzupełniających stosowanych przy zmniejszaniu obrzęków, jest kinesiotaping. Ta znana i stosowana w różnych problemach zdrowotnych metoda, działa również przeciwobrzękowo. Polega na przyklejaniu specjalnych bawełnianych taśm elastycznych i objęcie nimi miejsca obrzęku aż do najbliższego węzła chłonnego. Pozytywne zmiany zauważalne są już po kilku dniach stosowania, choć nie zawsze przynoszą spodziewany skutek w przypadku obrzęków przewlekłych.
Przeczytaj także: Czym jest kinesiotaping i jaką rolę odgrywa w rehabilitacji?
Kompresjoterapia
W tej metodzie zmniejszania obrzęków możesz wykorzystać kilka metod. Wszystkie one wykorzystują ucisk w miejscu obrzęków, w celu ich kontrolowania i poprawy krążenia krwi w miejscu przeprowadzonego zabiegu.
Lekarz w ramach fizjoterapii po zabiegu może zlecić, aby na obrzęk po operacji zadziałać za pomocą nogawek kompresyjnych, opasek elastycznych, pończoch uciskowych lub elastycznej taśmy (flossing medyczny).
W zależności od metody możesz je stosować w trakcie wizyty w gabinecie lub w warunkach domowych.
Mobilizacja tkanek miękkich, blizn i zachyłków
W ramach fizjoterapii możesz też skorzystać z tak zwanej mobilizacji. Z pomocą tej techniki fizjoterapeuta odblokowuje przepływy, zapobiega zrostom i przyspiesza odbudowę uszkodzonych naczyń krwionośnych, co ostatecznie wpływa na zmniejszenie obrzęku po operacji.
Odciążanie operowanego miejsca
Jeśli przeszedłeś operację w obrębie kończyny dolnej, przez pewien czas dbaj o to, by nie obciążać zbyt mocno nogi. Ważne dla zwiększenia przepływu limfy jest też codzienne trzymanie kończyn powyżej poziomu serca, co grawitacyjnie pozytywnie wpłynie na sam obrzęk i wesprze proces jego wchłaniania.
