Wpływ mikrobiomu jelitowego na stawy wciąż jest przedmiotem badań, których wyniki na ten moment są dość obiecujące. I choć nie da się jednoznacznie potwierdzić skuteczności terapii, której częścią jest dbanie o skład mikroflory jelitowej, to coraz więcej danych wskazuje, że to dobry kierunek w terapii osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Stan mikrobiomu może też mieć wpływ na stan stawów u osób z nadwagą i chorujących na otyłość.
Co na ten moment wiadomo, gdy chodzi o zależność między mikrobiomem a stawami objętymi stanem zapalnym?
Czym jest mikrobiom jelitowy?
Mikrobiom jelitowy to bakterie, które bytują w ludzkim jelicie. Pełnią wiele ważnych funkcji, które wpływają na pracę całego organizmu. Do najważniejszych należy udział w syntezie witamin, lepsze przyswajanie energii, czy też absorpcja jonów wapnia, żelaza i magnezu. Równie ważne jest wspieranie układu odpornościowego i zmniejszanie stężenia cytokin prozapalnych. To właśnie te dwie ostatnie funkcje mogą mieć związek ze zdrowiem twoich stawów.
Ten unikalny ekosystem bakterii, wirusów i grzybów zamieszkujących twoje jelita, jest bardzo wrażliwy na to, co jesz każdego dnia. Im uboższa w składniki odżywcze, a bogata w mocno przetworzoną żywność z dużą ilością cukru dieta, tym większe ryzyko dysbiozy, czyli zaburzenia w składzie i funkcjonowaniu mikrobiomu jelitowego.
Wpływ mikrobiomu jelitowego na stawy — co warto wiedzieć o tej zależności
Jako że w układzie pokarmowym człowieka znajduje się wiele komórek odpornościowych, oba systemy mocno na siebie oddziałują. Zwłaszcza mikrobiota jelitowa wpływa na aktywność i funkcje układu immunologicznego. Komunikuje się z nim i wpływa na jego reakcje. Zaburzenia w tej komunikacji mogą prowadzić do nadmiernej aktywacji układu odpornościowego i rozwoju stanów zapalnych, również w stawach.
Przeczytaj także: Reumatoidalne zapalenie stawów — jakie są objawy i przyczyny tego schorzenia
Drugim skutkiem nieprawidłowego działania mikrobionu spowodowanego niewłaściwym składem, może być zwiększona przepuszczalność jelit. W wyniku tego może dochodzić do przenikania toksyn i antygenów do krwiobiegu. To z kolei może wywołać reakcję autoimmunologiczną skierowaną przeciwko własnym tkankom, w tym stawom.
Mikrobiom a rozwój reumatoidalnego zapalenia stawów
Okazuje się, że u osób z wysokim ryzykiem zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów, mikrobiom jelitowy nie jest w najlepszym stanie. Jego skład jest na tyle zaburzony, że powoduje zmiany w obrębie nabłonka, co skutkuje większą przepuszczalnością błon śluzowych. Tym samym do krwiobiegu dostają się bakterie związane z genotypem zwiększającym ryzyko zachorowania na RZS, które przez układ odpornościowy uznane są za zagrożenie.
Wpływ mikrobiomu jelitowego na stawy badali naukowcy z Niemiec i Chin, którzy zwrócili uwagę zarówno na oddziaływanie na układ immunologiczny w obrębie błony śluzowej jelit, jak i na wpływ składu mikrobiomu na rozwój reumatoidalnego zapalenia stawów.
Okazało się, że dysbiozę jelitową można zaliczyć do czynników prozapalnych w przypadku RZS. Potwierdził to ubogi skład mikrobiomu jelitowego u osób z wysokim ryzykiem zapadalności na tę chorobę, co dodatkowo może mieć wpływ na wspomnianą wcześniej przepuszczalność błon śluzowych jelit.
Zaburzenia w składzie i funkcjach mikrobiomu jelitowego mogą też wpływać na reakcję układu odpornościowego i inicjować stany zapalne, które są charakterystyczne dla reumatoidalnego zapalenia stawów.
Wpływ mikrobiomu jelitowego na stawy u osób otyłych
Ciekawym odkryciem podzielili się naukowcy z University of Rochester Medical Center w Nowym Jorku. Choć badania swoje przeprowadzali na myszach, to istnieje prawdopodobieństwo, że podobne wyniki dałyby one również w przypadku ludzi.
Przedmiotem badań był wpływ mikrobiomu jelitowego na stawy u otyłych gryzoni. Okazało się, że w ich jelitach jest dużo więcej szkodliwych bakterii prozapalnych niż u myszy zdrowych. To zaś już wkrótce zwiększyło stan zapalny w ciałach otyłych myszy, co niekorzystnie wpłynęło na ich stawy kolanowe. Warto wspomnieć, że myszy odżywiały się jedzeniem o podobnej zawartości tłuszczu, co ludzie jedzący produkty z kuchni fast food.
Do redukcji stanu zapalnego w chrząstce stawowej doszło dopiero po podaniu odpowiedniego probiotyku i doprowadzeniu do równowagi w mikrobiomie jelitowym myszy.
Na ten moment nie wiadomo jeszcze, czy tego rodzaju działania przyniosłyby podobne efekty w przypadku ludzi, ale jest to z pewnością duży krok w kierunku poprawy kondycji stawów u osób otyłych.
Co to oznacza dla chorych na RZS i inne schorzenia stawów?
Chociaż badania są obiecujące, związek między mikrobiomem jelitowym a stanem zapalnym stawów jest wciąż przedmiotem intensywnych badań. Do tego nie wszystkie mechanizmy są jeszcze w pełni poznane, a skuteczność różnych terapii może różnić się w zależności od indywidualnych predyspozycji.
Warto jednak wykorzystać tę wiedzę do zmiany swoich nawyków żywieniowych i tym samym zadbać o stan mikrobiomu jelitowego. W tym celu możesz:
- ograniczyć produkty przetworzone, cukry proste i tłuszcze trans,
- zwiększyć spożycie warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów zbożowych,
- okresowo przyjmować:
- probiotyki — suplementy zawierające probiotyki (żywe kultury bakterii),
- prebiotyki — pożywka dla korzystnych bakterii.
Jeśli cierpisz na otyłość lub choroby stawów, przed wprowadzeniem zmian w diecie oraz wyborem konkretnej formy suplementacji, powinieneś skonsultować to ze swoim lekarzem. Zwłaszcza jeśli przyjmujesz leki.
Źródło:
www.acrjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/art.42616
www.rynekaptek.pl/farmakologia/badania-bakterie-jelitowe-przyczyna-bolu-stawow,25616.html
