Reumatoidalne zapalenie stawów to autoimmunologiczna choroba przewlekła tkanki łącznej. Choć najczęściej dotyka osób pomiędzy 40. a 50. rokiem życia, to chorują na nią też młodsi, a nawet dzieci.
Mimo że na chwilę obecną nie wynaleziono skutecznego leku, to stosując odpowiednie leczenie i rehabilitację, możesz złagodzić objawy i wyciszyć chorobę na dłuższy czas.
Jak rozpoznać to nieswoiste, symetryczne zapalenie stawów i co przyczynia się do rozwoju tej choroby?
Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów?
Dawniej zwane artretyzmem lub gośćcem, reumatoidalne zapalenie stawów to proces zapalny, który zaczyna się w stawie. Wywołany jest przez nieznany czynnik, który pobudza wyścielającą staw błonę maziową, do odpowiedzi zapalnej. W wyniku tego powiększają się i niszczone są chrząstki, więzadła, ścięgna i kości. Z czasem zaś dochodzi do wtórnych zmian zwyrodnieniowych.
Stawy zaczynają boleć, są obrzęknięte, co jest objawem stopniowego, nieodwracalnego niszczenia i utraty ich ruchomości.
Choroba zwyrodnieniowa stawów może dotyczyć małych stawów dłoni i stóp oraz większych stawów biodrowych i kolanowych.
Jakie czynniki sprzyjają wystąpieniu reumatoidalnego zapalenia stawów?
Podobnie, jak ma to miejsce w przypadku innych chorób autoimmunologicznych, organizm chorych na reumatoidalne zapalenie stawów niszczy własne komórki, a dokładnie tkanki okołostawowe.
Zaburzenia odpowiedzi autoimmunologicznej to jedne z podstawowych czynników, które znacznie zwiększają ryzyko zachorowania na RZS (reumatoidalne zapalenie stawów). Uznając własne antygeny za obce, limfocyty T zaczynają je zwalczać, w czym pomagają im limfocyty B, odpowiedzialne za podtrzymywanie i rozwój stanu zapalnego. Efektem tego jest nadprodukcja autoprzeciwciał i walka z własnymi komórkami.
Choć dokładnie przyczyny RZS nie zostały do tej pory zidentyfikowane, to znana jest lista czynników sprzyjających powstaniu tego schorzenia. Należą do nich:
- uwarunkowania genetyczne — choć sam czynnik genetyczny nie wywołuje RZS i dzieci niekoniecznie odziedziczą je po rodzicach, to ryzyko zachorowania u nich jest większe od 2 do 5 razy,
- brak potomstwa — ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów jest większe u kobiet, które nie rodziły dzieci,
- płeć — kobiety chorują na RZS około 3 razy częściej od mężczyzn,
- zakażenie — podejrzewa się rolę niektórych bakterii i wirusów w inicjowaniu odpowiedzi zapalnej,
- nałogowe palenie papierosów – nie tylko zwiększa ryzyko zachorowania, ale też cięższy może być przebieg choroby,
- wiek — choć jak już wspomniano, reumatoidalne zapalenie stawów może dotknąć osoby w różnym wieku, to im ktoś jest starszy, tym ryzyko jest większe, jak ma to miejsce w przypadku osób po sześćdziesiątym roku życia,
- silny stres — to również może być czynnik, który zapoczątkuje chorobę zwyrodnieniową stawów.
Reumatoidalne zapalenie stawów — objawy
Nie jest to choroba, która postępuje bardzo szybko. Rozwija się niepostrzeżenie i nie od razu wskazuje na problemy ze stawami. Mowa tu o objawach ogólnych, typu osłabienie, gorączka lub stan podgorączkowy, zmniejszenie masy ciała lub utrata apetytu. Niekiedy może przypominać ostry zespół wirusowy. Mało kto skojarzyłyby to ze stanem zapalnym stawów, a jednak to właśnie te objawy mogą niejako wyprzedzać bardziej charakterystyczne, wskazujące na RZS.
Reumatoidalne zapalenie stawów dotyka zarówno samych stawów, jak i inne narządy. Zwykle ma to miejsce przy postaci długotrwałej, o ciężkim przebiegu.
Stawy
Objawy, które możesz dostrzec przy RZS, zwykle uwidaczniają się w stawach po obu stronach ciała, czyli w obu rękach i nogach. Należą do nich:
- obrzęki — spowodowane są rozrostem błony maziowej i może im towarzyszyć wysięk,
- bóle i sztywność — głównie sztywność poranna, najbardziej uciążliwa, trwająca około godziny oraz sztywność pod dłuższym czasie, przy braku ruchu danego stawu,
- deformacja stawów – pojawia się z czasem, gdy choroba trwa już bardzo długo,
- zmniejszona ruchomość – z czasem niemożliwe staje się wykonanie pełnego zakresu ruchów w danym stawie, co może stać się nieodwracalne, gdy zapalenie i wtórne zmiany zwyrodnieniowe uszkodzą strukturę stawu,
- wrażliwość stawu na ucisk – między innymi ból w trakcie uścisku dłoni przy podawaniu jej innej osobie.
Objawy obejmujące inna narządy i części ciała
Reumatoidalne zapalenie stawów może się objawiać na wiele sposobów i prowadzić do groźnych powikłań, łącznie ze śmiercią. Do zmian chorobowych, którymi dotknięte zostają różne narządy poza stawami, należą między innymi:
- bolesne, podskórne guzki reumatoidalne – trudno je przeoczyć, ponieważ umiejscawiają się w okolicy stawów rąk, łokci i w miejscach narażonych na ucisk,
- miażdżyca – gdy towarzyszy jej reumatoidalne zapalenie stawów, rozwija się bardzo szybko, a powikłania mogą prowadzić do przedwczesnej śmierci, wywołanej zawałem oraz chorobą niedokrwienną serca,
- serce – przy RZS może dojść do kardiomiopatii, zapalenia osierdzia oraz uszkodzenia zastawek serca, co objawia się dusznościami i bólem w klatce piersiowej,
- płuca – może pojawić się suchy kaszel, ból w klatce piersiowej i duszności, co jest objawem śródmiąższowego zapalenia płuc i zapalenia opłucnej, chorób, których rozwojowi sprzyja reumatoidalne zapalenie stawów,
- osteoporoza – jej rozwojowi sprzyja RZS i leczenie z wykorzystaniem steroidów.
Poza tym, reumatoidalne zapalenie stawów objawia się:
- powiększeniem węzłów chłonnych,
- zapaleniem nadtwardówki,
- zespołem Felty’ego i Sjögrena,
- wysiękiem opłucnowym lub osierdziowym.
Podobnie, jak w przypadku wielu chorób, tak i przy RZS ważne jest szybkie rozpoznanie i zdiagnozowanie choroby. Tym bardziej że nie można jej całkowicie wyleczyć, a jedynie uzyskać długotrwałą remisję. Warto jednak o to zawalczyć, gdyż umożliwia to zachowanie sprawności, która pozwala na normalne funkcjonowanie w codziennym życiu.
Źródło:
www.mp.pl
www.medonet.pl
