Stopa płasko-koślawa to nie tylko przypadłość małych dzieci, ale też wielu dorosłych. Czy w obu przypadkach wymaga ona leczenia, którym zajmuje się ortopedia stóp?
Co to jest stopa płasko-koślawa?
Jeśli cierpisz na tę wadę postawy, w twoich stopach łuk podłużny i poprzeczny jest obniżony lub całkowicie oparty o podłoże. Koślawo ustawione są też twoje pięty. Ból zwykle wynika ze zmian zwyrodnieniowych w okolicy układu kostno-stawowego. W zaawansowanym stadium stopie płasko-koślawej towarzyszą przykurcze mięśni, ścięgna Achillesa i więzadeł, które znajdują się po zewnętrznej stronie stopy.
Na zewnątrz objawia się to przekrzywieniem stopy na wewnętrzną stronę i przywieranie całą powierzchnią do podłoża. Patrząc z tyłu na krzywe stopy, zauważysz jednocześnie koślawe i krzywe pięty.
Przyczyny stopy płasko-koślawej
Koślawe stopy mogą mogą mieć źródło zarówno w uwarunkowaniach zdrowotnych, jak i twoich działaniach.
Stopa płasko-koślawa to również wada, z którą wiele osób się rodzi. Inne, częste przyczyny, to:
- słabe mięśnie stóp i nóg,
- wiotkość stawów,
- schorzenia neurologiczne,
- zaburzenia napięcia mięśniowego,
- nieprawidłowości w budowie miednicy, stawów skokowych i kolan,
- stojąca lub siedząca praca,
- stosowanie chodzików u małych dzieci,
- bardzo niska aktywność fizyczna.
Stopy koślawe mogą być wynikiem przeciążania stóp, spowodowanego przez nadwagę i otyłość oraz noszeniem źle dobranego obuwia.
Stopy płasko-koślawe u dzieci
Jeśli przyglądałeś się stopom małego dziecka, które niedawno się urodziło, z pewnością dostrzegłeś, że różnią się one wyglądem od stóp osób dorosłych. I nie chodzi tylko o ich wielkość, ale przede wszystkim o kształt, który bardziej przypomina niewielki woreczek. W pewnym sensie tym też jest dla drobnych kości otoczonych mięśniami i tkanką tłuszczową. To wszystko ulegnie zmianie wraz z dorastaniem.
Nauka chodzenia u ludzi nie należy do najprostszych i trwa nieco dłużej niż u przedstawicieli świata zwierząt. Próba zachowania równowagi zmusza malucha do szerokiego rozstawiania stóp, w czym nie pomaga wciąż słaby i rozwijający się układ mięśniowy stóp.
Już na tym etapie tylna część stopy automatycznie ustawia się koślawo, dzięki czemu może większą powierzchnią przylegać do podłoża i wesprzeć próby utrzymania pozycji pionowej całego ciała. Nie utrudniaj dziecku swobodnego poruszania się i nie krępuj stóp sztywnymi butami oraz ciasnymi skarpetkami. Lepiej niech częściej chodzi na bosaka, gdy tylko powierzchnia na to pozwala i to nie tylko ta w domu, ale i na zewnątrz.
Nie zawsze koślawienie stóp w tym okresie jest czymś naturalnym, ale może być wynikiem problemów zdrowotnych wynikających z nieprawidłowej budowy miednicy lub kolan.
Zwróć uwagę, czy stopa twojego dziecka jest płaska przez cały czas, czy tylko wówczas, gdy chodzi. To ważne, ponieważ stopa płasko-koślawa może być fizjologiczna (naturalnie występuje u dzieci do 5.-6. roku życia) lub utrwalona, co wymaga konsultacji medycznej i podjęcia konkretnych działań.
Stopa płasko-koślawa zwykle utrzymuje się przez pierwsze lata życia i nie wymaga leczenia. Problem ten dotyczy ok. 45% dzieci w wieku przedszkolnym i ok. 15% w wieku 10 lat.
Najlepiej, jeśli dziecko w pierwszych latach życia jak najwięcej chodzi i biega boso, szczególnie po nierównym terenie. Jednocześnie do nauki chodzenia nie powinno ono używać żadnych chodzików.
By móc spokojnie towarzyszyć rozwojowi swojego malucha, skontroluj jego stopy, gdy będzie miało 5 lat. Dzięki temu, jeśli będzie taka potrzeba, lekarz w porę będzie mógł zlecić wykonywanie ćwiczeń i używanie wkładek korygujących wadliwe ustawienie zarówno stopy, jak i pięty.
Objawy towarzyszące stopie płasko-koślawej
Jeśli zmiany przybierają postać zaawansowaną, brak resorowania powoduje, że twój chód jest ciężki i nieelastyczny, a stopy i łydki bolą i szybko się męczą. Osoby ze stopą płasko-koślawą łatwo rozpoznać po obuwiu. Jest ono wykrzywione, a obcasy starte od strony wewnętrznej, co spowodowane jest niewydolnością układu mięśniowo-więzadłowego.
Im bardziej postępuje zniekształcenie, tym większy pojawia się ból, a na skórze zauważyć możesz modzele i otarcia. Później jest tylko gorzej. Dołączają bowiem zaburzenia krążenia i zmiany zwyrodnieniowe w układzie kostno-stawowym stopy. Bywa, że tej wadzie postawy, towarzyszy też koślawość kolan.
Stopy koślawe w zaawansowanym stadium stają się niezgrabne. Może też pojawić się w nich:
- przykurcz ścięgna Achillesa,
- skrócenie i przykurcz:
- mięśni strzałkowych,
- więzadeł zewnętrznej strony stopy,
- ograniczenie ruchów palców.
Koślawe stopy — leczenie
Rodzaj leczenia i metody stosowane w terapii zależą od stopnia zaawansowania zmian w stopach. Wiele osób zastanawia się, czy krzywe stopy trzeba leczyć operacyjnie. Odpowiedź nie jest jednoznaczna, a decyzję o wyborze tego rodzaju zabiegu, podejmuje lekarz ortopeda po przeprowadzeniu dokładnych badań.
Leczenie zachowawcze
Szczególnie w początkowym stadium koślawienia stóp wskazane są ćwiczenia rehabilitacyjne. Dlatego dobrym pomysłem jest zwrócenie się o pomoc do fizjoterapeuty, który ustali program ćwiczeń i poinstruuje cię, jak prawidłowo je wykonywać. Chodzi przede wszystkim o wzmocnienie mięśni, które odpowiadają za właściwe wysklepienie i napięcie łuku podłużnego stopy. W przypadku skrócenia mięśni łydki i ścięgna Achillesa należy wprowadzić ćwiczenia rozciągające.
W okresie letnim korzystaj też z naturalnych form terapii i jeśli tylko powierzchnia na to pozwala i jest wolna od szkła i ostrych przedmiotów, chodź boso. Dodaj do tego świadome i kontrolowane stawianie stóp, by wyrobić w sobie odpowiedni nawyk.
Gdy prowadzisz siedzący tryb życia lub masz pracę przy biurku, zacznij wprowadzać więcej aktywności w czasie wolnym. Dobrym pomysłem będzie znalezienie takiej dyscypliny, która nie tylko dobrze wpłynie na zdrowie twoich stóp, ale też sprawiać ci będzie przyjemność.
W porozumieniu z rehabilitantem rozważ zastosowanie plastrów do tapingu. Pomogą ci one ustawić koślawą stopę w prawidłowej osi i zapewnią jej odpowiednią amortyzację oraz stabilizację.
Stopa płasko-koślawa – wybór odpowiednich wkładek i butów
Oprócz ćwiczeń, które wzmocnią mięśnie stopy, pomyśl też o używaniu wkładek do butów. Są one odpowiednio profilowane i na podstawie badania podobaroskopem lub skanerem, dopasowywane do twoich stóp. Nie alergizują i nie zaburzają właściwego dotlenienia stopy, a dzięki nim twoje stopy będą właściwie ustawione. Pięta wróci do właściwej osi, a wewnętrzna krawędź uniesie do góry na dobrą wysokość. Gdy chodzi o wkładki dla dzieci, należy je od czasu do czasu zmieniać ze względu na to, iż małe stopy szybko rosną i tym samym zmienia się też rozmiar oraz rodzaj buta.
Oprócz wkładek stopa koślawa potrzebuje też dobrego obuwia. Najlepiej z elastyczną i cienką podeszwą i pozwalające na swobodę ruchów stopy w czasie chodzenia. Buty na wysokim obcasie, na czas rehabilitacji i leczenia należy odstawić i poczekać, aż stopa wróci do właściwego wyglądu.
Czy konieczne jest leczenie operacyjne?
Zwykle w przypadku stopy płasko-koślawej fizjologicznej, wystarczą działania profilaktyczne. Należy do nich między innymi kontrola masy ciała, stosowanie wygodnego obuwia z elastyczną podeszwą i profilowaną wkładką oraz unikanie stania w nadmiernym rozkroku.
Jeśli natomiast posiadasz patologiczne stopy płasko-koślawe, powinieneś korzystać z opieki ortopedycznej. O sposobie leczenia, zawsze decyduje lekarz ortopeda lub specjalista rehabilitacji.
Po zdiagnozowaniu może się okazać, że możesz posiadać stopy:
- wiotkie z towarzyszącymi im dolegliwościami bólowymi,
- z przykurczem Achillesa,
- sztywne.
Jeśli masz skrócone ścięgna Achillesa lub nieprawidłowe ustawienie kości stóp względem siebie, może być konieczna interwencja chirurgiczna.
Źródło:
