Zawsze, gdy doszło do naruszenia struktur lub połączeń w układzie szkieletowo-mięśniowym, należy skorzystać z konsultacji ortopedycznej. Nie jesteś bowiem w stanie w pełni ocenić, do jakich uszkodzeń doszło i czy twój organizm jest sobie w stanie sam z tym poradzić. Niezależnie, czy zostaniesz skierowany na zabieg operacyjny, czy też lekarz zdecyduje o leczeniu zachowawczym, istotną rolę w procesie zdrowienia odgrywa ortopedyczne rehabilitacja funkcjonalna.
Czym jest i dlaczego tak ważne jest w całym procesie przywracania pełnej sprawności, indywidualne podejście do pacjenta?
Czym jest rehabilitacja funkcjonalna?
To indywidualne postępowanie rehabilitacyjne, którego celem jest przywrócenie sprawności narządu ruchu lub funkcji życiowych pacjenta. Powinieneś z niej skorzystać za każdym razem, gdy utracisz je w wyniku wypadku, urazu, wad nabytych lub predyspozycji genetycznych, które obejmują układ mięśniowy, kostny i stawowy.
Pojęcie rehabilitacji jest z jednej strony bardzo mocno uogólniane, a z drugiej zawężane do samego pojęcia fizykoterapii, czy do masażu. Nawet jeśli korzystałeś z laseroterapii lub magnetoterapii, to zabiegi te są tylko częścią całego procesu przywracania sprawności i na pewno nie powinny być jedynymi, z jakich korzystasz. Można je traktować bardziej jako uzupełnienie niż podstawowe działania. Podobnie jest w przypadku masażu, który tak naprawdę należy do terapii manualnej, będącej bardzo zaawansowaną techniką pracy na mięśniach i na stawach. Pozwala ona na osiągnięcie pełnego zakresu ruchu i lepszy powrót do sprawności.
Tak jak w każdej dziedzinie, tak i w samej rehabilitacji funkcjonalnej jest wiele metod pracy. Metody terapii manualnej mają bardzo podobne podstawy, ale różnią się samą techniką pracy z pacjentem i podejściem do jego problemu.
Jak powinna wyglądać prawidłowo przeprowadzona rehabilitacja ortopedyczna?
Nawet jeśli wcześniej byłeś u ortopedy, który postawił diagnozę i zlecił rehabilitację, to i tak niezbędne jest jeszcze spotkanie z samym rehabilitantem.
Pierwsze spotkanie z rehabilitantem
W trakcie konsultacji zbierze on od ciebie dokładny wywiad, zbada cię, określi źródło problemu i rodzaj dysfunkcji oraz przeprowadzi badanie zakresu ruchu. Chce on w ten sposób zebrać jak najwięcej informacji, by ustalić indywidualny program terapii i ocenić cele, które chce osiągnąć. Dla każdego mogą być one diametralnie inne.
Właściwa terapia
Kolejnym krokiem jest właściwa terapia, której zakres i stosowane techniki zależą w dużej mierze od problemu, z którym przychodzisz. Rehabilitant przygotuje daną okolicę, dany staw do wcześniej zaplanowanych ćwiczeń i rozpocznie terapię. Może pracować nad zakresem ruchu, rozluźnić mięśnie masażem powięziowym, czy też wspomagać się narzędziami i sprzętami dedykowanymi do takich celów.
Następnie wprowadzi cię do ćwiczeń, które będziesz wykonywał indywidualnie. Z każdym krokiem podnoszona będzie poprzeczka, co ma na celu jak najszybsze przywrócenie tej funkcji, którą utraciłeś. Wszystko odbywać się będzie z uwzględnieniem twoich możliwości i z zachowaniem pełnego bezpieczeństwa dla twojego ciała.
Czas trwania rehabilitacji
Rehabilitacja obejmuje nie tylko pracę z rehabilitantem i ćwiczenia na sali. Musisz także dużo dać od siebie i pracować w domu.
Cały proces trwa różnie. Inny czas będzie potrzebny w przypadku zerwania więzadła krzyżowego przedniego, a inny przy problemach z kręgosłupem. Możesz na przykład cierpieć z powodu dolegliwości bólowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa w momencie schylania się. W trakcie badania rehabilitant może stwierdzić, że przyczyną jest tylko zablokowany staw krzyżowo-biodrowy. W takiej sytuacji czasem wystarczy kilka wizyt, a innym razem tylko jedna, byś mógł odzyskać funkcję, którą utraciłeś.
Indywidualne podejście do pacjenta
Nawet jeśli masz ten sam problem z układem ruchu, co twój kolega i umówicie się do tego samego rehabilitanta, to może się okazać, że wasz program terapii jest bardzo różny. Wszystko za sprawą indywidualnego podejścia do każdego z was. Ty bowiem możesz być aktywnym sportowo człowiekiem. Twój kolega natomiast jest miłośnikiem siedzącego trybu życia i spędzania czasu przed telewizorem. To zaś wpływa na wagę ciała i wysokie BMI.
Podobnie jest w przypadku osób starszych. Zaczynają one terapię z zupełnie innego poziomu. Najczęściej składa się ona z innych ćwiczeń i mniejszych obciążeń, niż w przypadku młodego, aktywnego i wysportowanego człowieka. Inne też są cele końcowe dla każdego z nich. Ten sam jest jedynie rezultat, jaki rehabilitanci chcą uzyskać dla swoich pacjentów. To możliwa do osiągnięcia, maksymalna sprawność fizyczna.
Procedury refundowane przez NFZ — dlaczego nie zawsze pomagają w powrocie do pełnej sprawności
Zebranie w sali rehabilitacyjnej grupy pacjentów z dolegliwościami kręgosłupa i prowadzenie z nimi ćwiczeń, dla wielu z nich może skończyć się małym postępem w terapii. Mimo że mają oni podobne dolegliwości, to jeden pacjent może mieć niestabilność kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, gdy tymczasem inny może mieć zablokowany staw krzyżowo-biodrowy. W takiej sytuacji postępowanie powinno być ukierunkowane na pacjenta, a nie na realizację z góry określonego programu ćwiczeń. Obejmowanie wszystkich pacjentów jednym protokołem postępowania często nie daje dobrych efektów, a zdarza się, że nawet pogłębia problemy.
Dlatego rehabilitacja funkcjonalna powinna mieć charakter indywidualny. Nie ma jednej, wspólnej techniki pracy ze wszystkim pacjentami, którzy mają podobne dolegliwości. Każdy etap rehabilitacji ma inny cel pośredni, choć całość zawsze zmierza do przywrócenia pełnej sprawności fizycznej.
