Zwykle dotyczą kończyn i głowy, ale zdarza się, że obejmują też tułów. Dyskinezy, bo o nich mowa, to nieskoordynowane i mimowolne ruchy ciała. Nie są zależne od twojej woli, dlatego nie masz wpływu na ich pojawianie się.
Ich występowanie związane jest z chorobami o podłożu neurologicznym, w tym z uszkodzeniem struktur w mózgu zwanych jądrami podstawnymi. Mimowolne ruchy mogą też być uwarunkowane genetycznie.
Jeśli natomiast chodzi o dyskinezy wczesne i późne, to są one efektem ubocznym określonych leków.
Jak je rozpoznać i kiedy udać się do lekarza?
Dyskinezy – najczęstsze objawy
Objawy zależą od rodzaju doświadczanych przez ciebie ruchów mimowolnych i mogą obejmować różne części ciała.
Do najczęściej spotykanych należą:
Drżenie
Ten rytmiczny i oscylacyjny ruch nie zawsze dotyczy dłoni, choć tu może być najbardziej zauważalny. Zdarza się jednak, że drży głowa lub język.
Ze względu na różnorodność tego typu objawów, wyróżnia się drżenie:
- samoistne – należy do najczęściej występujących,
- spoczynkowe – część ciała oparta jest o dowolne podłoże, przez co nie musi opierać się sile grawitacji,
- kinetyczne – możesz go doświadcza na przykład tuż przed włożeniem klucza do zamka lub wzięcia do ręki szklanki lub kubka, a nasila się w miarę zbliżania części ciała do celu,
- posturalne – związane jest z określonymi pozycjami zajmowanymi przez drżącą część ciała,
- izometryczne – gdy napinasz określoną grupę mięśni, np dłoń,
- zadaniowe – pojawia się tylko w trakcie wykonywania określonej czynności.
Tiki
Ich najcięższa postać występuje w zespole Gillesa de la Tourette’a.
To nagłe, szybkie i krótkie ruchy o charakterze powtarzalnym i skoordynowanym. Są wśród nich zarówno proste, takie jak wzruszanie ramionami czy mruganie, jak i złożone, w tym kucanie, podskakiwanie i skręcanie ciała. Choć tiki nie są zależne od twojej woli, to ich częstotliwość zmniejsza się, gdy wykonujesz czynności wymagające skupienia i dużej koncentracji.
Dystonia
Ich przyczyna tkwi w silnych skurczach mięśni o działaniu przeciwstawnym. Dystonia objawia się mimowolnym wyginaniem i skręcaniem różnych części ciała albo przyjmowaniem nienaturalnych pozycji.
Pląsawica
To przypominające pląsanie lub taniec nagłe ruchy, którą są jednocześnie pełne i płynne. W pierwszej chwili może się wydawać, że są skoordynowane, ale tak naprawdę losowo przechodzą z jednej części ciała do innej. Nasilają się, gdy próbujesz wykonywać ruchy dowolne.
Mioklonie
Dyskinezy kryjące się pod tą nazwą to nierytmiczne i szybkie szarpnięcia lub zrywania twoich mięśni, których przyczyną są albo nagłe skurcze, albo też spadki ich napięcia. Mioklonie dotyczą pojedynczych mięśni lub ich grup.
Atetoza
To ruchy nazywane robaczkowymi ze względu na ich wijący, nieregularny, powolny charakter. Wynikają z nieskoordynowanych skurczy przeciwstawnych mięśni i najczęściej dotyczą palców dłoni. Zdarza się jednak, że obejmują usta, twarz, szyję, tułów i całe kończyny.
Balizm
Przejawia się w formie balistycznych, gwałtownych i bezcelowych ruchów o dużej amplitudzie. Zwykle dotyczą one jednej połowy ciała i mogą nasilać się pod wpływem emocji oraz większej aktywności ruchowej.
Kiedy udać się do lekarza?
Zrób to, jeśli zauważysz u siebie ruchy mimowolne. Niezależnie od ich rodzaju, ważne, by skonsultować je z lekarzem. Przygotuj się do wizyty, przypominając sobie od jak dawna ich doświadczasz, z jakim nasileniem, przy okazji jakich czynności oraz czy towarzyszą im jeszcze inne objawy. Sprawdź też, czy dyskinezy nie występują u innych członków twojej rodziny.
Poinformuj również lekarza o chorobach przewlekłych, jeśli na takowe cierpisz oraz przyjmowanych lekach. Informacje te pozwolą mu zdecydować, czy konieczne jest wykonanie dodatkowych badań lub konsultacja u neurologa.
Bardzo możliwe, że będziesz musiał poddać się badaniu obrazowemu głowy, w tym rezonansowi magnetycznemu oraz elektroencefalografii lub badaniu elektromiograficznemu.
W celu wykluczenia podłoża psychogennego, pomocna może się okazać konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna.
Wszystko po to, by lekarz mógł postawić jak najdokładniejszą diagnozę.
Czy można wyleczyć dyskinezy?
Skuteczność leczenia zależy zarówno od typów dyskinez, jak i innych, często nakładających się czynników. W przypadku trwałego uszkodzenia układu nerwowego, terapia może jedynie ograniczyć ruchy mimowolne.
Jeśli natomiast cierpisz na drżenie mimowolne, przy prawidłowo dobranym leczeniu, masz szansę na całkowite ich ustąpienie. W innych przypadkach, celem leczenia będzie jak najlepsza kontrola objawów.
Trudne w leczeniu są dyskinezy późne. Spowodowane to jest stosowaniem innych leków i często jedynym rozwiązaniem jest zmniejszenie ich dawki lub zamiana na inne.
