W dzisiejszych czasach coraz więcej ludzi uprawia sport i różnego rodzaju aktywności, co nierzadko wiąże się z ryzykiem kontuzji. Czynników, które mogą do tego doprowadzić, jest wiele. Jednak niezależnie, czy jesteś w grupie ryzyka, czy też nie, również w twoim przypadku może dojść do urazu. Jednym z nich jest uszkodzenie łąkotki w stawie kolanowym i choć najczęściej dochodzi do tego u sportowców, to zdarzyć się też może w przypadku wykonywania określonych zawodów.
Czym jest łąkotka i co tak naprawę dzieje się w chwili urazu oraz od czego zależy skuteczność jej wyleczenia?
Co to jest łąkotka i jaką pełni rolę w stawie kolanowym?
Łąkotki są sprężystymi strukturami, umieszczonymi w stawie kolanowym pomiędzy kością udową i piszczelową. Pełnią one funkcję zarówno amortyzującą, jak i stabilizującą.
Szczególnie ważna jest funkcja amortyzująca. Dzięki niej, osiowe obciążenie w stawie kolanowym przenosi się poprzez łąkotkę, a nie bezpośrednio z kości udowej na kość piszczelową. Tym samym łąkotki absorbują wstrząsy i przeciążenia, chroniąc chrząstkę stawową, która pokrywa kość piszczelową i udową.
W każdym stawie kolanowym są dwie łąkotki:
- przyśrodkowa — od wewnętrznej strony stawu kolanowego,
- boczna — od zewnętrznej strony stawu kolanowego.
Łąkotka przyśrodkowa jest większa i bardziej przyrośnięta do torebki stawowej, co w praktyce przekłada się na jej mniejszą mobilność. Jej przeciwieństwem pod tym względem jest łąkotka boczna.
Uszkodzenie łąkotki — jak do tego dochodzi
Najczęstszym mechanizmem uszkadzającym łąkotkę jest kompresja i skręt stawu kolanowego. Często w przypadku maksymalnego zgięcia podczas kucnięcia, klęku i wstawania dochodzi do zakleszczenia łąkotki między kością udową i piszczelową. To powoduje jej uszkodzenie i pęknięcie.
U osób uprawiających sport, najczęstszym mechanizmem jest kompresja stawu i skręt. Ma to miejsce między innymi w trakcie grania w piłkę nożną. Podczas nagłej zmiany kierunku ruchu przy zgiętym kolanie i nagłym zwrocie oraz rotacji, może dojść do zakleszczenia łąkotki i jej uszkodzenia.
Rodzaje uszkodzeń
Uszkodzenie łąkotki możemy podzielić na:
- ostre — najczęściej powstaje w wyniku urazu w trakcie uprawiania sportu. Tak naprawdę to ono rokuje najlepiej, jeżeli chodzi o leczenie łąkotki. W trakcie zabiegu lekarz ma przed sobą dopiero co uszkodzoną łąkotkę, bez dodatkowych zmian, które mogłyby się pojawić w czasie, gdy odwlekana była decyzja o leczeniu.
- przewlekłe — dochodzi do niego u osób, które wykonują pracę na kolanach lub w kuckach. W tym przypadku rozcieranie i uszkodzenie łąkotki jest procesem przewlekłym. Zwykle wynika to z faktu, że kolano i pacjenci adaptują się do tego uszkodzenia. Przyczyną tego jest stopniowe narastanie obrzęków i dolegliwości bólowych. Tym samym nie decydują się oni na konsultację ortopedyczną w tym samym dniu, w którym doszło do uszkodzenia. I u takich pacjentów najtrudniej zdiagnozować uszkodzenie.
Jakie objawy towarzyszą uszkodzeniu łąkotki
Pacjenci, u których doszło do uszkodzenia łąkotki, zgłaszają przede wszystkim ból w szparze stawowej oraz poczucie trzasku i obrzęk. Dolegliwości mogą się pojawiać w trakcie kucania, czy schodzenia po schodach.
W przypadku dużych rozdarć torebkowych może dochodzić do zwichnięcia łąkotki. Uszkodzony fragment przemieszcza się wówczas do przodu stawu kolanowego i powoduje jego zablokowanie. Jeżeli doznasz tego rodzaju urazu, jak najszybciej zgłoś się na konsultację ortopedyczną. W jej trakcie lekarz odblokuje staw kolanowy i przywróci jego prawidłową biomechanikę. Dzięki temu będziesz mógł zarówno wyprostować nogę w stawie kolanowym, jak i zgiąć.
Takie uszkodzenie łąkotki daje jednocześnie szansę na jej skuteczną naprawę. W praktyce oznacza to przejście od uszkodzenia przytorebkowego w części ukrwionej, przez szybkie nastawienie łąkotki po jej zszycie i wygojenie.
Od czego zależy wybór metody leczenia uszkodzonej łąkotki
Są pewne rodzaje uszkodzeń w organizmie ludzkim, które goją się samoistnie i nie wymagają interwencji chirurgicznej. Jednak w przypadku łąkotki, sytuacje takie zdarzają się bardzo rzadko, choć są możliwe. Muszą być jednak spełnione trzy warunki:
- do uszkodzenia musi dojść w strefie czerwonej, czyli przytorebkowej,
- uszkodzenie nie powinno być większe niż 5 mm,
- pacjenta nie może mieć więcej niż 18 lat.
Jeśli którykolwiek z tych warunków nie zostanie spełniony, szanse na samoczynne wygojenie łąkotki są bardzo niewielkie. Stąd w większości przypadków uszkodzenie łąkotki kwalifikuje się do leczenia operacyjnego.
Dobór metody operacyjnej zależy od tego:
- w którym miejscu doszło do uszkodzenia — czy jest to uszkodzenie w obrębie łąkotki w miejscu dobrze ukrwionym, czy też słabo lub w ogóle,
- czy jest to uszkodzenie świeże, czy przewlekłe,
- jakie są preferencje pacjenta — dotyczą one szczególnie procesu rehabilitacji po zabiegu. Są bowiem techniki operacyjne, które wiążą się z krótszym okresem rehabilitacji i takie zabiegi, które wymagają od pacjenta długotrwałej i żmudnej rehabilitacji. Jeśli więc zostaniesz zakwalifikowany do zabiegu, musisz mieć świadomość, jaką technikę operacyjną zastosuje lekarz i jaka będzie rehabilitacja z nią związana.
Głównym celem wszystkich stosowanych metod leczenia operacyjnego jest uratowanie łąkotki. Wynika to z bardzo ważnej funkcji, jaką pełni ona w stawie kolanowym.
Gdy już wiadomo, kiedy miało miejsce uszkodzenie łąkotki, w jakich okolicznościach do niego doszło, jakiego jest rodzaju oraz w jakim wieku jest pacjent, lekarz może zaplanować dostosowany do tego zabieg.
Jeśli tylko są ku temu odpowiednie warunki, może on zdecydować o zszyciu łąkotki, mimo że nie zawsze gwarantuje to, że się zrośnie. Gdyby jednak okazało się, że musi on usunąć jakiś fragment łąkotki, to wybierany jest tylko ten, który został uszkodzony. Im więcej jej zostanie, tym będzie ona mogła lepiej spełniać swoją funkcję w stawie kolanowym.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat metod leczenia oraz rehabilitacji, obejrzyj poniższy film dostępny na kanale YouTube Novum Ortopedia
