Tendinopatia ścięgna Achillesa nie należy do schorzeń, które w jednej chwili skutecznie uniemożliwią ci poruszanie się. Struktura tego ścięgna jest w stanie wytrzymać 12,5 krotny ciężar twojego ciała, co znaczy, że nie poddaje się tak łatwo urazom. Bardziej wyniszczają ją mikrourazy, do których może dochodzić każdego dnia, a których w początkowym okresie nie jesteś w stanie zauważyć.
Czy możesz tego uniknąć i co powinieneś zrobić, gdy mimo wszystko pojawią się dolegliwości bólowe w obrębie ścięgna Achillesa?
Czym jest ścięgno Achillesa?
Każde ścięgno zbudowane jest z tkanki łącznej i ma postać bardzo mocnych włókien, które biegną równolegle do siebie. Samo ścięgno jest umiejscowione na końcu mięśnia, w miejscu jego przyczepu.
Ścięgno jest bardzo ważną częścią mięśnia, ponieważ przyczepia się do tego elementu kostnego, w związku z czym generuje bardzo dużą siłę.
Ścięgno Achillesa nazywane jest też ścięgnem piętowym. Jest to największe i zarazem najsilniejsze ścięgno w ciele człowieka. Znajduje się ono w kończynie dolnej i łączy się z dwoma mięśniami:
- mięśniem brzuchatym łydki,
- mięśniem płaszczkowatym.
Przyczep końcowy tego ścięgna znajduje się na guzie piętowym.
Czym jest tendinopatia ścięgna Achillesa?
To choroba tego ścięgna. Na początku jest to zmiana zapalna w obrębie ścięgna Achillesa, która tworzy się w wyniku przeciążenia i mikrourazów. W następstwie przewlekłego stanu zapalnego, który tli się w tym ścięgnie, powstają też zmiany strukturalne w jego obrębie.
Tendinopatię można podzielić na trzy kategorie:
- zapalenie samej pochewki ścięgnistej, czyli tkanki, która okala ścięgna,
- zapalenie pochewki ścięgnistej razem ze zmianami strukturalnymi, które już w tym ścięgnie się pojawiły,
- tylko i wyłącznie zmiana strukturalna ścięgna, bez toczącego się stanu zapalnego pochewki.
W przypadku zapalenia ścięgna Achillesa warto wiedzieć, że tendinopatia może być zlokalizowana na środku przebiegu ścięgna lub przy samym guzie piętowym, czyli w miejscu przyczepu ścięgna.
Jakie objawy wskazują na tendinopatię ścięgna Achillesa?
Wspólną cechą dla wszystkich pacjentów jest problem z jakością pracy tego ścięgna i z jego wydajnością. Chodzi o ograniczenie odporności na wysiłek, co oznacza, że ból pojawia się już przy aktywnościach dnia codziennego. Dochodzi też do ograniczenia zakresu ruchu w stawie skokowym.
Możesz więc odczuwać:
- ból w przebiegu ścięgna Achillesa,
- ból i sztywność tego ścięgna,
- bóle poranne, czyli małą sztywność, która pojawia się bezpośrednio po wstaniu z łóżka,
- problemy typowo lokalne, czyli punktowe:
- zgrubienia w danym miejscu,
- tkliwość i bolesność miejsca.
Pojawiają się też dolegliwości bólowe w nocy, które spowodowane są nieodpowiednim ułożeniem nogi. Ma to miejsce w sytuacji, kiedy jedna noga dotyka drugiej, a jej pięta naciska na ścięgno Achillesa. A ponieważ ścięgno to bywa wrażliwe, to tym samym powoduje wybudzanie ze snu.
Ten docisk tyczy się też ubioru. Mowa tu zarówno o spodniach, które są za ciasne i uciskają ścięgno Achillesa, jak i o obuwiu, które oddziałuje na to miejsce i powoduje lub zwiększa dolegliwości bólowe.
Na problemy z tendinopatią ścięgna Achillesa narzekają też sportowcy. Ból zwykle pojawia się na początku treningu lub udziału w zawodach. W trakcie trwania aktywności ból wyraźnie się zmniejsza lub w ogóle znika. Niestety, tuż po jej zakończeniu ból w dużym stopniu wraca i narasta.
Czy codzienne funkcjonowanie z tendinopatią ścięgna Achillesa to zjawisko normalne?
Przy problemach ścięgnistych, w tym przy tendinopatii, nie ma tak zwanego dnia zero. Chodzi o to, że dolegliwości bólowe nie pojawiają się w jednej chwili, kiedy na przykład wstajesz lub idziesz. To bardziej problem przewlekły, w związku z czym bóle nawarstwiają się i narastają. To głównie z tego powodu decyzja o zgłoszeniu się do ortopedy podejmowana jest dopiero wtedy, gdy pojawi się u danej osoby ból na poziomie krytycznym. Taki, który nie pozwala na normalne funkcjonowanie i z którym domowymi sposobami nie można już sobie poradzić.
Gdy chodzi o wspomniany dzień zero dotyczący problemów związanych z zapaleniem ścięgna Achillesa, można jedynie podać ramy czasowe. Wyróżnia się tu:
- stan ostry — od pierwszego dnia do 2-3 tygodni od wystąpienia objawów,
- podostry — to stan pośredni, który trwa od 3 do 6 tygodni,
- przewlekły — zdarza się najczęściej i trwa od 6 tygodni w górę.
Po zebraniu odpowiedniego wywiadu i po wykonaniu odpowiednich badań obrazowych można przejść do leczenia tendinopatii ścięgna Achillesa.
Jakie czynniki sprzyjają wystąpieniu tendinopatii ścięgna Achillesa?
Do czynników, które mogą przyczynić się do tendinopatii ścięgna Achillesa, należą:
- styl życia,
- rodzaj wykonywanej pracy,
- obecne problemy zdrowotne,
- płaskostopie,
- zbyt intensywny trening, przekraczający twoje aktualne możliwości,
- nadmierna pronacja stopy,
- otyłość
- przyjmowanie wybranych leków, stosowanych w leczeniu chorób współistniejących.
Przykładem choroby, która ma znaczący wpływ jest cukrzyca. Może ona bowiem trochę upośledzić możliwości regeneracyjne organizmu. Podobnie nałogowe palenie papierosów, które ostatecznie wpływa na spowolnienie procesu leczenia i powrót do pełnej aktywności życiowej.
Na czym polega leczenie tendinopatii?
Obecnie leczenie tendinopatii polega przede wszystkim na fizykoterapii i rehabilitacji. Powszechnym jest też stosowanie dodatkowych iniekcji. Mowa tu o PRP, czyli o osoczu bogatopłytkowym.
Sama rehabilitacja jest bardzo wymagającym procesem, a jej przebieg zależy od wybranego rodzaju terapii.
W całym tym procesie rehabilitacji bardzo istotne jest wzmocnienie całej nogi, od bezpośrednio Achillesa łydki i mięśnia trójgłowego łydki, czyli tej tylnej ściany nogi, po grupę kulszowo-goleniową, czyli tył uda. Niekiedy należy też popracować nad mięśniami piszczelowymi i strzałkowymi.
Podstawą pracy rehabilitanta jest przede wszystkim uśmierzenie bólu. W tym celu pracuje on nad ruchomością stawu skokowego, mięśni i powięzi całej nogi. Posiłkuje się przy tym na początku ćwiczeniami izometrycznymi, których celem jest utrzymanie efektu przeciwbólowego.
Następnym krokiem w rehabilitacji jest wprowadzenie ćwiczeń rozciągających całą nogę i łydkę jako ścięgno Achillesa, kolejno posiłkując się ćwiczeniami wzmacniającymi. Jeśli jest taka potrzeba, rehabilitant stosuje też ćwiczenia plyometryczne. To ćwiczenia, w których trakcie wykorzystywany jest maksymalny możliwy zakres ruchu u pacjenta i maksymalnie możliwa siła, dodatkowo z dynamicznym ruchem.
Rehabilitacja zwykle trwa od 4 do 12 tygodni, natomiast dochodzenie do pełnej sprawności uzyskanie pełnych rezultatów możesz trwać od 3 do 12 miesięcy.
