Łąkotki przyśrodkowa i boczna, znajdujące się w stawie kolanowym, pełnią funkcję bufora między kośćmi piszczelową i udową. Ze względu na to, iż kolano jest jednym z najbardziej eksploatowanych stawów w ciele człowieka, może dojść do ich uszkodzenia. W przypadku łąkotek może tak się stać w chwili skręcenia stawu kolanowego, co zwykle wymaga leczenia operacyjnego. Jednym z ważnych elementów w procesie zdrowienia jest rehabilitacja po częściowym usunięciu łąkotki.
Rehabilitacja przedoperacyjna — czy zawsze jest wskazana?
Wszystko zależy od wcześniejszej konsultacji ortopedycznej. Jest ona niezbędna, by nie doszło do pogłębienia urazu łąkotki, która już została uszkodzona. Rehabilitant musi wiedzieć, jak rozległy będzie zabieg i czy operacja obejmować będzie też naprawę innych części stawu kolanowego.
Jeśli wynik konsultacji ortopedycznej jest pozytywny, rehabilitant przystępuje do działania. Jego celem jest przywrócenie maksymalnej ruchomości w wyproście, siły mięśniowej i wytrzymałości. Pilnuje też schematu ruchu. Jeśli tylko jest to możliwe, jeszcze przed zabiegiem uczy pacjenta chodzić o kulach, co z pewnością przyda mu się w późniejszym czasie i pozytywnie wpłynie na proces leczenia.
Rehabilitacja przedoperacyjna zawsze dostosowywane jest indywidualnie do potrzeb pacjenta, w zależności od jego zdolności fizycznych i psychicznych.
Jak wygląda pierwsza doba po operacji łąkotki?
Rehabilitant zjawia się u pacjenta już kilku godzin od zakończenia zabiegu. Informuje, jak będzie wyglądać cały proces leczenia oraz co pacjent może robić, czego nie powinien i na co powinien zwrócić uwagę. Jeżeli dolegliwości bólowe na to pozwalają i jest pełny wyprost, a pacjent nie ma mocno zaburzonego schematu ruchu, wówczas od razu może chodzić bez wsparcia kul.
Następnie rehabilitant zadaje pacjentowi bardzo proste ćwiczenia do domu oraz zaleca postępowanie zgodne z zasadą RICE, czyli odpoczynek, chłodzenie, kompresję oraz uniesienie kończyny, by zadziałać przeciwobrzękowo.
Jeżeli tylko warunki na to pozwalają, wieczorem tego samego dnia pacjent może już chodzić z pełnym obciążeniem własnego ciała. Dzięki temu czas powrotu do zdrowia jest dużo krótszy.
Rehabilitacja po częściowym usunięciu łąkotki — kiedy powinna się rozpocząć?
Jeśli nie ma żadnych powikłań ani przeciwwskazań, pacjent powinien zgłosić się na rehabilitację nie później niż siódmego dnia od zabiegu.
Jest to o tyle ważne, że rehabilitant musi dostosować zestaw ćwiczeń i zabiegów do tego, co pacjent może już robić, a czego jeszcze nie powinien. Nie każdy bowiem może wykonywać te same ćwiczenia, co wynika z różnic wytrzymałościowych, ruchomościowych, bólowych, wielkości obrzęku itp. Tak naprawdę dużo jest zmiennych, które wpływają na to, jak wygląda rehabilitacja po częściowym usunięciu łąkotki.
Na czym polega rehabilitacja po częściowym usunięciu łąkotki?
Rehabilitant w swojej pracy z pacjentem wykorzystuje techniki z terapii manualnej. Może to być mobilizacja w stawie rzepkowo-udowym i stawie udowo-piszczelowym, masaż funkcyjny, rolowanie, stretching, kinezjotaping, ćwiczenia stabilizacji, ćwiczenia wzmacniające, czy też trening funkcjonalny. Ważne jest też pilnowanie prawidłowych schematów ruchu.
To wszystko tworzy jedną całość. Trening stabilizacyjny przeprowadza zarówno lokalnie, czyli na staw kolanowy, jak i globalnie. Podyktowane jest to tym, że od globalnej stabilizacji zależy też ta lokalna, czyli na obwodzie zarówno kończyn górnych, jak i dolnych.
Czy taka rehabilitacja jest bardzo wymagająca?
Zawsze jest to indywidualna sprawa, a każdy rehabilitant stara się całość działań tak zoptymalizować, aby intensywność dobrać maksymalnie do konkretnych możliwości pacjenta w danym momencie. Wymaga to od pacjenta dużo pracy, w zależności od tego, jak często pojawia się na rehabilitacji. Czasami jest to raz w tygodniu, innym razem dwa razy w tygodniu. To również dobierane jest indywidualne. Im częściej jednak zjawia się na sali rehabilitacyjnej, tym mniej ćwiczeń musi wykonywać w domu. Nie znaczy to, że ćwiczenia w domu nie są ważne. Wręcz przeciwnie. Bez nich rehabilitacja będzie się ciągła bardzo długo. Nie zawsze też będzie można uzyskać takie rezultaty, jakich można by się było spodziewać.
Oprócz pracy rehabilitanta ważne jest pełne zaangażowanie pacjenta w proces rehabilitacji. Jest to o tyle istotne, że jeżeli pacjent ćwiczy sam w domu, to na terapii rehabilitant może się skupić na technikach manualnych. Takich, których pacjent nie jest w stanie wykonać w domu.
Czy w trakcie rehabilitacji może pojawić się ból?
Jeżeli podczas ćwiczeń występują dolegliwości bólowe, wówczas pacjent powinien zgłosić to swojemu fizjoterapeucie, by to zweryfikować. Wtedy może on zmodyfikować ćwiczenie. Niemniej jednak sytuacja taka należy do rzadkości. Owszem, ból może pojawić się podczas masażu, rolowania, czy też mobilizacji blizny. Jednak rehabilitant przez cały czas kontroluje, by nie był on zbyt duży.
Może też pojawić się ból wynikający z typowo mięśniowego zmęczenia lub wówczas, gdy pacjent sam zmienił technikę wykonywania zadanego mu ćwiczenia.
Jak długo trwa rehabilitacja i powrót do zdrowia?
Zwykle powrót do zdrowia trwa 4-6 tygodni. Wyczynowi sportowcy po takim okresie mogą już wrócić do normalnych treningów i zawodów. Natomiast w przypadku sportowców amatorów, może to potrwać kilka tygodni dłużej. Różnica w czasie wynika z jakości fizycznego przygotowania przed zabiegiem. Zawodowi sportowcy są pod względem fizycznym dobrze przygotowani mięśniowo, stabilizacyjnie i kondycyjnie, dzięki czemu rehabilitacja w ich przypadku trwa krócej.
Jeśli natomiast pacjent z uszkodzeniem łąkotki wcześniej ze sportem nie miał zbyt wiele wspólnego, to nawet sama nauka chodzenia bez kul może zająć trochę czasu, nie mówiąc już o powrocie do pełnej sprawności fizycznej.
Dużo też zależy od psychicznego nastawienia do samej rehabilitacji i procesu powrotu do zdrowia.
Czym się różni rehabilitacja po częściowych usunięciu łąkotki od rehabilitacji po zszyciu łąkotki?
Różnica jest znacząca głównie w pierwszym okresie 6 tygodni od zabiegu. W przypadku pacjenta po zszyciu łąkotki, niezbędne jest korzystanie z kul w trakcie chodzenia. Pozwala to zszytą łąkotkę odpowiednio zabezpieczyć i tym samym dać jej czas na pełną regenerację. Rehabilitacja w takiej sytuacji może potrwać nawet do kilku miesięcy.
Po zszyciu łąkotki inaczej dobierane są ćwiczenia, aby nie kompresować łąkotki. Szczególnie przy zgięciach powyżej 90 stopni stawu kolanowego, czy też głębokich przysiadach.
Gdy chodzi o pacjenta, u którego łąkotka została częściowo usunięta, może on niemal od razu w pełni obciążać operowaną kończynę.
Rehabilitacja natomiast może się zamknąć w 6 tygodniach, choć wiele zależy od indywidualnych predyspozycji.
Od czego jeszcze zależy to, jak wyglądać będzie rehabilitacja po częściowym usunięciu łąkotki?
Postępowanie rehabilitacyjne zależy też od rodzaju poprzedzającego ją zabiegu. Ważne jest więc to, jaki jeszcze zabieg był wykonywany oprócz częściowego usunięcia łąkotki. To mogła być na przykład rekonstrukcja więzadła lub chrząstki. Po samym usunięciu łąkotki można od razu obciążać kończynę. W przypadku rekonstrukcji więzadła jest dużo zmiennych. Dlatego trzeba uważać, aby nie rozciągnąć więzadła, nie podrażnić i nie uszkodzić. Jest tu więc inny proces leczenia i inne dobrane ćwiczenia, więc znacząco wydłuża to cały proces powrotu do pełni zdrowia.
