Wraz ze zmianą pogody, gdy na zewnątrz coraz częściej towarzyszy nam jesienna aura, wracamy do noszenia pełnego obuwia, które w zmienionych zwyrodnieniowo stopach, powoduje nasilenie dolegliwości bólowych.
Takim powszechnie występującym problemem w obrębie przedniej części stopy, są zmiany zwyrodnieniowe stawu palucha, czyli tak zwany Paluch Sztywny. Jakie są przyczyny, objawy i jak wygląda leczenie palucha sztywnego?
Hallux rigidus (paluch sztywny)
Byś wiedział, o czym dokładnie mowa, oto kilka informacji na jego temat:
- Zmiany zwyrodnieniowe stawu palucha, dotyczą 1 na 40 osób w wieku po 50 r.ż. i zaczynają się rozwijać po 30 r.ż.. Poza tym, częściej dotykają kobiet, niż mężczyzn.
- Staw palucha (MTP I), to staw utworzony przez głowę pierwszej kości śródstopia, podstawę palucha oraz 2 malutkie kostki (trzeszczki), pod spodem głowy pierwszej kości śródstopia.
- Największa powierzchnia „ścierania” znajduje się na szczycie głowy I kości śródstopia.
Objawy
Do najczęściej występujących objawów palucha sztywnego, należą:
- ból palucha podczas aktywności, zwłaszcza podczas wybijania się z palców stopy,
- obrzęk stawu palucha, trudności ze zgięciem palucha,
- balonowaty guz stawu MP I,
- wyrośla kostne, powstające na grzbietowej stronie głowy I kości śródstopia i pocierane wewnątrz obuwia.
Przyczyny
Przyczyna powstania palucha sztywnego nie jest znana, jakkolwiek udowodniono, że wiele czynników nasila powstanie zmian. Należy do nich zbyt długa i/lub uniesiona pierwsza kość śródstopia i inne anomalie anatomiczne, wcześniejsze urazy palucha, historia rodzinna. To wszystko zmienia biomechanikę stawu MPI i zwiększa siły ścierania głowy I kości śródstopia, co prowadzi do powstania zmian zwyrodnieniowych.
Diagnoza
Lekarz rozpoznaje zmiany zwyrodnieniowe, na podstawie badania fizykalnego oraz zdjęcia RTG. NMR i TK zazwyczaj nie są wymagane.
Leczenie palucha sztywnego
W przypadku palucha sztywnego, w zależności od stopnia zaawansowania zmian, można stosować dwa rodzaje leczenia:
Zachowawcze
Te metody, lekarz zwykle wybiera jako pierwszą linię leczenia. W ramach działań zachowawczych, może zalecić:
- podawanie leków przeciwzapalnych i okładów z lodu,
- iniekcje osocza bogatopłytkowego (PRP),
- „SANAKIN” – gwarantują zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz brak działań niepożądanych,
- zmianę obuwia, w tym unikanie wysokich obcasów, noszenie obuwia ze sztywną, zakrzywioną podeszwą, wkładki ograniczające ruchomość stawu MPI.
Chociaż takie metody leczenia, zmniejszają dolegliwości bólowe, to nie powstrzymują rozwoju zmian.
Operacyjne
Jeśli nie ma poprawy po leczeniu zachowawczym i gdy zaawansowanie zmian zwyrodnieniowych jest duże, lekarz może zdecydować o operacyjnym leczeniu palucha sztywnego.
Rodzaj wybranej przez niego operacji, zależy o stopnia zaawansowania zmian, od wieku pacjenta oraz typu budowy stopy.
Lekarz wykonujący zabieg, dzieli go na 3 części:
1. Usunięcie wyrośli kostnych (CHEILEKTOMIA)
Przy lekkim i średnim stopniu zaawansowania zmian, usunięcie części kości ze szczytu głowy I kości śródstopia, jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Przynosi to zwiększenie zakresu ruchomości stawu MPI oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych.
2. Usztywnienie stawu (ARTRODEZA stawu MPI)
W zniszczonym stawie, zmiany zwyrodnieniowe lekarz leczy poprzez „zespawanie” stawu palucha. W procedurze tej, usuwa zniszczoną chrząstkę stawu, a następnie za pomocą śrub i płyty, łączy ze sobą kości, co umożliwia ich zrost. Główną korzyścią tej procedury, jest stała redukcja bólu ze strony usztywnionego stawu, ale wiąże się to z brakiem ruchu w stawie MPI. Mimo to, większość pacjentów po tego typu operacji, jest nadal w pełni aktywnych ruchowo.
3. Wymiana stawu na sztuczny (ALLOPLASTYKA stawu MPI)
W lekkim i średnim stopniu zniszczenia stawu, lekarz stosuje procedurę wszczepienia elementu metalowego lub silikonowego w miejsce stawu. Korzyść dla ciebie jako pacjenta, polega na zachowaniu ruchu w stawie MPI i zniesienie bólu. Niestety, jest też niekorzystna strona zastosowania tej procedury, w postaci braku powtarzalnych dobrych wyników leczenia, wysokiego odsetku obluzowań endoprotez oraz dużego kosztu implantów.
Powrót do zdrowia
Czas rekonwalescencji zależy od typu wykonanej procedury.
Po cheilektomii, przez 2 tygodnie musisz oszczędzać operowaną stopę oraz dbać o gojenie się rany pooperacyjnej i wykonywać ćwiczenia, zwiększające zakres ruchomości w stawie MPI. Dopiero po tym czasie, możesz wrócić do noszenia normalnego obuwia.
W przypadku operacji usztywnieniu stawu MPI, przez 5 tygodni poruszasz się w bucie pooperacyjnym i dbasz o ranę pooperacyjną.
W przypadku obu procedur, musisz się liczyć z utrzymującym się obrzękiem stopy, który może trwać nawet 3 miesiące po operacji.
Każda operacja niesie za sobą ryzyko powstania blizn, infekcji i utrzymywania się dolegliwości bólowych. Jednak powikłania te zdarzają się rzadko, a na ich pojawienie się, może mieć wpływ palenie tytoniu oraz zaburzenia odporności.
