Jeśli doznałeś niewielkiego urazu lub przeszedłeś zabieg operacyjny, niezbędnym elementem w drodze do zdrowia jest rehabilitacja. Bez niej trudno mówić o powrocie do pełnej sprawności, dlatego nigdy nie powinieneś jej lekceważyć. Gdybyś jednam miał co do tego wątpliwości, poniższe informacje mogą ci pomóc zrozumieć, z czego tak naprawdę wynika jej duża waga oraz jak wygląda wizyta rehabilitacyjna.
Jak przygotować się do wizyty rehabilitacyjnej?
Wybierając się do rehabilitanta, powinieneś zabrać ze sobą dokumentację medyczną, którą posiadasz. Chyba że spotkanie ma miejsce w centrum ortopedycznym, w którym odbywa się twoje leczenie. W takiej sytuacji rehabilitant ma do niej dostęp i to on zjawia się z nią na spotkaniu z tobą.
Niezależnie od pory roku, powinieneś zadbać o odpowiedni strój. W przypadku problemów z kolanem powinieneś ubrać bądź przynieść na zmianę krótkie spodenki. Gdybyś natomiast cierpiał z powodu problemów z barkiem, wskazana jest koszulka na ramiączkach.
Poza tym zaopatrz się też w buty na zmianę, by nie wchodzić go gabinetu lub na salę rehabilitacyjną w tych, w których przyszedłeś z domu.
Jak wygląda pierwsza wizyta rehabilitacyjna?
Pierwsza wizyta składa się zwykle z kilku etapów, na które powinieneś być przygotowany.
Zebranie wywiadu
W trakcie pierwszej wizyty rehabilitant przeprowadzi z tobą wywiad medyczny. Zapyta o twoje dolegliwości bólowe, czas ich pojawiania się i trwania oraz w jakich przyjmowanych przez ciebie pozycjach, szczególnie się nasilają lub ustępują. Ważne są też informacje na temat twojego stylu życia. Chodzi o to, czy się uczysz, czy już pracujesz, czy też jesteś już na emeryturze. Poza tym rehabilitant będzie chciał wiedzieć, czy w twoim codziennym życiu obecne są jakieś aktywności dodatkowe. Mowa tu o uprawianiu sportu oraz hobby.
Informacje te są ważne, ponieważ na ich podstawie będzie można ustalić, jakie są obciążenia, które oddziałują na twój narząd ruchu. Stwierdzenie, że nic nie robisz poza pracą, bo jesteś emerytem, gdy tymczasem kilka dni w tygodniu zajmujesz się ogrodem, co wiąże się nieraz z ciężką fizyczną pracą, może wprowadzić rehabilitanta w błąd.
Badanie w trakcie wizyty rehabilitacyjnej
Po uzyskaniu niezbędnych informacji rehabilitant przechodzi do badania. Najczęściej rozpoczyna je od wykonania ruchów czynnych, to znaczy poprosi cię o wykonanie ruchów odpowiednich dla danego stanu, by zbadać, czy występuje jakieś ograniczenie z zakresu ruchomości.
Ograniczenie zakresu powie wstępnie, z jakimi strukturami terapeuta powinien pracować, by ci pomóc.
Dalej zbada cię biernie, czyli tym razem to rehabilitant przeprowadza przy twoim rozluźnionym ciele ruchy w stawie. Jeśli masz problemy z kręgosłupem i ból promieniujący do kończyn, wtedy zaczyna badanie od przeprowadzenia testów neurologicznych.
————————————-
Przeczytaj też: Rehabilitacja części szyjnej kręgosłupa – na czym dokładnie polega
————————————-
Zdarzają się niekiedy sytuacje, gdy musi on przeprowadzić dodatkowe testy funkcjonalne lub oporowe dla danego mięśnia, aby wykluczyć jego uszkodzenie lub porównać siłę mięśniową występującą w obu kończynach. Nie jest to takie automatyczne badanie oparte na schematycznym postępowaniu. W przypadku każdego pacjenta rehabilitant stosuje podejście indywidualne. Dzięki temu może zastosować działania terapeutyczne, które w tym konkretnym przypadku przyniosą największe korzyści.
Układanie planu terapii
W zależności od problemu, z którym zgłaszasz się do rehabilitanta, może on wykorzystać techniki terapii manualnej lub elementy masażu. Część fizjoterapeutów może korzystać z terapii narzędziowej, jaką są piny, masażer wibracyjny oraz fala uderzeniowa. Jako wspomaganie terapii, fizjoterapeuta może użyć popularnych kolorowych plastrów, czyli kinesiology taping. Może też stosować aplikację limfatyczną dla pacjentów pozabiegowych, którzy mają duży obrzęk i krwiaki. Również może wykorzystać wspomniane plastry w celu ustabilizowania stawów lub dla utrzymania efektu pracy terapeutycznej.
Pomoc udzielona ci w gabinecie rehabilitanta nie działa jak magiczna różdżka. Dlatego po pierwszej wizycie twoje objawy mogą się jeszcze utrzymywać. Oznacza to, że niezbędne jest zaprogramowanie odpowiednio dobranych dla ciebie ćwiczeń, w celu utrzymania efektów pracy rehabilitanta i jako działanie profilaktyczne.
Oprócz zaleconych ćwiczeń fizjoterapeuta zwróci uwagę na twoją postawę ciała w twoich codziennych czynnościach.
W jakim celu stosowana jest terapia manualna i masaż w trakcie wizyty rehabilitacyjnej?
Elementy masażu, z którym możesz się spotkać w trakcie wizyty, są ukierunkowane na dany mięsień. Jego nadmierne napięcie lub przykurcz może powodować dolegliwości bólowe, z którymi zgłaszasz się do gabinetu, albo ograniczenie zakresu ruchomości. Dlatego ważne jest przywrócenie mu odpowiedniej elastycznej i długości.
W porównaniu do masażu relaksacyjnego, który ma charakter ogólny, dotyczy danej okolicy i nie skupia się na konkretnym mięśniu, celem terapii manualnej jest przywrócenie prawidłowej elastyczności torebki stawowej, która również może ulec obkurczeniu. Zwykle ma to miejsce po zabiegach operacyjnych, kiedy nie jesteś w stanie w 100% obciążać kończyny operowanej. Stosowana jest również w początkowych dniach po zabiegu, z uwagi na ograniczenie zakresu ruchomości.
Wizyta rehabilitacyjna pacjentów pooperacyjnych
Dzięki nowoczesnym technikom operacyjnym i implantom ortopedycznym pacjenci uruchamiani są już kilka godzin po zabiegu. I to bez względu na jego wiek, czy okolicę anatomiczną, która została poddana zabiegowi. Jest to bardzo istotne, ponieważ skutki unieruchomienia pojawiają się bardzo wcześnie. Szybko dochodzi do obniżenia wydolności całego organizmu, siły i wytrzymałości mięśnia oraz spadku masy mięśniowej.
Początki
Na początkowym etapie pacjenci po operacji zostają wyuczeniu kilku ćwiczeń, które mają za zadanie umożliwić im utrzymanie obecnego zakresu ruchu do momentu pierwszej wizyty.
Jeśli chodzi o operację w obrębie kończyny dolnej, na przykład artroskopię stawu kolanowego, rekonstrukcję więzadeł, czy też endoprotezoplastykę, dla takich pacjentów najistotniejsze jest uzyskanie wyprostu w początkowym etapie. Dlatego ważne są te ćwiczenia, które muszą wykonywać zarówno w domu, jak i na sali rehabilitacyjnej. W przypadku zabiegów w obrębie stawu ramiennego, taki pacjent funkcjonuje przez kilka tygodni w temblaku.
Blizna
Kolejną kwestią jest blizna. Każda zagojona blizna nie powinna dawać żadnych dolegliwości bólowych. Dlatego ważna jest praca z nią, aby utrzymać jej prawidłową elastyczność. Nie chodzi tu tylko o względy estetyczne, bo u każdego rana może się inaczej goić i nie zawsze może to wyglądać idealnie. Jednak właśnie z uwagi na to, że kiedy nie będziemy pracować z tą blizną, ona może sklejać tkanki, które są wokół, co może doprowadzić do nowych dolegliwości bólowych w sąsiedniej okolicy.
W ramach zabiegów pooperacyjnych fizjoterapeuta może stosować drenaż limfatyczny, by w przypadku pojawienia się obrzęku lub krwiaków, poprawić krążenie w całej okolicy.
Najpierw terapia nakierowana jest na zniesienie dolegliwości bólowych, przywrócenie prawidłowej elastyczności tkanek, odpowiedniej ilości mięśni, rozluźnienie torebki stawowej. To w efekcie powoduje przywrócenie prawidłowej funkcji stawu. Dalsza część terapii coraz bardziej angażuje pacjenta i od niego zależy, czy będzie wykonywał prawidłowo i systematycznie zalecane ćwiczenia.
Ćwiczenia w trakcie wizyty rehabilitacyjnej
Przy pracy z pacjentem rehabilitant na początku sprawdza, jak w ogóle jest on w stanie wykonać dane ćwiczenie. Często zdarza się, że pacjenci nie potrafią zrobić poprawnie przysiadu, który wydaje się dosyć banalnym ćwiczeniem. Problem pojawia się tak naprawdę wtedy, kiedy terapeuta chce dołożyć jeszcze obciążenie do danego ćwiczenia. Wykonywane źle, może wyrządzić mu dużo szkody.
Ćwiczenia bez obciążenia
Dlatego zaczyna działania rehabilitacyjne od korekty postawy ciała, a dokładnie poszczególnych jego części. W przypadku kończyn dolnych rehabilitant musi zwrócić uwagę na osiowość, to znaczy, czy pacjent wykonuje ćwiczenie w osi kończyny dolnej. Dopiero gdy widzi, że pacjent jest w stanie je poprawnie wykonać, w ramach progresu przechodzi do ćwiczeń z oporem. Są one dość kluczowe, ponieważ nie zbudujemy masy mięśniowej jedynie dzięki ćwiczeniom w zakresie ruchomości bez żadnego ciężaru. Ciężar własnego ciała nie wystarcza do budowy masy mięśniowej.
Dodanie obciążenia do ćwiczeń
Ten etap rehabilitacji pacjent zaczyna od ćwiczeń z taśmami oporowymi. Są one bardzo powszechną formą obciążenia w ostatnim czasie. Niedrogą i zajmującą mało miejsca, co jest dobrym rozwiązaniem dla pacjentów, którzy wolą ćwiczyć w domu. Oprócz tego można korzystać z obciążenia w formie ketli, sztangi oraz suwnicy.
Oprócz treningu siłowego pacjent pracujemy z rehabilitantem również nad stabilizacją. Nie chodzi tylko o umiejętności równoważne, ale też o stabilność całej kończyny. Do tych celów wykorzystuje trampoliny oraz dyski sensomotoryczne. Terapeuta wprowadzamy je chwili, gdy widzimy, że pacjent jest w stanie utrzymać się na jednej nodze na stabilnym podłożu. Dopiero wtedy w ramach progresu można przejść do wymienionych wcześniej urządzeń. Mają one różne kształty i powierzchnie, ale ich zadanie jest takie samo: mają stworzyć niestabilne podłoże, co jest utrudnieniem poprzednich ćwiczeń i wzmocnieniem stabilizacji, nad którą pacjent musi pracować. Jest to dość istotna kwestia dla sportowców, którzy chcą wrócić do aktywności sportowej.
Z kolei w ramach rozgrzewki stosowana jest bieżnia, rower, czy też orbitrek. Dwa pierwsze urządzenia można zastosować w ramach odbudowy wydolności, ponieważ u pacjentów pozabiegowych ona również ulega znacznemu obniżeniu.
Oprócz zaangażowania pacjenta bardzo duże znaczenie w trakcie całej rehabilitacji mają umiejętności merytoryczne i manualne samego terapeuty.
Rehabilitacja jest nieodłącznym elementem procesu leczenia schorzeń narządu ruchu zarówno schorzeń przeciążeniowych, bólowych, jak i spraw leczonych operacyjnie.
