Złamanie trójkostkowe to jeden z najpoważniejszych urazów stawu skokowego. Nierzadko złamaniu towarzyszy zwichnięcie stawu skokowego, co dodatkowo komplikuje i tak niełatwy oraz długi proces leczenia.
Do złamania jakich elementów stawu skokowego dochodzi w trakcie urazu i jak wygląda proces leczenia?
Czym jest złamanie trójkostkowe i kiedy dochodzi do niego najczęściej?
Nie bez powodu złamanie trójkostkowe uważane jest za jedno z poważniejszych. Dochodzi w nim bowiem do złamania aż trzech osobnych struktur w obrębie stawu skokowego, a czwartą składową może być zwichnięty staw. Złamaniu ulega tu:
- kostka boczna (koniec dalszy kości strzałkowej) – znajdująca się na zewnątrz stawu,
- kostka przyśrodkowa (koniec dalszy kości piszczelowej) – po jego wewnętrznej stronie,
- kostka tylna (tylna krawędź kości piszczelowej) – umiejscowiona pod ścięgnem Achillesa, z tyłu stawu.
Uszkodzeniu może też ulec torebka stawowa i więzadła oraz struktury naczyniowe i nerwowe.
Do tak poważnego i rozległego uszkodzenia zwykle dochodzi w wyniku zadziałania dużej siły, powodującej obciążenie, które wykracza poza fizjologiczne możliwości poszczególnych części stawu skokowego. Urazu możesz doznać po upadku na nogę, która była podwinięta lub podczas zeskoku na źle postawioną stopę, co uniemożliwia równomierne rozłożenie nacisku.
Do złamania trójkostkowego może też dojść w trakcie uprawiania sportów kontaktowych, które wymagają nagłej i niespodziewanej zmiany kierunku. Zwykle dochodzi wówczas do dynamicznego skręcenia goleni i ustawienia stopy w przeciwnym kierunku.
Choć rzadko, to złamanie trójkostkowe diagnozowane jest również jako jeden ze skutków wypadku komunikacyjnego.
Jakie objawy mogą wskazywać na złamanie trójkostkowe?
Złamaniu trójkostkowemu zwykle towarzyszy bardzo silny ból i tkliwość palpacyjna w miejscu uszkodzenia. Uraz jest tak poważny, że praktycznie uniemożliwia obciążenie stopy, albo przynajmniej bardzo to utrudnia. Sprawia to, że możesz utracić możliwość poruszania się bez pomocy drugiej osoby lub kul łokciowych.
Gdy złamanie jest na tyle poważne, że samo nastawienie kości i leczenie zachowawcze może okazać się niewystarczające, lekarz może wybrać operację jako najskuteczniejszą formę terapii.
Jeśli doznałeś tego rodzaju urazu, umów się na konsultację ortopedyczną. Odpowiednio wcześnie przeprowadzony zabieg przywróci optymalną sprawność i pozwoli ci szybciej wrócić do codziennych aktywności.
Do innych objawów, charakterystycznych dla złamania trójkostkowego należą:
- zasinienie i krwiak pod skórą,
- duży obrzęk,
- deformacja stawu skokowego spowodowana przesunięciem powierzchni stawowych.
Jeśli doszło do uszkodzenia struktur nerwowych w obrębie stopy, możesz też odczuwać drętwienie w nodze.
Leczenie złamania trójkostkowego — czy zawsze niezbędny jest zabieg operacyjny
Złamanie trójkostkowe zawsze wymaga jak najszybszej interwencji medycznej. Dlatego zaraz po doznaniu takiego urazu powinieneś udać się do szpitala. Najlepiej prowizorycznie unieruchomić staw skokowy. Jeśli ze względu na duży ból i problem obciążaniem uszkodzonej stopy nie może zrobić tego samodzielnie, wezwij karetkę.
W celu potwierdzenia, że doszło do złamania trójkostkowego, lekarz przeprowadzi wywiad medyczny i badanie kliniczne oraz zleci wykonanie zdjęcia RTG, które pomoże ustalić zakres uszkodzeń. Niezbędne może się okazać poszerzenie diagnostyki o tomografię komputerową, która pokaże, czy doszło do przemieszczenia złamań trzech wspomnianych wcześniej kości.
Złamanie trójkostkowe — leczenie operacyjne
Leczeniem z wyboru jest zwykle zabieg operacyjny, który na anatomicznym nastawieniu i wewnętrznej stabilizacji złamań z zastosowaniem płytek i śrub.
Gdy chodzi o technikę operacyjną, zwykle jest ona uzależniona od rodzaju i rozległości uszkodzeń, do których doszło, co potwierdziły wykonane badania diagnostyczne.
Jeśli przy okazji złamania trójkostkowego doszło też od zwichnięcia stawu skokowego, wówczas przed właściwym zabiegiem operacyjnym niezbędne jest jak najszybsze nastawienie zwichnięcia. Lekarz może to zrobić w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym.
Może się też okazać, że uszkodzenie okolicznych tkanek miękkich jest zbyt duże. Wówczas lekarz może podjąć decyzję o wyznaczeniu innego terminu zabiegu, aż poprawi się stan skóry w miejscu, gdzie mają być wykonane cięcia. Czasowo stosuje się unieruchomienie w szynie gipsowej lub stabilizator zewnętrzny.
Leczenie zachowawcze
Choć złamanie trójkostkowe to bardzo poważny uraz, nie zawsze możliwe i wskazane jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Zwykle w takiej sytuacji brane jest pod uwagę wyższe dobro pacjenta i jego ogólny stan zdrowia. Tego rodzaju decyzje lekarz najczęściej podejmuje w przypadku pacjentów w starszym wieku, którzy cierpią na poważne choroby współistniejące lub już wcześniej byli ograniczeni ruchowo. Warto jednak wiedzieć, że leczenie zachowawcze w przypadku złamania trójkostkowego zwiększa ryzyko powstania zmian zwyrodnieniowych i znacznego upośledzenia funkcji stawu.
Rehabilitacja po złamaniu trójkostkowym
Niezbędnym elementem w procesie leczenia ortopedycznego jest zawsze rehabilitacja. W przypadku złamania trójkostkowego musisz się przygotować na to, iż nie będzie to najkrótszy czas.
Okres gojenia się uszkodzonych struktur to zwykle półtora miesiąca. Jeśli jednak przy okazji doszło do zwichnięcia stawu skokowego, czas ten może być dwa razy dłuższy.
Rehabilitacja natomiast, pomimo unieruchomienia stopy zaczyna się już dzień lub dwa po zabiegu operacyjnym. Fizjoterapeuta nauczy cię chodzić o kulach i wykonywać ćwiczenia izometryczne. Dzięki temu nie dojdzie do osłabienia mięśni nogi i lepiej przebiegać będą procesy regeneracyjne. W tym czasie korzyści może też przynieść zabieg z użyciem pola magnetycznego.
W kolejnym etapie działania fizjoterapeuty skupione będą na stopniowym przywracaniu utraconej funkcji stopy i możliwości jej obciążania. Oprócz dostosowanych do tego rodzaju urazów i twoich możliwości ćwiczeń (ćwiczenia na niestabilnym i nierównym podłożu, ćwiczenie balansu ciała, podskoki i zeskoki itp.), ważna jest też praca z bliznami, by nie dopuścić do ich przerostu i zrostu tkanek. Dobre efekty terapeutyczne może przynieść:
- kinesiotaping,
- suche igłowanie,
- mobilizacje powięzi,
- masaż limfatyczny,
- krioterapia.
Złamanie trójkostkowe to nie tylko duży ból i długi okres powrotu do zdrowia. To też ryzyko, że nigdy nie wrócisz do pełnej sprawności sprzed urazu. Dlatego warto bardziej świadomie podchodzić do aktywności sportowych i nie dopuszczać do niepotrzebnych przeciążeń narządu ruchu. Zachowaj też ostrożność przy zeskakiwaniu, czy nagłej zmiany kierunku i nie zapominaj o dobrze zaplanowanej rozgrzewce przed każdym treningiem.
Źródło:
www.doz.pl/czytelnia/a17071-Zlamanie_trojkostkowe__przyczyny_diagnostyka_leczenie_rehabilitacja
