Staw ramienny, inaczej staw barkowy, to staw o największym zakresie ruchu. Ten duży zakres ruchu jest możliwy, ponieważ jest to najbardziej złożony staw naszego ciała. Niestety ma to też swoje wady. Jest to staw, który najczęściej przeciążamy i który najczęściej nas boli. Jedną z przyczyn tej dolegliwości jest zespół cieśni podbarkowej stawu barkowego.
Co to jest zespół cieśni podbarkowej stawu barkowego?
Zespół cieśni podbarkowej stawu barkowego to tak naprawdę konflikt mechaniczny, który występuje pomiędzy wyrostkiem barkowym a głową kości ramiennej, otoczoną ścięgnami pierścienia rotatorów.
Do zaburzenia ich funkcji zwykle dochodzi na przestrzeni dłuższego czasu. Przyczyną mogą być powtarzalne złe nawyki ruchowe związane z wykonywaną pracą fizyczną lub uprawianiem sportu. W grupie ryzyka są osoby uprawiające rzut młotem i oszczepem, tenisiści, pływacy, siatkarze i podnoszący ciężary.
Określenie „zespół cieśni” jest już dziś w pewnym sensie historyczne i dlatego nie jest już przez lekarzy ortopedów używane. Początkowo myśleli oni, że przyczyną tego konfliktu jest zbyt mała ilość miejsca, czyli że robi się tam za ciasno. Dlatego pierwotnie zaczęli leczyć to schorzenie poprzez to, że spiłowywali przednio-dolną część wyrostka barkowego, by tę przestrzeń poszerzyć.
Od tamtego czasu zmieniło się bardzo dużo, ponieważ lekarze doszli do wniosku, że to nie jest konflikt czysto mechaniczny, a bardziej problem biomechaniczny.
Dwie grupy przyczyn zespołu cieśni podbarkowej
Tak naprawdę są dwie główne grupy przyczyn.
1. Zaburzenie balansu mięśniowego
Pierwszą grupą przyczyn jest zaburzenie balansu mięśniowego. Może ono wynikać z:
- nieprawidłowej postawy ciała — przejawia się ona w postaci zaokrąglonych pleców i lekkiego zgarbienia,
- uprawiania sportu,
- wykonywania prac wymagających częstych unoszeń ramienia w stosunku do stawu barkowego.
I to, zaburzając balans mięśniowy, powoduje, że głowa kości ramiennej nie jest centrowana w panewce. W praktyce oznacza to, że w wyniku ruchu, głowa kości ramiennej nie zostaje na swojej pozycji, tylko podczas odwodzenia jednocześnie idzie do góry. Gdy zaś idzie do góry, to powoduje konflikt. Jednak ten konflikt nie wynika z tego, że tej kości u góry jest za dużo, tylko że głowa idzie za bardzo, bo nie jest odpowiednio stabilizowana przez mięśnie.
Tego typu pacjenci leczeni są poprzez rehabilitację, ponieważ przywrócenie prawidłowego balansu mięśniowego, przywraca też możliwość centrowania, czyli utrzymania głowy kości ramiennej w odpowiedniej pozycji. Efektem tego typu terapii jest powrót do zdrowia.
Przeczytaj także: Zespół cieśni podbarkowej. Jak poradzić sobie z bólem?
2. Zmiany strukturalne
Druga główna przyczyna problemu konfliktu barkowego, to różnego rodzaju zmiany strukturalne wynikające ze zmian zwyrodnieniowych. To mogą być wyrośla kostne, które powstają z wiekiem w obrębie stawu barkowego lub uszkodzenia strukturalne mięśni wokół barku, czyli uszkodzenia ścięgien pierścienia rotatorów.
Jeżeli dojdzie do uszkodzenia ścięgien, wtedy również nie ma odpowiedniego balansu mięśniowego, odpowiedniej siły mięśniowej, która ma centrować głowę kości ramiennej w panewce. A jeśli do tego dojdą wyrośla kostne, które przeszkadzają, to skutkiem tego jest pewnego rodzaju konflikt biomechaniczno-mechaniczny.
W takiej sytuacji leczenie zmian jest również przyczynowe. U tego typu pacjentów często ortopeda musi najpierw wykonać zabieg operacyjny. W jego trakcie usuwa nadmiar wyrośli kostnych lub naprawia uszkodzenie ścięgna pierścienia rotatorów. Dopiero wtedy można poprzez rehabilitację stopniowo przywrócić balans mięśniowy, by głowa kości ramiennej znalazła się w odpowiedniej pozycji.
Zespół cieśni podbarkowej stawu barkowego – o czym warto pamiętać?
Jak widać, na przestrzeni lat zmieniło się podejście do leczenia zespołu cieśni podbarkowej. Tak bardzo, że aktualnie lekarze skupiają się przede wszystkim na ustaleniu przyczyny problemu. A ten może być:
- stricte funkcjonalny — bez żadnych uszkodzeń strukturalnych,
- mechaniczny — dochodzi do uszkodzenia, które powoduje nieprawidłowe działanie stawu barkowego i wtedy też wypadkowo dochodzi do powstania konfliktu podbarkowego.
Dopiero na podstawie ustalenia przyczyny problemu, lekarz podejmuj decyzję o sposobie leczenia, które w większości przypadków jest leczeniem zachowawczym.
Warto też wiedzieć, że tak naprawdę lekarz nie jest w stanie wyleczyć samodzielnie konfliktu podbarkowego. Kluczowa okazuje się bowiem współpraca z rehabilitantem. W przypadku konfliktu bez uszkodzeń strukturalnych tak naprawdę rolą lekarza jest postawienie prawidłowej diagnozy i zrobienie badania obrazowego, aby wykluczyć uszkodzenia strukturalne. Pozostała część pracy terapeutycznej leży po stronie rehabilitanta. W przypadku drugim, gdy pacjent wymaga leczenia operacyjnego, rehabilitant również nie narzeka na brak pracy. To on przechodzi do działania w ramach leczenia pooperacyjnego, gdyż po zabiegu pacjenta czeka od 4 miesięcy do pół roku rehabilitacji.
Tak więc bez kompleksowej współpracy z rehabilitantem, lekarz nie jest w stanie wyleczyć pacjentów z konfliktem podbarkowym.
