W przypadku każdego urazu bardzo ważna jest pierwsza pomoc. Zwykle w jej ramach stosuje się tak zwaną metodę PRICE. To skrót od angielskich słów oznaczających konkretne działania, których celem jest jak najlepsze zadbanie o uszkodzone miejsce w ciele. Oprócz ochrony, odpoczynku, ucisku i uniesienia stosuje się też schładzanie, w tym zimne okłady. W przypadku wybranych urazów korzyści mogą też przynieść ciepłe okłady.
Zanim jednak zaczniesz je stosować, sprawdź, kiedy i które z nich są wskazane w celu wywołania konkretnego efektu zdrowotnego.
Zimne okłady — kiedy i dlaczego warto je stosować
Terapia zimnem ma przede wszystkim działanie przeciwobrzękowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Zimne okłady pomagają też ograniczyć wewnętrzne krwawienie w danym miejscu.
Jak zimne okłady wpływają na organizm?
Lód lub inny okład przyłożony do ciała uruchamia pewne reakcje, które zmieniają się w zależności od czasu stosowania okładu.
W pierwszej chwili kurczą się naczynia krwionośne oraz spowalnia krążenie tętnicze i żylne. Zmniejszenie dolegliwości bólowych wynika z mniejszej wrażliwości receptorów czucia w miejscu urazu oraz zatrzymania produkcji mediatorów bólu (substancji chemicznych w tkance, których obecność w zależności od stężenia powoduje pobudzenie lub obniżenie receptorów bólu).
Zahamowaniu ulegają też procesy metaboliczne w komórkach i chwilowo niedokrwione są powierzchniowe struktury tkankowe.
To nie koniec reakcji organizmu wywołanych przez zimne okłady. Jeśli utrzymasz zimny kompres nieco dłużej, naczynia zaczną się poszerzać, serce zwolni i tym samym obniży się twoje ciśnienie oraz zmniejszy napięcie w mięśniach. Zmniejszy się też szybkość przewodzenia w nerwach czuciowych i ruchowych oraz szybkość pobudzania wrzecion mięśniowych.
Wszystko to ma na celu analgezję, czyli zniesienie bólu w danym miejscu.
Kiedy wskazane jest stosowanie zimnych okładów?
Jak już wiesz, zimne okłady stosowane są w ramach pierwszej pomocy. Oznacza to, że należą do pierwszych działań, które należy wykonać tuż po doznaniu urazu.
Zimne okłady wskazane są między innymi:
- w pierwszej i drugiej fazie gojenia tkanek po doznanym urazie,
- w celu zmniejszania obrzęków,
- do 5 dni od doznanego uszkodzenia kości, ścięgien i stawów,
- przy bólu i skurczach mięśni,
- przed i po masażu,
- na punkty spustowe,
- na stany zapalne,
- w chorobie zwyrodnieniowej stawów,
- po doznaniu stłuczenia i uderzenia,
- przy nerwobólach obwodowych,
- w leczeniu bólu zmęczeniowego u sportowców,
- w początkowym stadium oparzenia,
- gdy zaostrzyły się objawy reumatoidalnego zapalenia stawów,
- po operacji, gdy w miejscu leczenia doszło do obrzęków i przykurczy mięśni oraz stawów.
Jak stosować zimne okłady?
Przy stosowaniu zimnych okładów łatwo o odmrożenie. Dlatego powinieneś wiedzieć, że:
- do zimnych okładów możesz użyć dostępnych w aptece żelowych okładów, worka z lodem lub mrożonek w torebkach foliowych,
- zanim przyłożysz okład, owiń go w bawełnianą ścierkę, by nie dotykała bezpośrednio do skóry,
- jednorazowo możesz schładzać miejsce urazu nie dłużej jak 20 minut,
- w ciągu doby stosuj maksymalnie 4 zimne okłady w odstępach czasowych.
W przypadku materiału chłodzącego wyciągniętego z lodówki, a nie z zamrażalnika, możesz go przyłożyć bezpośrednio na miejsce urazu.
Kiedy stosować ciepłe okłady?
Podobnie, jak ma to miejsce w przypadku zimnych, tak też te ciepłe okłady mają działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Poza tym zwiększenie temperatury wywołuje reakcje obronne w ciele w postaci stresu termicznego, co wpływa na poprawę zdrowia i zwiększa odporność organizmu. Ciepłe okłady powodują też spadek ciśnienia, nasilają pracę serca i pomagają w lepszym rozprowadzaniu krwi.
Ciepło rozluźnia tkanki miękkie, co pozytywnie wpływa na zwiększenie zakresu ruchomości w stawach. Dlatego warto rozważyć tego rodzaju działania w ramach rehabilitacji po urazach narządu ruchu, kiedy ruchomość może zostać mocno ograniczona.
Ciepłe okłady – najczęstsze wskazania
Z pewnością nie nadają się one w pierwszej fazie po doznanym urazie i przy zaostrzeniu choroby, kiedy to lepiej sprawdzą się okłady zimne.
Ciepłe okłady możesz stosować:
- w celu łagodzenia bólu:
- kręgosłupa,
- barku,
- mięśni,
- menstruacyjnego,
- uszu i głowy,
- przy skurczach łydek,
- by przyspieszyć gojenie tkanek miękkich po urazie lub zabiegu,
- przy przewlekłych urazach, w których doszło do obrzęku,
- w celu łagodzenia sztywności stawów w chorobach reumatoidalnych.
Jak stosować terapię ciepłem?
Jednorazowo ciepłe okłady nie powinny być stosowane na wybrane miejsce dłużej niż 20 minut. Tu również powinieneś oddzielić okład od ciała warstwą materiału, która uchroni cię przed oparzeniem.
Źródło i inspiracja:
