Liczba złamań u dzieci rośnie w okresie wiosenno-letnim, a spada zimą, gdy maleje aktywność fizyczna dzieci na świeżym powietrzu. Tak naprawdę nie da się tego typu urazów uniknąć i tym samym złamania u dzieci są czymś, czego wiele z nich doświadcza. Trudno bowiem zabronić dziecku bawić się z rówieśnikami, a to właśnie wtedy, najczęściej dochodzi do urazów kości.
Największą wiedzę, choć wciąż w stopniu podstawowym, powinni posiadać rodzice, nauczyciele i opiekunowie. To na nich bowiem spoczywa odpowiedzialność udzielenia pierwszej pomocy po złamaniu i opieka w trakcie rekonwalescencji.
Oto najważniejsze informacje, które mogą okazać się pomocne, gdy zajdzie taka potrzeba.
Do jakiego rodzaju złamań może dojść u dziecka?
Do urazu w postaci złamania kończyny dolnej lub górnej może dojść w różnych okolicznościach. Zwykle złamania u dzieci spowodowane są przez upadek na własnym poziomie, uderzenie o inny przedmiot lub osobę, upadek z wysokości lub przez wypadek komunikacyjny.
W zależności od przyczyny lekarz może zdiagnozować jedno z kilku typów złamań, które najczęściej zdarzają się u dzieci i młodzieży. Należy do nich:
- złuszczenia nasad,
- podokostnowe złamanie zielonej gałązki — gdy miękka i elastyczna kość wygina się i pęka, ale nie ulega całkowitemu złamaniu,
- złamanie:
- awulsyjne, w którym dochodzi do oderwania całej kości lub tylko fragmentu jej nasady,
- plastyczne zwane też elastycznym,
- klamry, gdy kość nie pęka całkiem, tylko się ściska.
W przypadku małych dzieci najczęściej dochodzi do złamania kończyny górnej, a dopiero w dalszej kolejności lekarze leczą złamania nóg.
Pierwsza pomoc w przypadku złamań u dzieci
Najpierw powinieneś wiedzieć, jakie objawy zwykle wskazują na złamania u dzieci. Najczęściej możesz je rozpoznać po:
- intensywnym bólu odczuwanym przez dziecko, zwłaszcza przy próbie ruchu kończyną,
- trzasku lub strzyknięciu kości w chwili złamania,
- ograniczeniu ruchomości złamanej kończyny,
- obrzęku, a przy złamaniu otwartym po krwawieniu i przerwaniu ciągłości skóry.
Gdy wstępnie uznasz, że mogło dojść do złamania kości, skup się na ustabilizowaniu uszkodzonej kończyny. W tym celu:
- poproś dziecko, by nie poruszało złamaną kończyną,
- wykorzystaj chusty trójkątne do usztywnienia kończyny:
- w przypadku złamanej nogi, jako usztywnienia użyj tej zdrowej, wkładając pomiędzy coś miękkiego, by nogi nie stykały się ze sobą i połącz je trzema chustami zwiniętymi w paski,
- do usztywnienia ręki użyj dwóch chust — jedna posłuży jako tymczasowy temblak dla złamanej kończyny, by zabezpieczyć ją od spodu, a drugą przywiąż rękę do tułowia, by dziecko nie mogło nią ruszać,
- wezwij pogotowie lub sam odwieź dziecko do lekarza w celu udzielenia fachowej pomocy medycznej.
Złamania u dzieci – leczenie
Dzięki temu, że kości u dzieci są bardziej elastyczne i wytrzymałe w porównaniu z osobami dorosłymi, często wystarczające w przypadku złamań okazuje się leczenie zachowawcze. Duża ilość wody, kolagenu i kwasu hialuronowego w dziecięcych kościach sprawia, że szybciej wracają do zdrowia i dużo rzadziej dochodzi do jakichkolwiek powikłań. Ważne jest jednak, by lekarz dobrze zakwalifikował dane złamanie.
Zwykle wystarczające okazuje się unieruchomienie. Najlepiej w przypadku dzieci sprawdzają się lekkie gipsy i ortezy, które są wygodniejsze, praktyczniejsze i bardziej komfortowe dla malucha.
Leczenie operacyjne złamań u dzieci
Gdy dojdzie do złamania wieloodłamowego, niezbędne może się okazać leczenie operacyjne. Ważne jednak, by w tym przypadku lekarz wziął pod uwagę procesy wzrostu układu kostnego. Mowa tu o konieczności zastosowania takich zespoleń, które wspierają prawidłowe zrośnięcie się kości. U dzieci wykorzystywane są w tym celu pręty szpikowe metalowe, druty Kirschnera lub śruby.
Złamania u dzieci — jak ważna jest rehabilitacja
Ważne, by po zdjęciu unieruchomienia skorzystać z rehabilitacji, która pomoże przywrócić siłę mięśniową i sprawność w uszkodzonej kończynie. Zwykle bowiem skutkiem unieruchomienia jest usztywnienie stawów oraz zmniejszenie masy i siły mięśni. Mogą się też pojawić przykurcze spowodowane brakiem ruchu, a utrudniony przepływ krwi i limfy może powodować obrzęki w złamanej części ciała.
Im wcześniej zaprowadzisz dziecko na rehabilitację, tym lepiej. Zwykle początkowo składa się ona z ćwiczeń biernych, a w późniejszym okresie z tych wykonywanych przez samo dziecko. Do tego korzyści może przynieść fizykoterapia w postaci masaży, kąpieli czy pola magnetycznego.
Złamania u dzieci zwykle nie są groźne i wówczas kończą się szybkim powrotem do zdrowia. I choć trudno uchronić dziecko przed tego typu wypadkami, to warto rozmawiać z nim na temat możliwości urazu podczas wybranych form aktywności. Już sama świadomość konsekwencji tego zdarzenia w postaci bólu, wyłączenia z zabawy z rówieśnikami na pewien czas, a także konieczności przejścia operacji, może zadziałać hamująco na ryzykowne zachowanie w trakcie zabawy.
