Sztywność oraz obrzęk stawów znacząco ograniczają poruszanie. Wykonywaniu codziennych obowiązków, nawet składających się z najprostszych ruchów, towarzyszy ból. Objawy te wskazują na zapalenie stawów, a dalsza diagnostyka jest niezbędna, żeby potwierdzić lub wykluczyć tę chorobę. Jakie są rodzaje zapalenia stawów i co jest konsekwencją braku leczenia? Jak powinna wyglądać prawidłowa diagnostyka zapalenia stawów?
Czym jest zapalenie stawów?
Zapalenie stawów nie jest jedną chorobą, a określeniem grupy schorzeń dotykających stawów. Podczas przebiegu procesu zapalnego dochodzi do uszkodzenia i zniekształcenia chrząstki stawowej, co ogranicza jej ruchomość.
Przyczyny zapalenia stawów bywają różne. Wystąpienie choroby może wynikać z zakażenia drobnoustrojami lub procesów autoimmunologicznych zachodzących w organizmie. W przypadku tych drugich, za pojawienie się objawów odpowiadają przeciwciała skierowane przeciwko prawidłowym komórkom własnego organizmu. W takiej sytuacji nasz organizm mylnie traktuje własne komórki jako obce i niszczy je.
Do objawów zapalenia stawów należą:
– obrzęk
– sztywność
– ból
– miejscowe ocieplenie skóry
– zaczerwienienie w miejscu stanu zapalnego
Najcześciej występujące rodzaje zapalenia
Określa się, że w populacji występuje nawet 100 różnych rodzajów zapalenia stawów. Do najczęściej występujących należą:
Reumatoidalne zapalenie stawów – w skrócie RZS. Ma podłoże immunologiczne, ale przyczyny jego wystąpienia nie są znane. Objawy nasilają się stopniowo, a początek choroby nie jest charakterystyczny i może zostać pomylony np. z przeziębieniem.
Osteoartroza – uznawana za jedną z dziesięciu chorób, która najczęściej prowadzi do kalectwa. Inaczej nazywana chorobą zwyrodnieniową stawów. Jest najpopularniejszym rodzajem zapalenia stawów, a tylko w Polsce choruje na nią ok. 8 milionów osób. Osteoartroza najczęściej dotyka stawu biodrowego oraz kolanowego, które narażone są na największe obciążenie. Jak można się domyślić, duże znaczenie ma tutaj także waga pacjenta, a nadwaga jest czynnikiem ryzyka częstego powstawania zmian zwyrodnieniowych.
Dna moczanowa, funkcjonująca również pod nazwami takimi jak: artretyzm, podagra czy skaza moczanowa. Charakterystycznym objawem dla dny moczanowej jest ból w obrębie pierwszego stawu śródstopno-paliczkowego (czyli u podstawy dużego palca u stopy). Przyczyną tego bolesnego oraz gwałtownego zapalenia stawów jest odkładanie się kryształów kwasu moczowego w stawach, ścięgnach mięśni oraz otaczającej tkance.
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), jak sama nazwa wskazuje, dotyka kręgosłupa, a dokładniej połączeń jego kręgów. W przebiegu ZZSK dochodzi do sztywności stawów kręgosłupa, co powoduje przykurczenie sylwetki chorego i przyjęcie charakterystycznej pozycji „narciarza”.
Do pozostałych rodzajów zapalenia stawów należą m.in. toczeń rumieniowaty układowy, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów czy łuszczycowe zapalenie stawów.
Do czego prowadzi nieleczone zapalenie stawów?
Zapalenia stawów należą w większości do chorób przewlekłych i wymagają odpowiedniego leczenia do końca życia. Pacjenci, którzy nie zdecydują się podjąć leczenia, powinni liczyć się z tym, że ich stawy będą coraz bardziej wyniszczone, co w konsekwencji może doprowadzić do kalectwa.
Postępujące zmiany prowadzą nawet do stygmatyzacji. Wbrew pozorom choroby stawów nie dotyczą jedynie osób starszych – zapaleniem stawów dotkniętych jest również wiele młodych osób. Zesztywniające zapalenie stawów pojawia się między 15, a 30 rokiem życia. Z kolei młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów dotyka dzieci przed 16 r.ż. W tym drugim przypadku brak wprowadzonego leczenia prowadzi do znacznego pogrubienia błony maziowej stawów i jej rozmiękania. Substancje wydzielane w przebiegu nieleczonego zapalenia skutkują też powstawaniem ubytków w kości i chrząstkach, widoczne na RTG jako „dziury w kościach” – tzw. erozja kości.
Niestety, niektóre z rodzajów zapalenia stawów są groźne nie tylko dla zdrowia, ale również życia. Ponadto nieleczone mogą prowadzić nawet do przedwczesnej śmierci pacjenta. Groźnym następstwem zapalenia stawów może być m.in. uszkodzenie innych narządów oraz ich niewydolność, a także atrofia mięśni (zanik), która prowadzi do inwalidztwa.
Diagnostyka zapalenia stawów
Odpowiednio wcześnie zdiagnozowana choroba może zostać spowolniona lub nawet zahamowana. Wprowadzenie odpowiednio dobranego leczenia jest szansą na normalne życie i zachowanie sprawności. Bardzo istotne jest także postawienie właściwej diagnozy na wczesnym etapie choroby, a niezbędna do tego jest prawidłowa diagnostyka. Przydatne będzie wykonanie badań laboratoryjnych, takich jak morfologia, OB., CRP, czynnik reumatoidalny oraz stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi. Lekarz może także zlecić wykonanie badania RTG dotyczącego tych stawów, w których obrębie pojawiły się uciążliwe objawy.