Leczenie operacyjne zmian w obrębie stawów, złamań kości oraz zmian zwyrodnieniowych można wykonać technikami małoinwazyjnymi. Gwarantuje to szybsze gojenie i zdecydowanie wcześniejszy powrót pacjenta do pełnej sprawności.
Czym różnią się techniki małoinwazyjne od tradycyjnych metod operacyjnych i dlaczego są tak często wybierane przez chirurgów różnych specjalizacji?
Co wyróżnia zabieg wykonany techniką małoinwazyjną?
Wiele osób zastanawia się, czy zabieg wykonany techniką małoinwazyjną zawsze oznacza małe cięcie na skórze. Czy to wystarczy w przypadku każdej, nawet bardzo skomplikowanej operacji ortopedycznej?
Okazuje się, że nie zawsze małoinwazyjność łączy się z małymi, kosmetycznymi bliznami. Choć trzeba przyznać, że zazwyczaj w końcowym rozrachunku lekarzom udaje się osiągnąć niejako przy okazji dodatkowy efekt kosmetyczny.
Jednak to, co najbardziej jest istotne, dzieje się w głębiej położonych tkankach i strukturach. W technikach małoinwazyjnych chirurg dąży do jak najmniejszego uszkodzenia struktur anatomicznych wokół miejsca operowanego, a nie tylko do minimalnego cięcia na skórze. Dzięki temu powrót do funkcji danego stawu czy kończyny jest zdecydowanie szybszy.
Druga zaleta to szybsze gojenie mało uszkodzonych tkanek i innych ważnych struktur narządu ruchu. No i trzecia ważna sprawa to zachowanie unaczynienia tych kluczowych struktur, czyli jak najmniejsza negatywna ingerencja w regeneracyjny potencjał biologiczny w miejscu operowanym.
Gdzie znajdują zastosowanie techniki małoinwazyjne?
Techniki małoinwazyjne najczęściej znajdują zastosowanie w chirurgii rekonstrukcyjnej stawów, w zespoleniach złamań kości oraz w endoprotezoplastyce stawu biodrowego i kolanowego.
Doskonałym przykładem małoinwazyjności jest artroskopia. Polega ona na wprowadzeniu toru wizyjnego i narzędzi do wnętrza stawu przez niewielkie nacięcia w skórze i torebce stawowej. Do każdego stawu można wprowadzić kamerę i narzędzia niemalże z każdej strony, dzięki czemu chirurg ortopeda ma możliwość wglądu do środka i naprawy uszkodzony struktur, uzyskując szczegółowy obraz w powiększeniu.
Praktycznie każdą procedurę naprawczą i rekonstrukcyjną chirurg może być wykonać artroskopowo dzięki dynamicznemu rozwojowi metod operacyjnych i specjalistycznych narzędzi. Niektóre procedury naprawcze są wręcz niewykonalne bez zastosowania techniki artroskopowych i coraz więcej uszkodzeń stawów można leczyć skutecznie dzięki postępowi małoinwazyjnych technik artroskopowych.
Leczenie małoinwazyjne w złamaniach kości
Przez wiele dziesięcioleci leczenie operacyjne złamań było nieskuteczne i obarczone wieloma powikłaniami. Przyczyną tego było niezrozumienie biologii zrostu kostnego i rozległe uszkadzanie ukrwienia odłamów kostnych podczas operacji wykonywanej bardzo inwazyjnie, bez poszanowania biologii.
Dopiero w latach 60. XX wieku powstały racjonalne podwaliny naukowe dotyczące zarówno biomechaniki, jak i biologii zrostu kostnego. Z biegiem lat leczenie operacyjne złamań stało się standardem i wraz z upływem czasu pojawiło się coraz więcej metod stabilizacji złamań, które nie wymagały ingerencji bezpośrednio w miejsce złamania i niszczenia otaczających je tkanek, jak na przykład tak zwana stabilizacja śródszpikowa.
Na przełomie XX i XXI wieku zostały opracowane techniki małoinwazyjne, dzięki którym przez niewielkie nacięcia na skórze chirurg może wprowadzić narzędzia do bezpośredniego nastawienia złamania i docelowo implant wzdłuż kości pod mięśniami, który stabilizuje złamanie. Aktualnie praktycznie wszystkie implanty i narzędzia chirurgii urazowej dostosowane są do użycia w technikach małoinwazyjnych. Ingerencja lekarzy stała się przez to dużo łagodniejsza dla ukrwienia uszkodzonych tkanek i zgodna z biologią zrostu.
Techniki małoinwazyjne w endoprotezoplastyce stawu biodrowego i kolanowego
W zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych stawu biodrowego i kolanowego docelowym leczeniem jest wszczepienie endoprotezy. Operacja polega na wszczepieniu implantów zastępujących zdegenerowane powierzchnie stawowe. Jednak do stawu trzeba się jakoś dostać, co w technikach klasycznych zawsze wymaga przecięcia przyczepów mięśni lub rozwarstwienia mięśni kluczowych dla prawidłowej funkcji danego stawu. Oczywiście potem chirurg musi zszyć przecięte struktury. Niestety zazwyczaj powrót ich funkcji przybiega stosunkowo długo i często jest trwale upośledzony.
Techniki małoinwazyjne w endoprotezoplastyce przynoszą wymierne korzyści dla pacjentów. Po operacji znacznie szybszy i skuteczniejszy jest powrót do pełnej funkcji stawu, dzięki pozostawieniu kluczowych mięśni bez uszczerbku.
Staw biodrowy
W przypadku stawu biodrowego kluczowe jest zadbanie o dobrostan mięśnia pośladkowego średniego, który dzięki zastosowaniu technik małoinwazyjnych pozostaje nietknięty. Do stawu chirurg dostaje się w przegrodach międzymięśniowych, co jest trudniejsze z punktu widzenia operatora, ale zdecydowanie korzystniejsze dla pacjenta.
Staw kolanowy
Z kolei, gdy chodzi o staw kolanowy, to dostęp klasyczny polega na przecięciu przyczepu mięśnia czworogłowego uda wzdłuż. Niestety, na koniec wymaga to jego zeszycia i trwale upośledza w pewnym stopniu siłę i funkcje tego mięśnia oraz opóźnia proces rehabilitacji. W Novum Ortopedia lekarze stosują dostęp mniej inwazyjny, czyli bez uszkadzania mięśnia czworogłowego uda. Nie ma więc obaw o jego prawidłową funkcję po operacji i uszkodzenie podczas następczej rehabilitacji.
Efekt estetyczny w technikach małoinwazyjnych
Pacjenci często interpretują małoinwazyjność jako minimalną długość blizny na skórze i jest to zdecydowanie błędne rozumowanie. Oczywiście blizny pooperacyjne często są zdecydowanie mniejsze niż przy zastosowaniu klasycznych dostępów operacyjnych, ale jest to efekt uboczny.
Największe znaczenia ma delikatność postępowania w trakcie operacji z tkankami wokół operowanego stawu lub danej konkretnej kości, którą lekarz zespala po złamaniu. Mowa tu przede wszystkim o mięśniach i ich przyczepach, więzadłach, torebce stawowej, okostnej oraz licznych mniejszych lub większych naczyniach. Sama skóra również musi być rozcięta na długości umożliwiającej wprowadzenie narzędzi bez ryzyka uszkadzania końców rany. Dzięki pozostawieniu tych struktur bez uszkodzeń możliwe jest odpowiednie gojenie oraz prawidłowa funkcja stawu i całej kończyny. Dzięki temu po operacji pacjenta czeka zdecydowanie krótszy okres rekonwalescencji.
