Starość to czas, kiedy nie wszystko w ludzkim organizmie działa tak, jak dawniej. A przynajmniej dzieje się tak w przypadku większości osób w podeszłym wieku. Są bowiem też tacy, choć stanowią zdecydowaną mniejszość, którzy cieszą się wyjątkową sprawnością fizyczną, kondycją i siłą. To jednak wymaga świadomej aktywności i działań profilaktycznych stosowanych regularnie przez całe życie. Nie znaczy to, że nie możesz już nic zrobić, gdy większość życia masz już za sobą. Profilaktyka urazów u osób starszych to proste działania, które zmniejszają ryzyko doznania uszczerbku na zdrowiu.
Jakie urazy zdarzają się najczęściej, co może do nich doprowadzić i jak im skutecznie zapobiegać?
Najczęstsze urazy kostno-stawowe u osób starszych
Choć tego typu urazy mogą przytrafić się w każdym wieku, to ze względu na wiek i towarzyszące mu ograniczenia, osoby starsze są na nie szczególnie narażone. Wiedza na temat tego, co może się przydarzyć, to pierwszy krok do świadomej i skutecznej profilaktyki urazów u osób starszych.
Do najczęstszych urazów kostno-stawowych, należą:
Złamania kości
Im bardziej osłabione są kości, tym częściej i z prostszych przyczyn, może dojść do złamania kości. U osób starszym może dojść do złamania:
- biodra — to jeden z poważniejszych urazów, który może obejmować szyjkę kości udowej lub okolicę krętarzową;
- kręgosłupa — w wyniku osteoporozy może dojść do złamania trzonów kręgów, co skutkuje długotrwałym unieruchomieniem, przez co stanowi duże zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale też życia osoby starszej. Tak bowiem nierzadko kończą się złamania osteoporotyczne, które często całkowicie wyłączają seniora z aktywnego życia, a długi czas leczenia odbiera nadzieję na powrót do zdrowia;
- kości promieniowej — dochodzi do niego najczęściej niespodziewanie, co jest wynikiem osłabienia kości przez osteoporozę. Do złamania dochodzi w wyniku podparcia przy utracie równowagi, co przy zdrowych kościach nie skończyłoby się żadnym urazem.
Zwichnięcia stawu
Zwykle dochodzi do nich w wyniku upadku. A ponieważ osoby starsze mają problemy z zachowaniem równowagi, ten rodzaj urazu może dotyczyć zarówno stawu barkowego, jak i biodrowego.
Skręcenia stawu
Źle postawiona stopa to jedna z głównych przyczyn skręcenia stawu skokowego. Ze względu na ograniczoną ruchomość, problemy z zachowaniem równowagi czy niedowidzenie, osoba starsza może doznać tego urazu zarówno w domu, jak i w drodze na zakupy. Wystarczy nieuważne stanięcie na krawężnik, wejście w dziurę w chodniku, czy zachwianie w trakcie schodzenia po schodach, by doszło do nieprawidłowego przeniesienia siły działającej na staw. Zwykle jest ona tak duża, że doprowadza do rozciągnięcia, a nawet częściowego przerwania torebki stawowej i więzadeł stawowych.
Profilaktyka urazów u osób starszych — na czym powinna polegać
Niezależnie od wieku, każda chwila jest dobra, by zacząć dbać o swoje ciało, w tym o narząd ruchu. Dotyczy to również osób starszych, które są szczególnie narażone na różnego rodzaju urazy. A zważywszy na fakt, że proces zdrowienia przebiega u nich o wiele dłużej, każdego dnia powinni oni troszczyć się o siebie. Profilaktyka urazów jest na tyle prosta, że każda osoba bez problemu poradzi sobie z wprowadzeniem jej do swojego życia.
Oto najważniejsze jej elementy, z których warto uczynić przynoszący korzyści nawyk.
Regularna aktywność fizyczna
Mowa tu o umiarkowanej aktywności fizycznej, by nie przeciążać mięśni i stawów oraz nie narażać kości na złamanie. To może być spacer, joga, tai-chi, pływanie, czy Nordic Walking. Gdy tego rodzaju ćwiczenia wykonywane będą codziennie, z pewnością przyniosą korzyści dla stawów i kości. Poprawią też koordynację ruchową oraz poczucie równowagi.
Stosowanie odpowiedniego obuwia
Choć kobiety w starszym wieku rzadko noszą buty na wysokim obcasie, to również te na płaskiej podeszwie mogą przyczynić się do upadku. Dlatego profilaktyka urazów u osób starszych powinna obejmować również dobór właściwego obuwia na wygodnym, stabilnym spodzie, z dobrą przyczepnością do podłoża. Szczególnie jest to ważne w okresie zimowym, kiedy to drogi i chodniki są bardzo śliskie.
Dieta bogata w składniki odżywcze
Dobrze dobrana dieta to jeden z ważniejszych elementów profilaktyki zdrowotnej. Ważne, by zawierała niezbędne witaminy, minerały oraz makro i mikroelementy, w tym wapń, witaminę D oraz białka. Dzięki nim seniorzy zadbają o swoje kości, stawy i regenerację tkanek mięśniowych.
Dieta pomaga też utrzymywać prawidłową wagę ciała i dzięki temu zapobiegać otyłości, która zwiększa ryzyko urazów.
Regularne badania
Ze względu na duże ryzyko osteoporozy, jednym z regularnych badań, które na stałe powinno zagościć w życiu każdego seniora, jest badanie densytometryczne. Pomaga ona sprawdzić gęstość kości i zdiagnozować zmiany wskazujące na osteoporozę. I choć nie da się całkowicie cofnąć zmian, które choroba ta wywołuje, to można spowolnić ich rozwój i zwiększyć ostrożność przy codziennej aktywności.
Bezpieczeństwo w domu
Dom, w którym mieszka senior powinien być odpowiednio przystosowany do jego potrzeb. Mowa tu szczególnie o łazience, w której powinna być mata antypoślizgowa i specjalne poręcze przy WC oraz pod prysznicem. Między pokojami nie powinno też być progów, o które bardzo łatwo się potknąć.
Profilaktyka urazów u osób starszych to podstawa w utrzymaniu zdrowych kości i stawów, a kluczem do uzyskania jak największych korzyści, które z niej płyną, jest regularność w stosowaniu działań, które wchodzą w jej skład.
