Profilaktyka wad postawy to zadanie, które stoi przede wszystkim przed rodzicami. Wynika to z faktu, iż najważniejszym czasem, kiedy kształtuje się układ mięśniowy i kostny człowieka, jest dzieciństwo oraz okres dojrzewania. Nie znaczy to, że dorośli mogą sobie odpuścić temat profilaktyki. Wręcz przeciwnie. Wielogodzinne zajmowanie niewłaściwej pozycji siedzącej przed komputerem, telewizorem czy z telefonem w dłoni, również może doprowadzić do przeciążeń kręgosłupa i utrwalonej wady postawy.
Jakie wady postawy występują najczęściej i co możesz zrobić, by im zapobiec?
Rodzaje wad postawy
Do rozwoju wad postawy w dużym stopniu przyczynił się rozwój technologiczny i łatwy dostęp do urządzeń typu komputer, tablet, czy telefon komórkowy. Te trzy przedmioty potrafią skutecznie i to na wiele godzin wyłączyć z aktywnego życia zarówno dzieci, jak i dorosłych. Siedzący tryb życia połączony z zajmowaniem nieprawidłowej postawy skutkuje między innymi wadami postawy.
To jedna, ale nie jedyna przyczyna tego rodzaju zmian w układzie szkieletowym. Do innych należą schorzenia wrodzone, wady kręgosłupa, choroby neurologiczne, urazy, czy też dysplazja stawów biodrowych.
Główne rodzaje wad postawy, które najczęściej są diagnozowane, to:
Lordoza
Zarówno lordoza szyjna, jak i lędźwiowa to naturalne wygięcie kręgosłupa w tych odcinkach. Problem pojawia się w chwili, gdy jej wartości są zbyt małe lub zbyt duże, co kwalifikuje się do lordozy patologicznej. Najczęściej spotykana jest lordoza lędźwiowa, która polega na nadmiernym wygięciu kręgosłupa do przodu, co objawia się bólem i zaburza postawę ciała. Możesz ją rozpoznać po wklęsłych plecach, odstających pośladkach i wypiętym do przodu brzuchu.
Przeczytaj także: Lordoza – jak rozpoznać ją u swojego dziecka i zapobiec jej pogłębieniu
Skolioza
Tego rodzaju wada postawy polega na skrzywieniu, które wpływa na budowę kręgosłupa na trzech płaszczyznach. W praktyce oznacza to, że może się on wyginać do boku, skręcać oraz wypłaszczać, co skutkuje przybraniem przez niego postaci przypominającej literę S. Dobrze jest to widoczne na zdjęciu rentgenowskim wykonanym w projekcji przednio-tylnej.
Skolioza najczęściej dotyka dzieci w okresach intensywnego wzrostu. Możesz ją rozpoznać między innymi po wystających łopatkach, asymetrii talii, przechyleniu ciała w jedną ze stron, czy też widocznym i wyczuwalnym krzywym przebiegu linii kręgosłupa.
Kifoza
Podobnie jak w przypadku lordozy, kifoza również należy do naturalnych wygięć kręgosłupa, w tym przypadku w stronę grzbietu. Wyróżnia się kifozę piersiową i krzyżową. To dzięki nim możesz utrzymać wyprostowaną pozycję ciała. Gdy wygięcia odbiegają od normy, określane są mianem kifozy patologicznej. Może ona przybrać postać tak zwanych okrągłych pleców (kifoza piersiowa) oraz kifozy szyjnej i lędźwiowej.
Kifozę możesz wstępnie rozpoznać po:
- zaokrąglonych ramionach,
- odstających i rozsuniętych łopatkach,
- wysuniętej do przodu głowie,
- zapadnięciu się i spłaszczeniu klatki piersiowej.
Kifozie nierzadko towarzyszy też ból kręgosłupa i przykurcze mięśni klatki piersiowej.
Znajomość najczęstszych wad postawy to nie wszystko. By skutecznie im zapobiegać, niezbędne są konkretne działania profilaktyczne.
Profilaktyka wad postawy — co powinna obejmować
Aby cieszyć się zdrową i prawidłową postawą ciała, niezbędna jest przede wszystkim praca ze strony rodziców. Im lepiej zatroszczą się o zdrowie dziecka i wyrobią w nim prawidłowe nawyki, tym większą szansę na zachowanie prawidłowej postawy ciała będzie ono miało w dorosłym życiu.
Dzięki temu, że działania profilaktyczne są niezwykle proste, przy odrobinie chęci i wytrwałości, na dobre zagoszczą w życiu dzieci i dorosłych. Również twoim, jeśli zależy ci na pełnej sprawności każdego dnia, również w okresie starości.
Na profilaktykę wad postawy powinna się składać między innymi:
Regularna aktywność fizyczna
Wskazana jest szczególnie w młodym wieku, kiedy to kształtuje się postawa ciała dziecka i nastolatka. Do aktywności, które warto wprowadzić, należy:
- pływanie — poprawia koordynację i równowagę, wzmacnia mięśnie całego ciała i pomaga w kształtowaniu wyprostowanej postawy ciała,
- jazda konna — uczy balansu ciałem i wymusza prostowanie się, przez co utrwala tę pozycję kręgosłupa i pomaga w utrzymaniu jej również w codziennych sytuacjach,
- taniec — nawet jeśli nie tańczysz, to z pewnością słyszałeś o tak zwanej ramie, którą w tańcu powinny tworzyć ramiona oraz o wzroku skierowanym przed siebie, a nie na stopy; to wszystko, jak łatwo się domyślić, również pomaga w utrwaleniu dobrej postawy ciała,
- tenis — choć chwilami gracze pochyleni są do przodu, to w rzeczywistości przez cały czas pilnują prawidłowej postawy ciała, by uniknąć urazów podczas częstych skrętów ciała,
- jazda na hulajnodze i deskorolce — wymusza prawidłową postawę ciała, która jest niezbędna do utrzymania równowagi w trakcie jazdy; poza tym aktywność ta angażuje mięśnie całego ciała, w tym pleców.
Aktywność fizyczna pomaga też w utrzymywaniu prawidłowej i zdrowej wagi ciała. Otyłość bowiem nie tylko źle wpływa na stawy, ale też zbytnio obciąża kręgosłup. Zachowaniu jego prawidłowego kształtu szczególnie nie służy otyłość brzuszna.
Poprawna postawa podczas siedzenia i stania
Wyrobienie w sobie odpowiedniego nawyku prawidłowego siedzenia i stania należy do jednej z najtrudniejszych form profilaktyki wad postawy. Spowodowane jest to tym, że już po chwili od zajęcia pozycji siedzącej, zapominasz o niej i w pełni angażujesz się w wykonywane czynności. Niezależnie, czy jest to gra komputerowa, czy praca biurowa, tylko regularne korygowanie pozycji w trakcie siedzenia, może ci pomóc w wyrobieniu nawyku. Pomocny w tej sytuacji może się okazać przyrząd zwany pajączkiem.
Również, gdy chodzi o pozycję stojącą, w dzisiejszych czasach mało kto robi to prawidłowo. A to wszystko z powodu ciągłego korzystania z telefonu komórkowego, co u wielu osób przybiera formę uzależnienia. Nienaturalnie pochylona głowa, z każdą chwilą coraz bardziej obciąża kręgosłup szyjny i powoduje jego nienaturalne wygięcie.
Najlepiej, gdyby ekran telefonu znajdował się mniej więcej na wysokości twarzy, co niestety nie należy do zbyt naturalnych pozycji. Dlatego warto pomyśleć o ograniczeniu korzystania z tego urządzenia do minimum lub znalezieniu rozwiązania, które pomoże ci utrzymać głowę i kręgosłup w naturalnej pozycji.
Profilaktyka wad postawy obejmuje również wyposażenie pokoju i biura. Mowa tu o ergonomicznych meblach, a dokładnie o wygodnych, dopasowanych do ciała krzesłach i biurku. Nie bez znaczenia dla krzywizny kręgosłupa jest też łóżko i materac, na którym śpisz.