Hallux valgus, czyli deformacja stawu śródstopno-paliczkowego u podstawy dużego palca, to znany wielu kobietom, choć nie tylko im, haluks. Dolegliwość ta nie tylko burzy wygląd estetyczny stopy, ale też boli i utrudnia normalne funkcjonowanie. Haluksy nie pojawiają się z dnia na dzień, dlatego jeśli dbasz o swoje stopy, z pewnością zauważysz niepokojące zmiany w ich wyglądzie. Twój niepokój powinien wzbudzić widok palucha, znacznie przechylającego się w stronę pozostałych. Dodatkowym elementem wskazującym na rozwój haluksa jest nienaturalnie wystający staw u podstawy palucha, którego też trudno nie zauważyć.
Jakie są tego przyczyny i co możesz zrobić, gdy haluksy pojawią się na twoich stopach?
Haluksy – co warto o nich wiedzieć
Niektórzy twierdzą, że to buty z wąskimi noskami są główną przyczyną pojawienia się haluksów. Sprzyja im również wysoki obcas, który powoduje przeniesienie ciężaru ciała do przodu i jeszcze mocniejsze wciskanie palców w przód buta. Owszem, nie jest to bez znaczenia, o czym świadczy fakt, że na 10 osób cierpiących na haluksy, 9 to kobiety. Gdy jednak przyjrzysz się innym teoriom na temat przyczyn pojawienia się tej dolegliwości, nie jest to już takie oczywiste.
Skąd się biorą haluksy?
Do czynników sprzyjających pojawieniu się haluksów, należą między innymi:
- specyficzny, egipski typ stopy,
- predyspozycje genetyczne,
- luźne stawy i ścięgna w stopie,
- płaskostopie podłużne,
- urazy stopy w postaci złamania, zwichnięcia lub uszkodzenia nerwu,
- deformacje obecne przy urodzeniu,
- amputacja drugiego palca,
- hypermobilność pierwszej kości śródstopia,
- buty, których przód jest zbyt ciasny, wąski i spiczasty,
- wysokie obcasy w butach,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- wykonywanie większości prac w pozycji stojącej,
- tańczenie w balecie.
W przypadku kobiet, u których haluksy występują dużo częściej, sprzyjającym elementem w ich narządzie ruchu są słabsze połączenia więzadłowe i rozluźnione więzadła. Wynika to z większej skłonności do wahań hormonalnych, zmieniających właściwości tkanek.
Objawy haluksów
Dlatego ważne jest zwracanie uwagi na wygląd poszczególnych części ciała pomaga dostrzec zmiany, które wskazują na zmiany chorobowe. Tak właśnie jest w przypadku stóp, które stanowią ważny element narządu ruchu. Początki haluksów mogą umknąć twojej uwadze, dlatego codzienne przyglądanie się stopom bardzo pomaga dostrzec pierwsze ich objawy i odpowiednio wcześnie zdiagnozować różne dolegliwości.
Haluksom zwykle towarzyszą następujące objawy:
- duży palec skierowany jest w stronę pozostałych,
- twarde guzki po bokach stóp, przy dużych palcach,
- zaczerwieniona, twarda lub opuchnięta skóra po stronie palucha,
- nienaturalnie gruba skóra na spodniej stronie dużego palca,
- modzele na drugim palcu,
- coraz większe trudności w poruszaniu dużym palcem,
- ból stopy (pojawiający się, znikający lub utrzymujący się).
Haluksy – skuteczne leczenie
Choć w początkowym stadium, gdy nie bolą i nie utrudniają codziennego funkcjonowania, haluksy mogą wydawać się nieszkodliwe, nie lekceważ ich. Umów się na konsultację ortopedyczną, by lekarz mógł obejrzeć twoją stopę i zastosować odpowiednie metody zapobiegania dalszemu ich rozwojowi. W zależności od stopnia zaawansowania deformacji stawu śródstopno-paliczkowego u podstawy dużego palca, lekarz może zalecić leczenie zachowawcze lub zabieg operacyjny
Jak lekarz diagnozuje haluksy?
Zanim lekarz zastosuje konkretną terapie na haluksy, musi je dokładnie zdiagnozować. Zwykle robi to na podstawie wywiadu medycznego oraz badania fizykalnego, które pomaga ocenić zakres ruchu zgięcia grzbietowego stopy oraz ustawienie miednicy i osi kończyny dolnej. Sprawdza też siłę mięśnia czworogłowego uda oraz funkcję mięśnia zginacza i odwodziciela palucha.
Badaniem, które pomaga bardzo dokładnie uwidocznić zmiany wskazujące na haluksy jest zdjęcie RTG. Oceniając je ortopeda sprawdza relatywną długość I i II kości śródstopia oraz kąt:
- koślawości palucha,
- końcowy powierzchni stawowej kości śródstopia,
- międzypaliczkowy I,
- międzyśródstopny I/II,
- przywiedzenia przodostopia względem stępu.
W diagnozowaniu haluksów, a dokładnie stopnia odchylenia palucha, lekarz stosuje czterostopniową skalę Manchester. Zgodnie z nią paluch, którego odchylenie nie przekracza 20° nie wykazuje oznak deformacji i tym samym nie podlega leczeniu.
II stopień w czterostopniowej skali Manchester, czyli odchylenie do 30° świadczy o łagodnej deformacji, a do 50° o III stopniu i deformacji umiarkowanej.
IV, najwyższy stopień to odchylenie palucha ponad 50° i diagnozowane to jest jako zaawansowana deformacja stopy.
Domowe sposoby radzenia sobie z haluksami
We wczesnym etapie leczenia, możesz stosować proste i jednocześnie skuteczne metody złagodzenia bólu i zmniejszenia dyskomfortu.
Oto co możesz zrobić i czego używać:
- przede wszystkim zmień obuwie na wygodne, z niskim obcasem i miękką podeszwą;
- jeśli zdarzy się, że bez szpilek się nie obejdzie, możesz użyć poduszek ochronnych pod przodostopie lub pelot, czyli żelowych poduszek w kształcie kropli;
- dobrym pomysłem są też plastry lub żelowe osłony na haluksy, które ochronią bolące miejsce;
- stosuj kliny międzypalcowe i separatory;
- zaopatrz się w silikonowe wkładki metatarsalne, które pomogą podnieść nieco sklepienie stopy, dzięki czemu, skorygowane zostanie ustawienie koślawego palucha;
- szynę Hallufix, możesz używać zarówno w ramach profilaktyki, jak i w leczeniu haluksów w ich początkowej fazie;
- jeśli cierpisz na nadwagę, znajdź sposób, by schudnąć i zmniejszyć przez to obciążenie stopy;
- unikaj czynności, które wymagają długiego stania;
- na dzień i na noc, stosuj aparaty korekcyjne, które pomogą ci zmniejszyć ból i zahamować postępującą deformację;
- możesz też użyć żelowej opaski na haluksy, która ochroni paluch przed otarciami i utrzyma go w prawidłowej pozycji;
- nadwaga i otyłość sprzyjają powstawaniu haluksów i utrudniają ich leczenie, dlatego wprowadź do swojego codziennego życia więcej aktywności oraz umów się do dietetyka. Ruch i zdrowa, dopasowana do potrzeb twojego organizmu dieta, pomogą ci zrzucić nadmiar kilogramów i przyspieszą terapię;
- jeśli przez wiele godzin w ciągu dnia przyjmujesz pozycję stojącą, spróbuj przeplatać ją chwilami, w których siedzisz. Dzięki temu twoje stopy odpoczną i zmniejszy się nacisk na ich przednią część;
- stosuj kompresy z lodu owiniętego w ścierkę. Pamiętaj jednak, by jednorazowy okład nie przekraczał 5 minut, bo mogłoby się to skończyć odmrożeniem;
- jeśli to możliwe, skorzystaj z pomocy fizjoterapeuty, który w oparciu o posiadaną wiedzę, wskaże ćwiczenia, które skutecznie przyspieszą terapię haluksów. Przydadzą się zarówno w trakcie leczenia, jak i w sytuacji, gdy z różnych powodów twoje stopy są szczególnie narażone na pojawienie się haluksów.
Operacyjne leczenie haluksów
Zdarza się, że leczenie nieoperacyjne nie przynosi spodziewanych rezultatów i twój haluks coraz bardziej przeszkadza ci w codziennych czynnościach, wywołując przy tym, coraz większy ból. Wówczas, należy rozważyć opcję pomocy chirurgicznej, o czym możesz zdecydować po rozmowie z chirurgiem stopy i kostki.
Podczas zabiegu, możliwe jest usunięcie guza kostnego, korekta zmian w tkankach miękkich oraz korekta zmian w strukturze kostnej stopy. Wszystko po to, by zmniejszyć ból i powstałe zniekształcenie.
Przed operacją, chirurg wykona zdjęcie rentgenowskie, dzięki któremu będzie mógł ocenić, czy ma do czynienia z łagodnym, umiarkowanym, czy też ciężkim stopniem deformacji. Przy wyborze metody, nie bez znaczenia jest też twój wiek, stan zdrowia, siła kości i tkanki łącznej oraz poziom aktywności.
Rekonwalescencja po operacji, w dużym stopniu zależy od rodzaju i poziomu zaawansowania zabiegu.
