Rehabilitacja przy osteoporozie to niezbędny element zarówno w postępowaniu profilaktycznym, jak i terapeutycznym. Tak naprawdę trudno wyobrazić sobie powrót do zdrowia pacjenta ze złamaniem osteoporotycznym, bez korzystania z rehabilitacji. Mowa tu oczywiście o zajęciach prowadzonych przez specjalistę, który dostosuje je do indywidualnie do stanu zdrowia pacjenta i stopnia doznanego urazu.
Jakie najważniejsze korzyści niesie ze sobą rehabilitacja w przypadku osób, które cierpią na osteoporozę?
Dlaczego osteoporoza jest taka groźna?
Nie bez powodu osteoporoza uznawana jest za cichego zabójcę. Wśród jej ofiar są najczęściej osoby w podeszłym wieku, u których doszło do złamania kości. Pierwsze tego typu zdarzenie, to często również pierwsza diagnoza tej wyniszczającej układ szkieletowy choroby. Nie daje ona bowiem praktycznie żadnych innych objawów, które mogłyby skłonić daną osobę do podjęcia leczenia. Jeśli nie wykonuje ona cyklicznych badań na gęstość kości (densytometria), wówczas nie ma większych szans na wykrycie choroby.
Przeczytaj także: Badanie densytometryczne — na czym polega i kiedy jest wskazane
W osteoporozie najbardziej na uszkodzenie narażone są kości długie i kręgosłup. Zważywszy na to, iż osoby starsze nierzadko mają problem z utrzymanie równowagi, ryzyko upadku nawet z wysokości własnego ciała, może skończyć się przerwaniem ciągłości tkanki kostnej.
W przypadku osoby zdrowej proces leczenia połączony z rehabilitacją zwykle przebiega sprawnie i kończy się szybkim powrotem do pełnej sprawności fizycznej. Nawet jeśli miałoby to potrwać kilka miesięcy, to osoby te nie mają potem problemu z uprawianiem sportu, czy powrotem do pracy fizycznej.
W przypadku osób, które doznały złamania osteoporotycznego, nie jest to już takie oczywiste. Mocno osłabione przez chorobę kości, nie chcą się zrastać w takim tempie, jak powinny. W praktyce oznacza to bardzo długi okres unieruchomienia i wyłączenia z codziennej aktywności. Osłabia to nie tylko mięśnie i ścięgna, ale też psychikę osób, które doznały urazu. To zaś znacząco wpływa na zaangażowanie w proces leczenia i zdrowienia. I między innymi dlatego rehabilitacja przy osteoporozie jest tak trudna, a jednocześnie wymagająca dla rehabilitanta. Musi on wykorzystać nie tylko swoją wiedzę i doświadczenie związane z doborem ćwiczeń, ale też wesprzeć i zmotywować mentalnie swojego pacjenta. To właśnie nastawienie i chęć powrotu do zdrowia nierzadko stanowi kluczowy element w całej terapii.
Rehabilitacja przy osteoporozie — jak wpływa na proces leczenia
Gdy dojdzie do złamania osteoporotycznego u osoby starszej, wiele rzeczy się komplikuje. Wydłużony czas leczenia spowodowany problemami ze zrostem złamanej kości skutkuje większą ilością dni spędzonych w szpitalu. To zaś może prowadzić do odleżyn, zaników mięśniowych, dystrofii, czy też skłonności do zakażeń. Negatywnie też oddziałuje na psychikę pacjenta, który zostaje sam ze swoimi myślami i słabnącą nadzieją na powrót do pełnej sprawności sprzed urazu.
Dlatego właśnie rehabilitacja przy osteoporozie pełni tak ważną rolę. Rehabilitant nie tylko nie swoją obecnością przywraca wiarę, że to jeszcze nie koniec życia pacjenta. Również poprzez ćwiczenia i zabiegi przynosi ulgę i poprawę.
Celem rehabilitacji osoby cierpiącej na osteoporozę jest przywrócenie właściwej postawy ciała i wzmocnienie stabilizacji. Ważne jest odzyskiwanie siły mięśniowej i zakresu ruchu, co mogło ulec znacznemu ograniczeniu zarówno z powodu złamania, jak i czasu spędzonego w stanie unieruchomienia.
Aktywność fizyczna
Ruch jest bardzo ważny zarówno gdy chodzi o profilaktykę osteoporozy, jak i rehabilitację po złamaniu osteoporotycznym. Osoba z urazem nie powinna jednak sama decydować się na wybieranie odpowiednich ćwiczeń. Niektóre z nich mogą bowiem bardziej zaszkodzić, niż pomóc. Dlatego powinna korzystać z pomocy specjalisty od rehabilitacji, która uwzględni ogólny stan pacjenta i jego fizyczne możliwości.
Rehabilitacja przy osteoporozie powinna być ukierunkowana na wzmocnienie kości oraz uruchomienie mechanizmów odbudowy i tym samym zwiększenia ich gęstości. Ćwiczenia fizyczne powinny być dawkowane stopniowo, a ich stopień natężenia powinien być średni i wysoki. Oznacza to, że chory nie powinien poprzestawać na tych, które uwzględniają jedynie jego własny ciężar. Istotną rolę pełnią też ćwiczenia oporowe. Powodują one osiowy nacisk na tkankę kostną, co skutkuje odbudową jej struktury i zmniejszeniem ryzyka zniszczenia.
Bardzo pomocne w rehabilitacji osób z osteoporozą okazują się aktywności fizyczne w wodzie. Pomaga ona wykonać te ćwiczenia, które wcześniej znajdowały się poza zakresem ich możliwości. Woda pomaga się rozluźnić i odciążyć, przez co wybrane ruchy stają się mniej bolesne. Każde ćwiczenie wykonane z sukcesem wzmacnia też pewność siebie pacjenta i działa motywująco w dalszych etapach leczenia.
Działania kompleksowa
Osoby w starszym wieku, które doznały złamania kości osłabionej przez osteoporozę, zwykle cierpią też z powodu innych dolegliwości. Dlatego każdy rehabilitant przed rozpoczęciem terapii dokonuje niezbędnego rozpoznania, przeprowadza badania i konsultuje się z lekarzem prowadzącym pacjenta.
Przy dobieraniu ćwiczeń, które będzie stosował w ramach rehabilitacji, powinien wziąć pod uwagę zarówno ogólny stan pacjenta, jak i stopień jego sprawności, możliwości fizyczne i zainteresowania. Ten ostatni element pomoże choremu czerpać przyjemność z uprawianych ćwiczeń i uniknąć zniechęcenia oraz znużenia w trakcie rehabilitacji.
Plan ćwiczeń i zabiegów powinien być ukierunkowany między innymi na ćwiczenie mięśni posturalnych, by przeciwdziałać zwiększonej kifozie piersiowej. Sprzyjają one też poprawie sylwetki i stabilizują postawę ciała.
Rehabilitacja przy osteoporozie powinna również uwzględniać działania, które zwiększą sprawność pacjenta. Pomocne w tym są ćwiczenia równoważące i koordynacyjne, które w przyszłości zmniejszą ryzyko upadku i ponownego złamania.
Bardzo pomocny może się okazać masaż leczniczy, który dobrze wykonany poprawi krążenie i pozytywne wpłynie na leczenie osteoporozy.
Fizykoterapia
Oprócz ćwiczeń ruchowych i technik wykorzystywanych przez rehabilitanta, rehabilitacja przy osteoporozie może być uzupełniana też przez zabiegi z zakresu fizykoterapii. Ich dobór jak zawsze, tak i tu jest bardzo indywidualny, dostosowany do danego problemu zdrowotnego i jego stopnia zaawansowania oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
W przypadku osób chorujących na osteoporozę, zabiegi fizytkoterapeutyczne:
- rozluźniają mięśnie,
- działają stymulująco na procesy regeneracji tkanki kostnej oraz metaboliczne w komórkach,
- poprawiają jakość życia,
- zmniejszają ryzyko zaników mięśniowych,
- pomagają znieść ból wynikający z urazu.
W zależności od stopnia sprawności pacjenta, rehabilitacja może odbywać się zarówno na sali, jak i w warunkach domowych. W tym drugim przypadku ważna jest obecność osób trzecich, które po wyjściu rehabilitanta, będą mogły pomagać choremu w wykonywaniu zadanych ćwiczeń.
Źródło:
Zadania fizjoterapii w leczeniu i zapobieganiu osteoporozie. Joanna Sakowska, Bożena Okurowska-Zawada, Elżbieta KrajewskaKułak.
