Kiedy już dojdzie do złamania kości, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego rodzaju leczenia, które zapewni zrost odłamów kostnych oraz prawidłową funkcję kończyny. Odłamy kostne do zrostu potrzebują adekwatnej stabilizacji, czyli czasowego unieruchomienia.
Leczenie złamań kości ma na celu przywrócenie prawidłowej funkcji kończyny. Aby to zrobić, lekarz musi zadbać o prawidłowe nastawienie odłamów kostnych oraz o odpowiednie warunki do postępu zrostu.
Leczenie złamań kości — jakie są metody
Po zdiagnozowaniu złamania kości, lekarz może zdecydować o leczeniu zachowawczy lub operacyjnym.
Leczenie złamań
Leczenie zachowawcze i operacyjne złamań nie zawsze prowadzi do osiągnięcia celu jakim jest zrost odłamów kostnych.
Więcej o tym problemie tutaj: Leczenie złamań
Zachowawcze leczenie złamań kości
Leczenie zachowawcze polega na odpowiednim unieruchomieniu kończyny na okres zazwyczaj od 4 do 6 tygodni, a czasem nawet dłużej. Lekarz do unieruchomienia stosuje standardowo opatrunki gipsowe oraz tak zwane ortezy, które dostosowane są do konkretnej okolicy anatomicznej. W niektórych przypadkach, przed założeniem unieruchomienia wykonuje on nastawienie złamania w warunkach szpitalnych. Zwykle odbywa się to z użyciem znieczulenia miejscowego lub ogólnego.
Warunkiem skuteczności unieruchomienia jest uzyskanie stabilnego nastawienia odłamów kostnych. Chodzi o sytuację, w której odłamy nie mają tendencji do ponownego przemieszczenia. Postęp zrostu kostnego i utrzymanie nastawienia lekarz monitoruje przy pomocy regularnie wykonywanych zdjęć RTG.
Skutki uboczne w leczeniu zachowawczym
Leczenie zachowawcze ma niestety kilka słabych stron w postaci skutków ubocznych. Unieruchomiony staw szybko ulega przykurczowi, a mięśnie bardzo szybko zanikają. Dodatkowo nie działa prawidłowo tak zwana pompa mięśniowa i tym samym wzrasta ryzyko powikłań zakrzepowych.
Trudno również pominąć dyskomfort, jaki sprawia każdemu pacjentowi noszenie niewygodnego unieruchomienia przez kilka tygodni.
Po usunięciu unieruchomienia, odzyskiwanie prawidłowego zakresu ruchu stawów oraz prawidłowej pracy mięśni trwa zazwyczaj znacznie dłużej, niż sam okres noszenia gipsu czy ortezy.
W niektórych przypadkach dochodzi do definitywnego utrwalenia przykurczu stawu i tendencji do powstawania obrzęków kończyny.
Współcześnie leczenie zachowawcze jest stosowane raczej w złamaniach stabilnych, bez istotnych przemieszczeń. Chodzi o przypadki, w których metodami operacyjnymi lekarz nie jest w stanie osiągnąć przewagi nad metodami zachowawczymi, a unieruchomienie zakładane jest na stosunkowo krótki okres.
Przykładem są złamania w obrębie stopy, które wymagają wyłącznie leczenia zachowawczego. Zwykle polega ono na czasowym zmniejszeniu obciążania w obuwiu ze sztywną podeszwą, bez żadnego dodatkowego unieruchomienia.
Leczenie operacyjne złamań kości
Obecnie bardzo wiele złamań lekarze ortopedzi kwalifikują jednak do leczenia operacyjnego. Polega ono na nastawieniu przemieszczonych odłamów kości i zespoleniu ich z zastosowaniem odpowiednich implantów.
Do leczenia operacyjnego w uproszczeniu lekarz kwalifikuje złamania:
Otwarte
Lekarz oczyszcza ranę i stabilizuje złamanie w celu uniknięcia infekcji, do której może dojść na skutek kontaktu odłamów kostnych ze środowiskiem zewnętrznym,
Ze znacznymi przemieszczeniami odłamów kostnych
Są one przyczyną dysfunkcji, deformacji, braku zrostu i bólu. Większość złamań kości długich u osób dorosłych, gdzie rokowanie na skuteczne leczenie zachowawcze z prawidłowym zrostem bez deformacji jest bardzo wątpliwe. Dotyczy to większości złamań trzonu kości ramiennej, przedramienia kości udowej i podudzia.
Wewnątrzstawowe
Powierzchnie stawowe w sposób istotny są tu przemieszczone. Zrost odłamów w pozycjach nieanatomicznych gwarantuje dysfunkcję danego stawu i bardzo szybkie powstawanie zmian zwyrodnieniowych.
Przyskrętażowe i złamania szyjki kości udowej
Lekarz stabilizuje odłamy kostne lub wszczepia endoprotezy stawu biodrowego. Bez leczenia operacyjnego nie ma szans na przywrócenie prawidłowej funkcji tego stawu.
Trzonu kości ramiennej
Teoretycznie można je leczyć zachowawczo, ale w praktyce jest to bardzo nieskuteczne i uciążliwe dla pacjenta.
Metody na operacyjną stabilizację odłamów kostnych
Rodzaje zespoleń można podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne.
Stabilizację wewnętrzną ortopeda wykonuje za pomocą płytek instalowanych na kości oraz implantów śródszpikowych, które wprowadza do środka kości długiej do tak zwanej jamy szpikowej. Jeżeli istnieje taka konieczność, stosuje tak zwane stabilizatory zewnętrzne. Wtedy kontakt z kością mają tylko wkręcone w nią groty, które na zewnątrz są połączone belkami i pierścieniami. Praktycznie do każdej okolicy anatomicznej lekarz dysponuje dedykowanymi i odpowiednio ukształtowanymi anatomicznie płytkami ze stali implantowej lub tytanu. Zapewniają one odpowiedniaą wytrzymałość, sprężystość i neutralność biologiczną.
Do stabilizacji wewnętrznej złamań kości w określonych miejscach stosowane są między innymi
płytki do stabilizacji złamań:
- części bliższej kości ramiennej,
- części dalszej kości ramiennej,
- kości przedramienia,
- kości udowej,
- części bliższej piszczeli,
- części dalszej piszczeli,
- obojczyka,
oraz cała gama gwoździ doszpikowych do stabilizacji złamań kości długich.
Podstawowym celem leczenia operacyjnego jest stabilne i anatomiczne zespolenie odłamów kostnych, które umożliwia podjęcie rehabilitacji w ciągu kilku dni po przebytej operacji.
Leczenie operacyjne powinno eliminować konieczność zastosowania unieruchomienia gipsowego. Dzięki temu zoperowana kończyna może być usprawniana równolegle z postępującym procesem zrostu złamania, co pozwala wyeliminować powikłania związane z długotrwałym unieruchomieniem. Tym samym pacjent może w krótszym czasie wrócić do normalnego życia.
Leczenie zdiagnozowanego złamania kości składa się z trzech etapów:
- nastawienie odłamów,
- stabilizacja uzyskanego nastawienia metodami zachowawczymi lub operacyjnymi,
- rehabilitacja.
W przypadku leczenia zachowawczego działania rehabilitacyjne podejmowane są dopiero po usunięciu unieruchomienia. W przypadku leczenia operacyjnego brak konieczności stosowania unieruchomienia gipsowego pozwala na podjęcie rehabilitacji już w trakcie procesu gojenia złamania, co znacznie przyspiesza powrót do normalnych aktywności zawodowych i życiowych.
