Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego jest obecnie jednym z najczęstszych urazów sportowych stawu kolanowego. Aby pacjent mógł powrócić do aktywności sportowej, przeszczepione więzadło powinno spełniać zarówno prawidłowe warunki biochemiczne, jak i zapewniać stabilność stawu kolanowego. Anatomiczna hybrydowa rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego jest zabiegiem, który te kryteria spełnia.
Co warto o niej wiedzieć?
Kiedy jest wskazana rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego?
Więzadła krzyżowe przednie w stawach kolanowych to niezmiernie ważne elementy, których głównym zadaniem jest stabilizacja w trakcie wykonywania ruchów. Dzięki tym więzadłom nie dochodzi do zbyt dużego, wręcz patologicznego wysuwania się kości piszczelowej przed kość udową. Pomagają też w orientacji ułożenia ciała i chronią inne struktury wchodzące w skład stawu kolanowego.
Nie są niestety niezniszczalne, dlatego nierzadko dochodzi do ich uszkodzenia. Oprócz tego, że mogą zostać całkowicie zerwane, to w przypadku mniej poważnych urazów może dojść do ich naciągnięcia lub częściowego zerwania. O ile przy naciągnięciu nie tracą funkcji stabilizującej, to już przy częściowym zerwania ulega ona osłabieniu.
Rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego wskazana jest w sytuacji, gdy doszło do jego całkowitego zerwania. Najczęściej ma to miejsce w mechanizmie skrętnym, gdy na staw zadziałają bardzo duże siły, przewyższające jego naturalną wytrzymałość. Niestety w chwili urazu poza zerwaniem więzadła, może też dojść do uszkodzenia innych struktur wewnątrz stawu kolanowego. Mowa tu o więzadle przyśrodkowym bocznym, łąkotce przyśrodkowej, a nawet drugim więzadle krzyżowym czy więzadle pobocznym.
Wstępnie zerwanie więzadła krzyżowego przedniego możesz rozpoznać po dużym bólu, uczuciu niestabilności w kolanie, problemach z pełnym obciążeniem nogi czy obrzęku spowodowanym krwawieniem do wnętrza stawu.
Na czym polega anatomiczna rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego?
Najprościej mówiąc, anatomiczna rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego polega na zastąpieniu uszkodzonej struktury przeszczepem. Może on być pobrany od pacjenta i wtedy są to:
- ścięgna:
- mięśnia półścięgnistego,
- smukłego,
- więzadło właściwe rzepki,
- rozścięgno mięśnia czworogłowego.
Lekarz w trakcie zabiegu osadza ten przeszczep w stawie kolanowym w maksymalnie anatomiczny sposób. Dzięki temu uzyskuje on przywrócenie prawidłowej biomechaniki stawu kolanowego i jednocześnie odtwarza stabilność zarówno w kierunku przód-tył (zmniejsza tę przednią translację piszczeli), jak i odtwarza stabilność rotacyjną w stawie kolanowym.
Odtworzenie uszkodzonego więzadła
Przeszczep więzadła krzyżowego przedniego w stawie kolanowym powinien mieć prawidłową długość i orientację, czyli ułożenie w stawie kolanowym. Gdyby okazało się, że przeszczepione więzadło krzyżowe przednie jest zbyt krótkie, wówczas chory będzie miał problem z odzyskaniem zakresu ruchu. Nie odzyska też wyprostu i zgięcia. Dodatkowo w trakcie rehabilitacji rehabilitanci będą próbowali odzyskać ten zakres ruchu kosztem przeszczepionego więzadła krzyżowego. To zaś może doprowadzić do jego rozciągnięcia i powstania wtórnej niestabilności.
Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe umiejscowienie kanałów, w których będzie osadzone to więzadło.
Prawidłowe umiejscowienie kanałów
Anatomiczna rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego wymaga prawidłowego umiejscowienia kanałów. Aby to zrobić, chirurg ortopeda posiłkuje się znajomością anatomii prawidłowego więzadła. Pozwala mu ona znaleźć tak zwane footprinty w stawie kolanowym. Chodzi o miejsca, w których to więzadło krzyżowe prawidłowo się przyczepia. Z kolei w obrębie footprintów szuka on punktów izometrycznych, w których wierci kanały kostne dla przeszczepu więzadła krzyżowego przedniego.
Prawidłowa anatomia pozwala też osadzić więzadło krzyżowe przednie o prawidłowej długości w stawie kolanowym. Dzięki temu w okresie pooperacyjnym w trakcie rehabilitacji pacjent nie powinien mieć problemu z wyprostem i zgięciem. Możliwe to jest dzięki właściwemu odtworzeniu zarówno stabilności stawu, jak i prawidłowej biomechaniki.
Ułożenie więzadła
Drugim ważnym elementem, od którego zależy udana rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego, jest ułożenie samego więzadła. W praktyce oznacza to, że nie może ono być ułożone zbyt pionowo. Gdyby do tego doszło, lekarz operujący zmniejszyłby tylko niestabilność przednią, czyli przednią translację piszczeli względem uda. A do odzyskania prawidłowej funkcji w kolanie niezbędne jest też zmniejszenie niestabilności rotacyjnej.
Jeśli więc pacjent wróciłby do aktywności sportowej z tak ułożonym pionowo przeszczepem, nadal mógłby narzekać na epizody uciekania kolana. Choć jego kolano będzie stabilne w płaszczyźnie strzałkowej, to wciąż utrzymywać się będzie niestabilność w płaszczyźnie rotacyjnej.
Nieanatomiczna rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego — dlaczego jest rzadziej stosowana
Lekarze wybierający nieanatomiczną rekonstrukcję, stosują tak zwaną technikę transtibialną. W jej ramach najpierw wiercą kanał piszczelowy, a dopiero przez niego tworzą kanał udowy. W takiej sytuacji położenie kanałów zależy od tego pierwszego kanału piszczelowego. Często przy takich rekonstrukcjach, kanał udowy jest albo za wysoko, co warunkuje pionowe ułożenie przeszczepu, albo zbyt blisko. To zaś może skutkować zbyt krótkim przeszczepem. Stąd nierzadko w nieanatomicznych rekonstrukcjach pojawiają się problemy albo z odzyskaniem zakresu ruchu, albo z wtórną niestabilnością stawu.
Czym jest rekonstrukcja hybrydowa?
Hybryda oznacza połączenie dwóch elementów, które są różne strukturalnie, ale razem ze sobą współpracują. W rekonstrukcjach hybrydowych lekarz stosuje przeszczep hybrydowy. To połączenie materiału pobranego od pacjenta ze specjalną syntetyczną taśmą, która pełni rolę rusztowania. Jest to technika hybrydowa Internal Brace™. W praktyce oznacza to, że wewnętrzna szyna zabezpiecza przeszczepiony przeszczep przed rozciągnięciem lub uszkodzeniem w trakcie rehabilitacji i wgajania. Celem rekonstrukcji jest bowiem zastąpienie uszkodzonego więzadła przeszczepem i ten przeszczep musi się wgoić. Sam okres wgajania może trwać nawet do roku.
Niektórzy chorzy boją się, że mogą w okresie pooperacyjnym uszkodzić przeszczep i są przekonani, że jest to ten czas zaraz po operacji. W rzeczywistości okres ten przypada na czas między 6. a 12. tygodniem. Wtedy to ma miejsce jeden z etapów wgajania przeszczepu do kości, czyli tak zwana faza martwicy przeszczepu.
To właśnie w tej fazie martwicy najłatwiej jest uszkodzić i rozciągnąć przeszczep.
Anatomiczna hybrydowa rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego ma ten przeszczep w tym okresie ochronić.
Korzyści płynące z zabiegu
Anatomiczna hybrydowa rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego ma wiele zalet.
Przede wszystkim:
- odtwarza ona prawidłową biomechanikę stawu kolanowego,
- odtwarza stabilność zarówno w płaszczyźnie strzałkowej przednio-tylnej, jak i w płaszczyźnie rotacyjnej,
- skraca okres rehabilitacji i umożliwia przeprowadzenie jej w bardziej agresywnej formie,
- przyspiesza powrót pacjenta do pełnej aktywności sportowej.
Najważniejsze w zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego jest zapewnienie pełnej prawidłowej anatomii budowy tego więzadła. Co więcej, szczególnie u pacjentów bardzo aktywnych można wzmocnić przeszczep specjalną taśmą, wykonując anatomiczną hybrydową rekonstrukcję więzadła krzyżowego przedniego.
