Od czasu, gdy komputery na dobre zagościły zarówno w domach, jak i w pracy, coraz więcej osób cierpi na zespół cieśni nadgarstka. Na to schorzenie w obrębie dłoni narażeni są zarówno dorośli, jak i dzieci, które spędzają wiele godzin przy komputerze, sprawnie operując myszką i korzystając z klawiatury. Młodzi gracze potrafią spędzić bez dłuższej przerwy, nawet kilkadziesiąt godzin przy biurku, a jedyną formą ruchu w tym czasie, jest skorzystanie z ubikacji i przyniesienie jedzenia. Nie wróży to niczego dobrego zarówno dla ich oczu, kręgosłupa, jak i dłoni.
Co dokładnie wywołuje ból w nadgarstku, jak można się od niego uwolnić i co zrobić, by nie dopuścić do niego w przyszłości?
Zespół cieśni nadgarstka – choroba, której możesz zapobiec
To, że spędzasz przed komputerem wiele godzin, nie oznacza, że coś złego stanie się z twoimi dłońmi. Zespół cieśni nadgarstka może równie dobrze pojawić się u osoby, która o komputerze wie tyle, że takie urządzenia istnieje. Jest bowiem wiele innych sytuacji, które sprzyjają pojawieniu się tej dolegliwości. Dlatego warto wiedzieć, jak jej zapobiegać, co może wskazywać na jej początki oraz w jaki sposób ją leczyć. To wiedza, która z pewnością przyda ci się, gdyby okazało się, że na profilaktykę, jest już trochę za późno.
Czym jest zespół cieśni nadgarstka?
Zanim dowiesz się nieco więcej na temat objawów i profilaktyki, powinieneś wiedzieć, czym w swej istocie jest zespół cieśni nadgarstka.
Do choroby tej dochodzi, gdy nerw pośrodkowy, biegnący od przedramienia do dłoni, jest ściskany w kanale nadgarstka. Ponieważ nerw ten odpowiada za czucie w wewnętrznej stronie kciuka i w palcach wskazujących oraz serdecznych, w wyniku ucisku zostaje ono zaburzone.
Nie musisz pracować przy komputerze, by nabawić się tej choroby. Jej pojawieniu się i rozwojowi sprzyjają bowiem inne powtarzające się czynności. Owszem, to może być pisanie na klawiaturze i operowanie myszką. Jednak równie zgubne efekty przyniesie praca przy taśmie, układanie cegieł, gra na instrumencie, czy codzienne prace domowe. Do innych przyczyn należą źle wygojone zwichnięcia lub złamania w nadgarstku oraz zmiany zwyrodnieniowe.
Objawy
Bóle pojawiają się głównie w nocy. Towarzyszy im drętwienie dłoni, obrzęk i zaburzenia czucia. Nie od razu możesz czuć całe spektrum objawów. Równie dobrze na początku możesz nawet nie zwracać uwagi na drętwienie i mrowienie palców (poza palcem małym) i uznać, że to z przepracowania. To prawda, ale kiedy ból i drętwienie będą się powtarzać, powinieneś skonsultować się z lekarzem ortopedą.
W miarę pogłębiania się choroby, mrowienie możesz odczuwać również w ciągu dnia. Zwykle ma ono miejsce podczas czytania książek, rozmowy przez telefon i prowadzenia samochodu. Możesz też mieć problemy z utrzymaniem w dłoni małych przedmiotów.
Jakie mogą być przyczyny?
Oprócz wspomnianych już przyczyn w postaci powtarzających się czynności z użyciem nadgarstka, co często związane jest z pracą przy komputerze, taśmie produkcyjnej lub graniem na instrumentach klawiszowych, zespół cieśni nadgarstka może też być objawem chorób współistniejących.
Należą do nich choroby:
- reumatyczne:
- zwyrodnienie stawów,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- mukopolisacharydozy,
- twardzina układowa,
- dna moczanowa lub rzekoma,
- zapalenie wielomięśniowe,
- polimialgia reumatyczna,
- niedoczynność tarczycy,
- cukrzyca,
- akromegalia,
- wynikające z urazów,
- kostniaki,
- tłuszczaki,
- zapalenie kości i szpiku.
Na zespół cieśni nadgarstka cierpią też niektóre kobiety w ciąży, co wynika z obrzęku struktur w kanale nadgarstka.
Zapobieganie
Każda część ciała, która używana jest przez dłuższy czas, do prawidłowej pracy potrzebuje chwili rozgrzewki. Tak jak to zwykło się robić przed ćwiczeniami fizycznymi. Jeśli podobnie potraktujesz swoje dłonie, nawet jeśli z jakiegoś powodu nie uchronisz ich przed cieśnią nadgarstka, to przynajmniej opóźnisz jej pojawienie się.
Najlepiej, jeśli wyrobisz w sobie nawyk, byś przed rozpoczęciem pracy, w której intensywnie i długotrwale używasz dłoni, odpowiednio je przygotował. Wystarczy, że:
- rozgrzejesz dłonie i palce, wykonując odpowiednie ćwiczeniami,
- co jakiś czas, zrobisz sobie przerwę w pracy i wykonasz kilka ruchów rozluźniających, pozwalając tym samym, na chwilę dłoniom odpocząć,
- zadbasz o stanowisko pracy, by jak najbardziej ograniczyć przeciążenie dłoni,
- w trakcie pracy przy komputerze odpowiednio ustaw klawiaturę, używaj myszki o ergonomicznym kształcie i pamiętaj o utrzymywaniu odpowiedniej pozycji ciała w fotelu (powinien być dopasowany do wysokości biurka i twojego wzrostu),
- stosować będziesz dietę bogatą w witaminę B6 i w działające przeciwzapalnie nienasycone kwasy tłuszczowe.
Jak leczyć zespół cieśni nadgarstka?
Problem z nadgarstkiem może być leczony zarówno zachowawczo, jak i operacyjnie. Wiele zależy od stopnia zaawansowania zmian i nasilenia czynności, które przyspieszają ich rozwój.
Leczenie zachowawcze
Pomaga nie tylko zmniejszyć objawy, ale też wyrobić w sobie nowe nawyki, które w przyszłości chronić cię będą przed nawrotami tego schorzenia.
Tym, od czego powinieneś zacząć, jest odciążenie nadgarstka i unikanie czynności, które nasilają objawy. Ulgę przynoszą też okłady z lodu wykonywane przez około 15 minut (pamiętaj, by owinąć lód w cienką ścierkę, co uchroni skórę przed odmrożeniem).
Lekarz może też zdecydować o okresowym unieruchomieniu nadgarstka w ortezie, by wspomóc w ten sposób procesy regeneracyjne i chronić nerw pośrodkowy przed uciskiem.
Dobre efekty przynoszą też działania pod okiem rehabilitanta i fizjoterapeuty. Mogą oni zastosować:
- terapię manualną zarówno w obrębie nadgarstka, jak i w przebiegu całego nerwu pośrodkowego,
- kinesiotaping, który działa przeciwbólowo, wspomaga kontrolę motoryczną i zapobiega większym urazom,
- falę uderzeniową,
- krioterapię,
- laseroterapię,
- ultradźwięki.
Jeśli dolegliwości nasilają się, lekarz może zlecić szynowanie, które stosować będziesz jedynie podczas nocnego odpoczynku. Gdy natomiast chodzi o ból i obrzęk związany z cieśnią nadgarstka, mogą je złagodzić przepisane leki. Poza tym, powinieneś unikać lub rzadziej wykonywać czynności, które mogłyby nasilić objawy.
Leczenie operacyjne
Pomimo starań i korzystania z różnych zabiegów, leczenie zachowawcze może okazać się niewystarczające. Jeśli tak się stanie, wówczas konieczne będzie poddanie się operacji. Ta zwykle wykonywana jest przy znieczuleniu miejscowym i polega na przecięciu więzadła poprzecznego nadgarstka. Dzięki temu zabiegowi, zmniejszony zostaje ucisk na nerw pośrodkowy, a ty możesz cieszyć się odzyskaną sprawnością w swoich palcach.
To nie wszystko, ponieważ bardzo ważny jest też czas po zabiegu. Szczególnie w początkowym okresie nie powinieneś przeciążać nadgarstka i nadwyrężać go, zwłaszcza w miejscu, gdzie są szwy. Jeśli tylko lekarz zaleci rehabilitację pod okiem specjalisty, powinieneś z niej skorzystać. W regeneracji mogą pomóc masaże, elektrostymulacja oraz kinesiotaping.
Jeśli nie chcesz, by doszło do nawrotu, powinieneś też zmodyfikować ruchy dłoni, które przyczyniły się do cieśni nadgarstka. Nie zawsze możliwa jest zmiana pracy, ale już sama świadomość, że może ona spowodować problemy z dłonią, pomoże ci w dbaniu o ergonomiczne ułożenie swojego ciała i ruchów wykonywanych przez dłonie.