Stopy odgrywają bardzo ważną rolę w codziennym życiu człowieka i trudno wyobrazić sobie poruszanie się, gdy coś im dolega lub dojdzie do urazu w ich obrębie. Jednym ze schorzeń, które objawia się dokuczliwym bólem, są ostrogi piętowe, czyli zwyrodnienia rozcięgna podeszwowego stopy. Jakie są przyczyny i objawy ostrogi oraz na czym polega jej leczenie i co zrobić, by nie doprowadzić do tego rodzaju zmian zwyrodnieniowych?
Co to jest ostroga piętowa?
Ostroga piętowa to zwapnienie, które powstaje przy przyczepie zginacza krótkiego palców do pięty. Jest to przyczep mięśnia. Wiele osób jak mantrę powtarza, że to właśnie ono jest przyczyną bólu ich pięty. A tak naprawdę to nie zwapnienie, które widać na zdjęciach rentgenowskich jest przyczyną dolegliwości bólowych. Jest nią zwyrodnienie przyczepu rozcięgna podeszwowego do pięty.
Rozcięgno podeszwowe to więzadło, które rozpięte jest pomiędzy guzem kości piętowej a palcami w stopie. Tworzy łuk podłużny stopy, czyli utrzymuje wysklepienie w stopie. To, że nie masz płaskostopia, w głównej mierze zawdzięczasz właśnie temu więzadłu, które działa jak cięciwa w łuku.
Gdy chodzisz, przenosisz obciążenie i doprowadzasz do naprężania oraz napinania rozcięgna podeszwowego. Ma to miejsce w trakcie poruszania się, pokonywania odległości i przenoszenia obciążeń przez stopę. Niestety, nie pozostaje to bez skutku dla samego rozcięgna. W momencie naprężeń przenoszonych przez stopę dochodzi bowiem do mikrouszkodzeń przyczepu rozcięgna podeszwowego.
Ostrogi piętowe — najczęstsze objawy
Głównym objawem ostrogi piętowej jest ból, który pojawia się po długim okresie obciążania stopy. Jeśli wykonujesz pracę na stojąco, wówczas po kilku godzinach pojawia się ból. Tym, co wyróżnia ten ból, jest to, że największe jego nasilenie występuje po okresie spoczynku. Ma to miejsce między innymi po nocnym odpoczynku, gdy wstajesz rano z łóżka. Pojawia się też po odpoczynku w ciągu dnia, choćby wtedy, gdy na dłuższy czas zasiądziesz przed telewizorem. Gdy potem próbujesz wstać i stawiasz pierwsze kroki, wówczas również możesz odczuwać ostry ból.
Choć rozcięgno podeszwowe ciągnie się od pięty do palców, to dolegliwości bólowe odczuwane są w obrębie pięty, po jej podeszwowo-przyśrodkowej stronie. I jest to bardzo charakterystyczne dla ostrogi piętowej. Zdarza się też, że dochodzi do uszkodzenia samego przyczepu rozcięgna podeszwowego lub, co również często się pojawia, do uszkodzenia około 1,5 cm od przyczepu.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
W przypadku podejrzenia ostrogi piętowej warto wiedzieć, jakie objawy powinny skłonić cię do wizyty u ortopedy.
Otóż w każdym przypadku dolegliwości bólowych w okolicy pięty, które utrzymują się dłużej niż miesiąc, powinieneś zasięgnąć opinii ortopedy specjalizującego się w schorzeniach stopy. Jest to podyktowane tym, że ból ten może być objawem innych schorzeń, które nie zostały nigdy rozpoznane. Wówczas ból ten będzie dokuczał bardzo długo, a jego źródło nierzadko uszkadzać będzie inne elementy ciała.
Podstawowym badaniem, które ortopeda wykona, gdy zgłosisz się do niego po pomoc, jest zdjęcie rentgenowskie, na którym może on rozpoznać ostrogę piętową. Poza tym może się on posiłkować badaniem USG, ponieważ jest ono tanie, szybkie i daje dobry wgląd w strukturę rozcięgna podeszwowego. Innym badaniem, z którego również może skorzystać, jest rezonans magnetyczny, który precyzyjnie obrazuje charakter uszkodzenia, zwyrodnienia i obrzęku w obrębie rozcięgna podeszwowego.
Ostrogi piętowe — leczenie
Nie ma jednego złotego i skutecznego środka, gdy chodzi o leczenie ostrogi piętowej.
Działania po stronie osoby cierpiącej z powodu ostrogi piętowej
Jedną z przyczyn ostrogi piętowej, czyli zwyrodnienia rozcięgna podeszwowego stopy, na którą masz wpływ, jest nadwaga. Jeśli cierpisz na otyłość lub dużą nadwagę, jesteś dużo częściej narażony na powstanie zwyrodnienia rozcięgna podeszwowego. Tym, co w pierwszej kolejności powinieneś zrobić, by rozpocząć leczenie ostrogi piętowej, jest zredukowanie masy ciała. Możesz zrobić to samodzielnie, ale o wiele lepsze efekty daje współpraca z dietetykiem i stosowanie się do jego zaleceń.
Drugą przyczyną jest ograniczenie ruchomości w stawie skokowym. Tutaj też jesteś w stanie niejako poprawić sobie to zgięcie w stawie przez rehabilitację.
Inne przyczyny, które sam możesz modyfikować, związane są z twoim stylem życie. Jeżeli intensywnie biegałeś, uprawiałeś sporty, które przeciążają stopę, doprowadzając w ten sposób do zwyrodnienia rozcięgna podeszwowego, powinieneś zmodyfikować lub ograniczyć dany sport, zmniejszyć dystans i obciążenie stopy.
Wsparcie lekarza w leczeniu ostrogi piętowej
W sytuacji, gdy dolegliwości bólowe są bardzo duże i utrudniają codzienne funkcjonowanie, możesz skorzystać z pomocy ortopedy. Tym bardziej że zrzucenie nadmiaru kilogramów wymaga dłuższego czasu, podobnie jak rehabilitację.
Zanim jednak lekarz podejmie jakiekolwiek działania, musi zweryfikować, czy w twoim przypadku dolegliwości nie są spowodowane przez inne schorzenia, które mogły doprowadzić do powstania zwyrodnienia rozcięgna podeszwowego.
Do takich schorzeń należą:
- stopa płasko-koślawa,
- stopa nadmiernie wydrążona,
- przykurcz ścięgna Achillesa, który ogranicza zgięcie w stawie skokowym i doprowadza do rozwoju zapalenia rozcięgna podeszwowego,
- choroby reumatyczne, czyli reumatoidalne zapalenie stawów.
Jeżeli wyeliminuje on tego rodzaju schorzenia, postara się wytłumaczyć ci wszystkie przyczyny, które możesz sam wyeliminować oraz wdroży fizykoterapię jako leczenie pierwszego rzutu. Jest ono ogólnodostępne i tanie.
W kolejnym etapie leczenia ortopeda może zaproponować ostrzyknięcie osoczem bogatopłytkowym samego przyczepu rozcięgna podeszwowego. Jest to leczenie biologiczne, w którym wykorzystywana jest twoja krew. Podanie osocza sprawia, że czynniki wzrostu stymulują proces regeneracji, naprawy i tworzenia blizny w miejscu zwyrodnieniowo uszkodzonej tkanki.
Rehabilitacja w leczeniu ostrogi piętowej
Po ostrzyknięciu osoczem bogatopłytkowym zostaniesz skierowany na rehabilitację, czyli precyzyjnie poprowadzony przez fizjoterapeutę schemat ćwiczeń. Ich zadaniem jest rozciągnięcie samego rozcięgna podeszwowego i ścięgna Achillesa oraz nauka prawidłowego chodu i schematu ruchu. Ten proces trwa zazwyczaj dość długo, czyli kilka tygodni lub miesięcy. U każdego przebiega to inaczej.
Co jest bardzo ważne w leczeniu ostrogi piętowej?
Ostroga piętowa to złożony problem. Niestety zbyt często lekarze stawiają od razu diagnozę i stwierdzają ostrogę piętową lub pacjenci sami przychodzą do ortopedy z wcześniej rozpoznanym zwyrodnieniem rozcięgna podeszwowego stopy. W trakcie dokładniejszy badań i analizy wyników nierzadko okazuje się, że to nie ostroga piętowa jest problemem, tylko patologia lub inna choroba zapalna w przebiegu rozciągnięcia podeszwowego stopy. Dlatego tak ważne jest, aby spojrzeć na stopę kompleksowo i tym samym całościowo ocenić dany przypadek.
Przede wszystkim należy wykluczyć inne schorzenia, czyli neuropatię uciskową gałązki wstecznej nerwu podeszwowego. Zdarza się ona nie tylko u biegaczy, ale też u osób, które nie uprawiają tego rodzaju sportów. W przypadku takiej neuropatii pacjent powinien być zupełnie inaczej poprowadzony i leczony.
Ostrogi piętowe – jak im zapobiegać
Niezależnie, czy właśnie wyleczyłeś ostrogi piętowe, czy też chcesz uniknąć ich pojawienia się, przyda ci się kilka wskazówek dotyczących profilaktyki.
Podstawą jest prawidłowy chód i właściwe przenoszenie ciężaru ciała na stopy. Zwróć przy najbliższej okazji uwagę, którą część stopy obciążasz bardziej w trakcie chodzenia. Według wskazań ortopedów powinieneś przenosić ciężar ciała na kości przodostopia i tym samym odciążać nieco piętę.
Druga sprawa to twoje buty. Powinny być w miarę elastyczne i na grubszej podeszwie. Dzięki większej amortyzacji minimalizować będą ryzyko powstawania mikrourazów, które prowadzą do zmian zwyrodnieniowej rozcięgna podeszwowego. Możesz też zaopatrzyć się w specjalne wkładki żelowe pod pięty, które przykleja się w tylnej części butów.
Dbaj też o utrzymanie zdrowej wagi ciała, ponieważ otyłość nie tylko sprzyja pojawieniu się ostrogi piętowej, ale też źle wpływa na cały układ ruchu.
