Endoproteza to element wykonany z biomateriałów, który ma przywrócić lub wspomóc utraconą funkcję narządu ruchu w stawie kolanowym lub biodrowym.
Endoproteza – początki
Każdy wynalazek, również ten stosowany w medycynie, ma swoje początki i swojego twórcę. Pierwszy staw kolanowy, wszczepiono w Berlinie w 1890 roku. Wykonano go z kości słoniowej i niklowanej stali, a operację przeprowadził chirurg Themistokles Gluck.
Pierwszym projektom daleko było do doskonałości, o czym świadczył fakt, że nie do końca odwzorowywały ruchy stawu kolanowego.
Niespełna 50 lat później, w 1938 roku, pojawiły się sztuczne biodra. Twórcą pierwszego prototypu był brytyjski ortopeda Sir John Charnley. Była to mała metalowa główka, którą umieścił w gnieździe z teflonu. Ten sam lekarz, 20 lat później, przeprowadził pierwszy zabieg całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego, z użyciem cementu akrylowego, czyli polimetakrylan metylu.
W latach siedemdziesiątych, wprowadzono cement kostny z dodatkiem antybiotyku, by zmniejszyć ryzyko zakażeń endoprotezy.
Współczesna technologia w służbie medycyny
Obecnie, dzięki rozwojowi technologii, z której korzysta również medycyna, implanty wykonuje się z bardzo trwałych i biokompatybilnych materiałów. By dobrze spełniały swoją rolę, muszą:
- wiernie odwzorowywać struktury, które mają zastąpić, czyli być silne i elastyczne,
- zachowywać swój kształt i wytrzymałość przez długi czas, umożliwiając w ten sposób bezproblemowe poruszanie się elementów względem siebie.
W przypadku endoprotezy stawu kolanowego, metalowe elementy wykonywane są z tytanu lub stopów kobaltowo-chromowych, a części z tworzywa sztucznego, to polietylen o wysokiej masie cząsteczkowej.
Natomiast części składowe nowego stawu biodrowego, to zwykle stopy molibdenowo-chromowo-kobaltowe, na powierzchni napylone przestrzenną warstwą tytanową.
Rodzaje endoprotez narządu ruchu
Najczęściej wymienianymi stawami są staw biodrowy i staw kolanowy. Endoprotezy mogą być częściowe lub kompletne, w zależności od stopnia uszkodzenia lub zużycia.
Endoproteza stawu biodrowego
Lekarze wykonują zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego, aby przywrócić funkcję, którą do tej pory pełnił staw oraz uwolnić od bólu, spowodowanego zmianami zwyrodnieniowymi. Podczas operacji, chirurg usuwa niesprawną głowę kości udowej, wraz z wnętrzem panewki i zastępuje je elementami sztucznymi, w skład których wchodzi panewka, wkład panewkowy, trzpień oraz metalowa głowa. Dzięki temu, nowy staw zdolny jest do wykonywania ruchów, za które do tej pory odpowiedzialny był naturalny staw biodrowy.
Endoproteza stawu kolanowego
Staw kolanowy, należy do najważniejszych w całym twoim ciele. Kiedy zaczyna cię boleć, a twoja sprawność ruchowa staje się ograniczona, co może być spowodowane urazem, chorobą zwyrodnieniową stawów lub reumatoidalnym zapaleniem stawów, możesz skorzystać z zabiegu wszczepienia endoprotezy.
Implant może zastąpić uszkodzone lub całkiem zniszczone elementy stawu kolanowego, uwalniając cię od bólu i przywracając możliwość poruszania się. Części endoprotezy wykonane są z materiałów ceramicznych lub sztucznych oraz stopów metalu, a do kości, przytwierdzane są za pomocą cementów akrylowych.
Rozwój endoprotezoplastyki
Endoprotezoplastyka, znajduje też zastosowanie w onkologii. Nowotwory atakując układ kostny, pozbawiają chorego ważnych elementów układu ruchu, przez co uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Użycie częściowej endoprotezy, ratuje kończyny zarówno przed unieruchomieniem , jak i przed całkowitą utratą.
Do najnowszych osiągnięć, gdy chodzi o endoprotezy kolana, należy wynalezienie implantów dostosowanych do płci. Tego rodzaju podział, wynika z różnicy w kształcie i proporcjach kolana, innych u kobiet i mężczyzn. Tym, co wyróżnia te endoprotezy, jest lepsze dopasowanie do przeciętnego kolana kobiecego i męskiego. Choć dotychczas, żadne badania nie potwierdziły przewagi tego typu endoprotezy nad tradycyjną, to warto wiedzieć, że istnieje możliwość ich zastosowania.
