Urazy stawu kolanowego mogą być bardzo poważne i nierzadko wymagają leczenia operacyjnego oraz długiej rehabilitacji. Co jednak, jeśli nie doszło do żadnego urazu wewnątrz, a mimo to w stawie rzepkowo-udowym odczuwasz dotkliwy ból, trzeszczenie oraz niepewność podczas ruchu?
Może to wskazywać na zespół bólowy przedniego przedziału stawu kolanowego.
Czym jest staw rzepkowo-udowy?
Staw rzepkowo-udowy jest jednym z dwóch stawów wchodzących w skład stawu kolanowego. Znajduje się on w przedniej części kolana i jak sama nazwa wskazuje, główną funkcję pełnią w nim rzepka oraz powierzchnia stawowa kości udowej.
Rzepka jest małym elementem kostnym, który znajduje się z przodu stawu kolanowego. Ma kształt trójkątny i składa się z:
- podstawy,
- wierzchołka,
- powierzchni stawowej od strony wewnętrznej.
Bezpośredni wpływ na pracę rzepki mają:
- mięsień czworogłowy uda,
- pasmo biodrowo-piszczelowe wraz z mięśniami, które w nie wchodzą, czyli naprężacz powięzi szerokiej i mięsień pośladkowy średni.
Powierzchnia stawowa kości udowej jest przestrzenią, po której przesuwa się rzepka i ma wyraźny kształt rowka. W jej skład wchodzi kłykieć boczny i kłykieć przyśrodkowy kości udowej. Kłykcie te ograniczają doboczną ruchomość rzepki.
Na jakość funkcjonowania stawu rzepkowo-udowego wpływa także drugi staw kolana, czyli staw udowo-piszczelowy.
Ból w stawie rzepkowo-udowym — jakie mogą być przyczyny
Ból w przedniej części stawu kolanowego może być wywołany przez:
- przeciążenie w okolicy więzadła rzepki,
- zapalenie kaletki nadrzepkowej lub podrzepkowej,
- przeciążenie mięśnia czworogłowego uda,
- niestabilność stawu rzepkowo-udowego.
Przestrzeń stawu rzepkowo-udowego jest okolicą o dużym ukrwieniu i unerwieniu. Znajduje się tam wiele receptorów, które poprzez swoją reakcję na stan zapalny w tej okolicy lub niepoprawnie wykonany ruch kolana, odpowiadają bardzo „żywo” i potrafią być wrażliwym punktem wywołującym ból i tkliwość.
Niepoprawne obciążenie stawu kolanowego — jedna z przyczyn dolegliwości
Bardzo ważne jest, abyś w trakcie rozmowy z ortopedą szczerze odpowiadał na wszystkie pytania. Dzięki temu będzie on mógł wykryć prawdziwą przyczynę twoich dolegliwości. Nie tylko pomoże to w zdiagnozowaniu, ale też zwróci twoją uwagę na to, co doprowadziło do bólu w stawie rzepkowo-udowym.
Często przyczyną jest:
- nieodpowiednia praca mięśnia czworogłowego uda, czyli jego przeciążenie lub atrofia (zanik),
- odciążenie stawu biodrowego i osłabienie mięśnia pośladkowego wielkiego, które przekłada się na zwielokrotnione obciążenia stawu kolanowego,
- zbyt duże napięcie w obrębie pasma biodrowo-piszczelowego i dysproporcja w sile i elastyczności mięśnia naprężacza powięzi szerokiej, w stosunku do mięśnia pośladkowego średniego,
- zła biomechanika całej kończyny dolnej i brak napięcia mięśni brzucha podczas podstawowych czynności dnia codziennego.
Zła biomechanika kończyny dolnej — co oznacza w praktyce
To zaburzenie osiowości kolana, czyli często spotykane koślawienie lub szpotawienie kolan.
Jeśli chcesz go uniknąć, powinieneś dbać o oto, aby w trakcie ruchu oraz podczas ćwiczeń statycznych i dynamicznych, twoje stawy kolanowe wykonywały jak najmniej niezamierzonych ruchów koślawiących lub rotacyjnych.
Ból w stawie rzepkowo-udowym – jak możesz rozpoznać jego przyczynę?
Jednym z objawów zespołu bólowego przedniego przedziału stawu kolanowego, który powinien zwrócić twoja uwagę, jest ból w stawie rzepkowo-kolanowym. Odczuwać go możesz w trakcie chodzenia i biegania oraz przy zgięciu i obciążeniu stawu kolanowego, gdy wchodzisz po schodach.
Nie jest to jednak jedyny objaw, który powinien ci zasygnalizować problem w okolicy stawu rzepkowo-udowego. Możesz też odczuć wyraźne „trzeszczenie w stawie”, „niepewność” i „słabość” podczas ruchu. Zdarza się także „blokowanie” kolana, co wywołuje podświadomą potrzebę wykonania „odpowiedniego” ruchu, aby nogę na nowo wyprostować i zacząć normalnie funkcjonować.
Wymienione objawy mogą wywołać u ciebie obawy przed większą aktywnością fizyczną. Nie ulegaj im jednak. Pełne odciążenie bolesnych struktur i brak ruchu w tej okolicy może skutkować wytworzeniem się kinezjofobii, czyli obawy przed ruchem ze względu na ból, który wraz z tym ruchem może się pojawić. Osłabienie całej kończyny dolnej może z biegiem czasu skutkować nowymi objawami/problemami, nie wspominając już o większej podatności na urazy mechaniczne, których leczenie nie zawsze może odbyć się zachowawczo.
Zespół bólowy przedniego przedziału stawu kolanowego — jak wygląda rehabilitacja
Podczas wywiadu, w trakcie badania i przy okazji planowania rehabilitacji, fizjoterapeuta musi wziąć pod uwagę czas trwania twojego problemu, aby ustalić leczenie odpowiednio do twoich indywidualnych potrzeb. Jest to bardzo istotne, ponieważ staw kolanowy jest stawem zależnym od obciążenia masą ciała i samo zmniejszenie obciążenia, czyli zaprzestanie aktywności fizycznej, nie jest wystarczającym elementem leczenia.
W trakcie rehabilitacji fizjoterapeuta stara się działać przeciwbólowo. Pracuje doraźnie z okolicą stawu kolanowego, pasmem biodrowo-piszczelowym i mięśniem czworogłowym. Ćwiczenia wprowadza stopniowo, aby prawidłowo obciążyć kolana. Musisz się jednak przygotować na to, że ćwiczenia nie zawsze będą w 100% bezbolesne. Zdarza się bowiem, że w początkowym okresie będziesz odczuwać niewielki ból lub wspomniane wcześniej trzeszczenie w okolicy stawu kolanowego. Nie jest to jednak powód, abyś przerwał wykonywanie ćwiczeń.
