Zwichnięcie stawu barkowego prowadzące do uszkodzenia obrąbka stawu barkowego, czy uszkodzenia ścięgien pierścienia rotatorów, to jedne z najczęstszych urazów związanych z barkiem.
Na co dzień nie zastanawiasz się zapewne, podobnie jak większość zdrowych ludzi, jak działa twój staw barkowy. Używasz go bezwiednie, korzystając z jego wręcz nieograniczonego zakresu ruchu. Niestety, jak wszystkie narządy w ciele, również i on nie jest niezniszczalny. Zaś dodatkowym czynnikiem ryzyka jest właśnie ten prawie nieograniczony zakres ruchu. Do uszkodzenia struktur barku może dojść zarówno nagle, np. w wyniku upadku lub może to być rezultat wielu mikrouszkodzeń. Dochodzi do nich zwykle w wyniku powtarzających się ruchów, związanych z wysiłkiem prowadzącym do różnego rodzaju przeciążeń.
Do jakich konkretnie urazów barku może dojść i kto jest na nie najbardziej narażony?
Bark – staw o wyjątkowych możliwościach
Bark, który jest stawem o największym zakresie ruchomości, składa się tak naprawdę z kilku stawów. Wszystkie one biorą czynny udział w ruchu kończyny górnej i odpowiedzialne są za jej sprawne poruszanie się. Są to stawy:
- ramienny, zwany też ramienno-łopatkowym,
- barkowo-obojczykowy,
- mostkowo-obojczykowy,
- łopatkowo-żebrowy, który nie jest typowym stawem, nie posiada tradycyjnych elementów stawowych, jest to funkcjonalna przestrzeń umiejscowiona między powierzchnią wewnętrzną łopatki, a ścianą klatki piersiowej.
Dzięki nim możesz poruszać rękami w nieskończenie wielu osiach.
Ważną rolę pełnią też mięśnie:
- nadgrzebieniowy,
- podgrzebieniowy,
- obły mniejszy,
- podłopatkowy
i ich ścięgna, które obejmując głowę kości ramiennej od góry, przodu i tyłu, tworzą tzw pierścień rotatorów. Dzięki nim i stabilizatorom biernym, do których należy obrąbek stawowy, więzadła i torebka stawowa, głowa kości ramiennej podczas wykonywania ruchów pozostaje na swoim prawidłowym miejscu, którym jest środek panewki.
Gdy poruszasz ramieniem, dochodzi do interakcji trzech sił:
- grawitacyjnej, wynikającej z ciężaru twojego ramienia,
- stabilizującej głowę kości ramiennej w panewce,
- wykonującej ruch.
Jeśli czujesz ból w barku, to jego najczęstszą przyczyną jest uszkodzenie lub zmiany przeciążeniowe w zakresie struktur stawu barkowego lub zaburzenie balansu mięśniowego mięśni otaczających staw barkowy. By stwierdzić dokładnie, co jest przyczyną, potrzebna będzie dokładna i wnikliwa diagnoza lekarska. Niestety, ze względu na złożoną budowę stawu barkowego, nie należy ona do najprostszych.
Grupa ryzyka – sprawdź, czy grozi ci kontuzja barku!
Jak się domyślasz, możliwości urazu tak skomplikowanego narządu, jest naprawdę sporo. Jedną z przyczyn jest stosunek wielkości głowy kości ramiennej do panewki stawu, czyli duża głowa i mała panewka stanowią podwyższone ryzyko uszkodzenia struktur stawu barkowego, głównie obrąbka stawowego.
Na tego typu urazy najbardziej narażeni są sportowcy, zarówno wyczynowi, jak i amatorzy, uprawiający sporty, które wymagają ciągłego podnoszenia ramienia powyżej poziomu barku. Są to piłkarze ręczni, siatkarze, gimnastycy, tenisiści, łucznicy, strzelcy oraz sportowcy uprawiający dyscypliny siłowe. Do uszkodzenia obrąbka może dojść w wyniku jednego dużego urazu, np. upadku lub właśnie w wyniku powtarzających się mikroobciążeń, wynikających ze specyfiki uprawianego sportu.
Przeciążenie barku prowadzące do uszkodzenia struktur stawu barkowego może pojawić się również w wyniku wykonywanej przez ciebie pracy. Na urazy jesteś szczególnie narażony, gdy w pracy często utrzymujesz ramiona w górze lub podnosisz w ten sposób cięższe przedmioty. Ale nie tylko wtedy, bo staw barkowy mogą uszkodzić też przeciążenia o niewielkim nasileniu, ale trwające przez długi czas.
Urazy barku, do których dochodzi najczęściej
W zależności od formy aktywności życiowej oraz nieszczęśliwych wypadków, możesz doświadczyć następujących urazów stawu barkowego:
Zwichnięcie stawu barkowego
Najczęściej dochodzi do nich podczas wypadku, gdy głowa kości ramiennej, w wyniku silnego uderzenia przemieszcza się z panewki stawowej. Bark zostaje zniekształcony i pojawia się obrzęk oraz zasinienie, wynikające z wewnętrznego krwotoku. W wyniku zwichnięcia, u ludzi młodszych dochodzi do uszkodzenia przednio-dolnego obrąbka stawowego, a u ludzi starszych może dojść do uszkodzenia ścięgien pierścienia rotatorów.
Uszkodzenia przeciążeniowe
Tego typu uszkodzenia powodują najczęściej naderwania, czyli częściowe uszkodzenia ścięgien pierścienia rotatorów lub obrąbka stawowego. Zdarzają się też całkowite uszkodzenia. Zwykle dochodzi do nich podczas wymagającej dużego wysiłku pracy fizycznej lub uprawiania sportu, gdy ramię nawet minimalnie przemieszcza się poza dopuszczalny zakres swojej ruchomości.
Nieleczone prowadzą do rozwoju zmian zwyrodnieniowych oraz zaburzenia funkcji stawu barkowego w postaci dolegliwości bólowych oraz ograniczenia zakresu ruchu.
Niezależnie od przyczyny, zarówno w przypadku pojawienia się dolegliwości bólowych, jak też ograniczenia ruchomości stawu barkowego, powinieneś zgłosić się do lekarza ortopedy w celu zdiagnozowania przyczyny.
