Płaskostopie u dzieci w początkowym okresie życia jest zjawiskiem naturalnym. To tak zwane płaskostopie fizjologiczne, które zanika w ciągu kilku kolejnych lat. Wynika to z faktu, iż mała stopa nie jest w tym czasie jeszcze w pełni wykształcona. Mowa tu o układzie kostnym, mięśniach i układzie więzadłowym.
Problem pojawia się wówczas, gdy pomimo upływu lat, płaskostopie u dziecka nie zanika, a w jego miejsce nie pojawia się naturalne wysklepienie.
Jakie objawy powinny wzbudzić niepokój rodziców oraz opiekunów i kiedy powinni oni zgłosić się z dzieckiem do ortopedy?
Objawy płaskostopia u dzieci
Jeśli od urodzenia regularnie kontrolujesz stan zdrowia swojego dziecka, płaskostopie nie powinno zostać przeoczone. Warto jednak wiedzieć, że przez pierwsze 4-5 lat życia, stopy dziecka zabezpieczone są przez poduszkę tłuszczową na podeszwie, która chroni wszystkie najważniejsze struktury w okresie ich rozwoju.
Jeśli jednak dziecko ukończyło już 4 lat, a mokry ślad jego stóp wciąż jest owalną plamą, albo uskarża się ono na ból stóp, kostek lub kolan, powiedz o tym lekarzowi. Zwracaj też uwagę, jak wygląda chód dziecka i sposób biegania, wspinanie się na palcach, albo czy ma problemy z utrzymaniem równowagi. Przyjrzyj się też, czy w pozycji stojącej wciąż szeroko rozstawia stopy.
Na płaskostopie u dzieci może też wskazywać:
- częste potykanie się i upadanie,
- niezrównoważone ramiona,
- boczne skrzywienie kręgosłupa.
Gdy zauważysz tego typu objawy, umów się na konsultację medyczną. W jej trakcie lekarz sprawdzi między innymi za pomocą badania fizykalnego, czy ma do czynienia z płaskostopiem. Dodatkowo może się posiłkować badaniami obrazowymi. Pomocne w zdiagnozowaniu może być też pokazanie lekarzowi butów, w których twoje dziecko najczęściej chodzi. Jednym z objawów płaskostopia jest bowiem ich szczególne zużycie po jednej stronie.
Na podstawie przeprowadzonego badania i wywiadu medycznego, lekarz może zdiagnozować u twojego dziecka płaskostopie podłużne lub poprzeczne.
Przeczytaj także: Płaskostopie poprzeczne — jak je rozpoznać i skutecznie leczyć
Płaskostopie u dzieci — jakie mogą być przyczyny
Problemy z niewykształceniem się wysklepienia w stopie mogą mieć podłoże genetyczne. Dlatego w trakcie wizyty, lekarz z pewnością zapyta się o występowanie w rodzinie chorób reumatycznych lub neurologicznych, deformacji kostnych oraz chorób mięśni, stawów i kości.
Częstszą przyczyną są błędy i zaniedbania w okresie rozwoju dziecka. Płaskostopie u dzieci może się rozwinąć z powodu:
- braku odpowiedniej ilości ruchu i ćwiczeń,
- źle dobranych butów (zbyt ciasnych, z wąskimi noskami, noszone po starszym rodzeństwie),
- ciasnych skarpetek,
- za wąskich śpioszków,
- siedzenia z opuszczonymi nogami,
- nieprawidłowego rozkład obciążenia (u dzieci chodzących do szkoły).
Czynnikiem sprzyjającym utrwaleniu się fizjologicznego płaskostopia jest też nadwaga i otyłość dziecka.
Na czym polega leczenie płaskostopia u dzieci?
W większości przypadków w zupełności wystarczające jest leczenie zachowawcze. Wymaga jednak dużego zaangażowania zarówno ze strony rodziców i opiekunów, jak i samego dziecka. Aby przyniosło jak największe korzyści, bez niepotrzebnego rozciągania terapii w czasie, warto skorzystać z pomocy fizjoterapeuty lub rehabilitanta. Na podstawie posiadanej wiedzy i doświadczenia dobierze on odpowiednie ćwiczenia i wykorzysta techniki pracy z pacjentem. Dzięki temu będziecie mogli działać dwutorowo: na zajęciach z fizjoterapeutą i w domu zgodnie z jego zaleceniami. To zdecydowanie zwiększa szanse na uzyskanie szybszych efektów w postaci właściwie ukształtowanej stopy.
Warto też skorzystać z akcesoriów ortopedycznych, które wspierają leczenie płaskostopia. Mowa tu o:
- podpierających łuk wkładkach ortopedycznych — złagodzą zarówno ból, jak i inne objawy towarzyszące płaskostopiu,
- butów wspierających — zapewniają dużo lepsze wsparcie strukturalne niż to, które obecne jest w sandałach, klapkach, czy butach z mniejszym podparciem dla łuku stopy.
Jeśli twoje dziecko cierpi na nadwagę, warto skorzystać z porady dietetyka i zadbać o stopniowe zmniejszenie wagi ciała. Nadwaga, jak już wiesz, sprzyja utrwaleniu się płaskostopia, a zdrowsze jedzenie i więcej ruchu z pewnością dobrze wpłynie na ogólny stan zdrowia i kondycję fizyczną dziecka.
Profilaktyka
Jak już wiesz, w początkowym okresie życia płaskostopie u dzieci nie wymaga żadnych działań, poza jednym. Jeśli nie wiesz, jakie zachowania sprzyjają wysklepianiu się łuku w stopie, porozmawiaj na ten temat z fizjoterapeutą. Często to, co dorośli uważają za zwykłe, typowe dla niemowlaków, a potem raczkujących i chodzących maluchów zachowanie, nierzadko jest działaniem zaprogramowanym przez naturę i nastawionym na uzyskanie określonego celu rozwojowego. Dotyczy to między innymi zabawy stopami, podpierania się przy przekręcaniu się na bok, czy braniu palców stóp do buzi. To wszystko sprzyja prawidłowemu rozwojowi stopy dziecka, dlatego tym, co powinieneś w takiej sytuacji robić, to nie przeszkadzać w tym i nie utrudniać, a wręcz zachęcać.
Poza tym pomóż dziecku testować swoje fizyczne możliwości na różnym podłożu, by małe stopy miały okazję do podjęcia większego wysiłku i pracy.
