Palce młotkowate
(palec młotkowaty, palec młoteczkowaty, palec szponiasty)
Podczas stania palce stopy zwiększają powierzchnię kontaktu z podłożem zapewniając utrzymanie równowagi ciała. Dzięki nim uzyskujemy siłę wybicia z przedniej części stopy podczas chodzenia, biegania. Zapewnienie równowagi oraz zwiększenie siły wybicia palce stopy realizują tylko gdy ich stawy są stabilne a mięśnie działają prawidłowo.


- Ustawienie palców stopy bez obuwia
- Ustawienie palców w niedopasowanym obuwiu
Palec młotkowaty
- To zniekształcenie dotyczy małych palców stopy. Polega na zgięciu w stawie międzypaliczkowym bliższym (patrz zdj. 1) międzypaliczkowym dalszym (patrz zdj. 2) lub zgięciem w stawie międzypaliczkowym bliższym i dalszym (patrz zdj. 3).
- Wtórną zmianą towarzyszącą zniekształceniu palców jest przykurcz, podwichnięcie a czasami nawet zwichnięcie w stawie śródstopno-paliczkowym danego palca.
Przyczyna powstania zniekształcenia jest wieloczynnikowa i dotyczy zaburzenia balansu mięśniowo-więzadłowego biorącego udział w utrzymaniu prawidłowego kształtu palca.
Schorzenie najczęściej dotyczy osób w średnim wieku, częściej kobiet. Schorzenie ma charakter postępujący i wraz z upływem czasu jeśli przyczyna nie zostanie wyeliminowana zmiany postępują, doprowadzając do nasilenia dolegliwości i utrwalenia zniekształcenia.

Zdj. 1 Palec młotkowaty
Zgięcie w stawie międzypaliczkowym bliższym

Zdj. 2 Palec młoteczkowaty
Zgięcie w stawie międzypaliczkowym dalszym

Zdj. 3 Palec szponiasty
Zgięcie w stawie międzypaliczkowym bliższym i dalszym
Objawy
palca młotkowatego
Korektywny palec młotkowaty jest zazwyczaj dobrze tolerowany przez pacjentów, nie wymaga leczenia operacyjnego ale wraz z upływem czasu zniekształcenie przyjmuje trwały charakter oraz nasila się ból drażnionych stawów palca.
- Obrzęk, zaczerwienienie grzbietowej strony proksymalnego stawu palca – konflikt palca z obuwiem
Zmianom tym towarzyszy powstanie modzeli pod głowami kości śródstopia (metatarsalgia) ponieważ zniekształcony palec dociska głowę kości śródstopia do podłoża - Ograniczenie ruchomości w stawie MPI, PIP oraz DIP
- Ból podczas dotykania szczytu palca
- Zaburzenia chodu

- Konflikt palca z obuwiem
- Konflikt szczytu palca z podłożem
- Konflikt głowy kości śródstopia z podłożem – metatarsalgia
Dlaczego powstaje?
- Źle dopasowane obuwie wywiera ogromne ciśnienie na stawy palców ustawiając je w zgięciu, doprowadza do uszkodzenia płytki podeszwowej, rozerwania więzadeł i mięśni palców.
Wraz z upływem czasu dochodzi do zniszczenia chrząstki zajętego stawu, utrwalają się zniekształcenia i z palca korektywnego powstaje palec z utrwalonym zgięciem. - PALUCH KOŚLAWY, BUNIONETTE zmniejsza przestrzeń dla palców w obuwiu powodując powstanie zniekształcenia pozostałych palców
- Schorzenia neurologiczne (spastyczność różnego pochodzenia)
- Wrodzone deformacje
- Pourazowe, zmiany zwyrodnieniowe
- Choroby zapalne (RZS, Dna moczanowa)
- Powikłania jatrogenne- pooperacyjne
Rozpoznanie

RTG stopy rzut boczny- palec drugi młotkowaty
Rozpoznanie stawiamy na podstawie badania klinicznego oraz zdjęć RTG.
Zapobieganie
Należy zwracać szczególną uwagę na dobór obuwia. Powinny to być płaskie buty o szerokim przodzie, z dostatecznie dużą ilością miejsca dla palców.
Zapobieganie wystąpienia palca młotkowatego dotyczy również leczenia operacyjnego współistniejących deformacji stopy takich jak paluch koślawy, deformacja typu bunionette.
Leczenie
Leczenie zachowawcze
- Noszenie miękkiego, wygodnego obuwia z dużą ilością miejsca na palce „dopasuj obuwie do stopy a nie stopę do obuwia”
- Fizykoterapia – działanie przeciwzapalne
- Silikonowe nakładki na palec – zmniejszają zapalenie ale nawet długotrwałe stosowanie nie usuwa przyczyny dolegliwości
- Niesterydowe leki przeciwzapalne stosowane miejscowo
Należy podkreślić że nieoperacyjne metody leczenia palca młotkowatego są ograniczone. Możemy jedynie zmniejszyć dolegliwości bólowe.
Leczenie operacyjne
Dlaczego należy zdecydować się na operacje palca młotkowatego?
- Jest to schorzenie postępujące, wraz z upływem czasu zmniejsza się zakres ruchomości w proksymalnym stawie palca, dolegliwości bólowe nasilają się, zwyrodnienie obejmuje większy zakres struktur stawu PIP, przykurcz zgięciowy utrwala się a zakres operacji jest większy, a często możliwe jest już tylko usztywnienie zajętego zmianami stawu.
Chód jest zaburzony – pacjent porusza się wymuszając oszczędzanie zajętej kończyny co skutkuje zmianami w innych wyżej położonych stawach zajętej kończyny, kręgosłupa oraz przeciążeniem kończyny po drugiej strony. - Leczeniem operacyjnym usuwamy przyczynę dolegliwości bólowych oraz wpływamy na zwiększenie zakresu ruchomości w stawie śródstopno-paliczkowym usuwamy powstałe zniekształcenie stopy, zahamowujemy postęp zniekształcenia.
- Gwarantujemy naszym pacjentom opiekę na każdym etapie leczenia na najwyższym poziomie. Dzięki stworzeniu wyszkolonego i doświadczonego zespołu ludzi; pań pielęgniarek, lekarzy, rehabilitantów.
Cena zabiegu – od 5500zł

Leczenie operacyjne wg. danych naukowych jest jedyną skuteczną metodą leczenia palca młotkowatego. W przypadku palca młotkowatego korektywnego zabieg polega na uwolnieniu tkanek miękkich – wydłużeniu lub przecięciu ścięgien.
Gdy zmiana jest utrwalona i palec podczas manipulacji nie udaje się wyprostować leczenie operacyjne wymaga wykonania usztywnienia zajętego stawu w prawidłowej fizjologicznej pozycji. Przy współistnieniu palucha koślawego konieczna jest jednoczasowa korekcja także tej deformacji – korekcja palucha koślawego.

Większość operacji polega na wycięciu stawu międzypaliczkowego bliższego oraz przecięciu, wydłużeniu ścięgien danego palca (schemat 1) Po zabiegu palec jest ustabilizowany do czasu zrostu kostnego drutem Kirschnera.