REKONSTRUKCJA WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO
PRZEDNIEGO STAWU KOLANOWEGO (ACL)
Urazy więzadła krzyżowego przedniego często powstają w trakcie aktywności fizycznej i uprawiania sportu. Więzadło to uszkadza się najczęściej w mechanizmie koślawienia i rotacji podudzia. Pacjenci często słyszą charakterystyczny „trzask” i poczucie „wyskoczenia” kolana. Towarzyszy temu rozwijający się z czasem obrzęk i niestabilność stawu.
Anatomiczna budowa więzadła krzyżowego przedniego uniemożliwia jego regenerację i samoistne wygojenie w przypadku znacznego uszkodzenia.
Nie każdy pacjent z uszkodzeniem więzadła krzyżowego przedniego wymaga leczenia operacyjnego.
W trakcie wizyty poprzez badanie kliniczne kolana oraz badania obrazowe – najczęściej rezonans magnetyczny staramy się dokładnie ocenić stopień uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego i innych struktur. Bardzo ważne w zaplanowaniu leczenia są też oczekiwania pacjenta odnośnie powrotu do uprawianego sportu lub aktywności fizycznej i życia codziennego.
Bardzo ważnym elementem, który wpływa na wynik leczenia jest czas wykonania zabiegu od momentu urazu.
Zabiegi rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego wykonujemy „na ostro” czyli 1-3 dni po urazie lub po ustąpieniu pourazowej fazy zapalnej czyli 4-6 tygodniach i po przygotowaniu kończyny przez rehabilitantów.
ARTROSKOPOWA, ANATOMICZNA REKONSTRUKCJA WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO
Najczęściej stosowaną obecnie metodą jest artroskopowa, anatomiczna rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego polegająca na zastąpieniu uszkodzonego więzadła przeszczepem pobranym od pacjenta lub więzadłem syntetycznym. Metoda ta najbardziej odwzorowuje prawidłową stabilność rotacyjną stawu kolanowego.
HYBRYDOWA, ANATOMICZNA REKONSTRUKCJA WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO
Kolejną metodą jest hybrydowa, anatomiczna rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego polegająca na wykorzystaniu do rekonstrukcji przeszczepu pobranego od pacjenta oraz specjalnej taśmy wzmacniającej.
REINSERCJA WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO METODĄ INTERNAL BRACE
W przypadkach częściowego uszkodzenia więzadła krzyżowego lub jego oderwania od przyczepu udowego wykorzystujemy metodę reinsercji więzadła krzyżowego przedniego metodą Internal Brace. Metoda ta polega na wszyciu uszkodzonego więzadła w kość udową i nie wymaga pobierania dodatkowych przeszczepów od pacjenta. Wszystkie powyższe metody są wykonywane małoinwazyjną techniką artroskopową. Zastosowanie techniki Internal Brace skraca okres rehabilitacji i przyspiesza powrót do aktywności sportowej.
REKONSTRUKCJE WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO
TYLNEGO STAWU KOLANOWEGO (PCL) I KOMPLEKSU TYLNO-BOCZNEGO
Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego może być izolowane lub może mu towarzyszyć uszkodzenie kompleksu tylno-bocznego (ścięgno m. podkolanowego i więzadło poboczne strzałkowe LCL).
Uszkodzenia powstają w wyniku forsownego przeprostu w stawie kolanowym lub w skutek nadmiernego przesunięcia piszczeli do tyłu względem uda przy zgiętym stawie kolanowym.
W trakcie wizyty poprzez badanie kliniczne kolana oraz badania obrazowe – najczęściej rezonans magnetyczny staramy się dokładnie ocenić stopień uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego, struktur kompleksu tylno-bocznego oraz pozostałych elementów stawu kolanowego. W przypadkach trudnych diagnostycznie wykonujemy RTG stresowe kolana.
Częściowe uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego nie wymaga leczenia operacyjnego.
ARTROSKOPOWA REKONSTRUKCJA WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO TYLNEGO
W przypadku całkowitego uszkodzenia i dużej niestabilności stawu kwalifikujemy do leczenia operacyjnego czyli do artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego tylnego polegającej na zastąpieniu uszkodzonego więzadła przeszczepem od pacjenta lub więzadłem syntetycznym.
HYBRYDOWA, ANATOMICZNA REKONSTRUKCJA WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO TYLNEGO
Kolejną metodą jest hybrydowa, anatomiczna rekonstrukcja więzadła krzyżowego tylnego polegająca na wykorzystaniu do rekonstrukcji przeszczepu pobranego od pacjenta oraz specjalnej taśmy wzmacniającej.
REKONSTRUKCJA KOMPLEKSU TYLNO-BOCZNEGO – ŚCIĘGNA M. PODKOLANOWEGO I WIĘZADŁA POBOCZNEGO STRZAŁKOWEGO
W przypadkach z towarzyszącym uszkodzeniem kompleksu tylno-bocznego wykonujemy rekonstrukcję kompleksu tylno-bocznego – ścięgna m. podkolanowego i więzadła pobocznego strzałkowego. Zabieg polega na zeszyciu uszkodzonych struktur, lub w przypadku znacznego ich uszkodzenia na zastąpieniu przeszczepami ścięgien pobranymi od pacjenta. By wzmocnić naprawiane więzadła i skrócić okres rehabilitacji stosujemy technikę Internal Brace.
REKONSTRUKCJE REWIZYJNE
WIĘZADEŁ KRZYŻOWYCH
Żadna pierwotna rekonstrukcja więzadła krzyżowego nie daje 100% gwarancji, że przeszczepione więzadło nie ulegnie ponownemu uszkodzeniu.
Uszkodzenie takie może zdarzyć się na skutek ponownego urazu mechanicznego, nieprawidłowego wgojenia się przeszczepu lub nieprawidłowego osadzenia kanałów kostnych, w których umiejscowiony jest przeszczep więzadła.
W takich przypadkach pojawia się wtórna niestabilność stawu oraz zwiększa się ryzyko powstania innych uszkodzeń w stawie kolanowym np. łąkotki, chrząstki stawowej, dlatego leczeniem z wyboru jest rewizyjna rekonstrukcja więzadła krzyżowego.
Przed zabiegiem wykonujemy kliniczną ocenę stawu, ocenę siły mięśniowej kończyny oraz badania diagnostyczne czyli rezonans, który pozwala nam dokładnie zobaczyć czy inne struktury nie są uszkodzone oraz tomografie komputerową, dzięki której oceniamy położenie kanałów kostnych w kości udowej i piszczelowej.
Prawidłowe umiejscowienie kanałów jest jednym z najważniejszych elementów skutecznej rekonstrukcji więzadeł krzyżowych.
Leczenie takie może przebiegać w I lub II etapach.
Do rekonstrukcji więzadeł wykorzystujemy przeszczepy z więzadła właściwego rzepki, rozcięgna mięśnia czworogłowego, ścięgien gęsiej stopy z drugiej nogi lub przeszczepu syntetycznego. Do mocowania przeszczepu używamy implantów rozpuszczalnych.
Zabieg wykonywany jest metodą małoinwazyjną, artroskopową. W trakcie zabiegu naprawiamy wszystkie pozostałe uszkodzone struktury.
LECZENIE JEDNOETAPOWE
Leczenie jednoetapowe stosujemy w przypadku prawidłowego umiejscowienia kanałów.
LECZENIE DWUETAPOWE
Leczenie dwuetapowe proponujemy w przypadku nieprawidłowego umiejscowienia kanałów. Wtedy pierwszy etap polega na usunięciu uszkodzonego przeszczepu, wypełnieniu kanałów przeszczepami kostnymi (syntetycznymi lub pobranymi od pacjenta). Zazwyczaj po 3-6 mc, w drugim etapie po wygojeniu kanałów kostnych wykonujemy rewizyjną rekonstrukcję więzadła krzyżowego.
REKONSTRUKCJE WIĘZADEŁ POBOCZNYCH
– PRZYŚRODKOWEGO (MCL) I POBOCZNEGO (LCL)
Więzadła MCL i LCL są bocznymi stabilizatorami stawu kolanowego. Uszkodzenia tych więzadeł najczęściej występują w trakcie uprawiania sportu lub urazów komunikacyjnych.
CZĘŚCIOWE USZKODZENIA
Na podstawie badania klinicznego oraz badań obrazowych oceniamy stopień uszkodzenia więzadła. W przypadku częściowych uszkodzeń leczeniem z wyboru jest leczenie zachowawcze (czasowe unieruchomienie w ortezie, ostrzykiwanie osoczem bogatopłytkowym, rehabilitacja).
CAŁKOWITE USZKODZENIA
W przypadku całkowitego uszkodzenia stosujemy szycie więzadła pobocznego MCL lub LCL, czyli naprawę uszkodzonych tkanek. Aby wzmocnić naprawiane więzadło stosujemy specjalne implanty czyli kotwice z mocnymi nićmi lub taśmy i technikę Internal Brace. Czas podjętej interwencji operacyjnej ma duży wpływ na wynik leczenia.
W przypadku niestabilności przewlekłej wykonujemy rekonstrukcje więzadeł pobocznych MCL lub LCL z wykorzystaniem najczęściej ścięgien gęsiej stopy.
Lekarze
dr Piotr
KOMINIAK
Specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu specjalizujący się w leczeniu urazów sportowych w obrębie stawu barkowego, kolanowego i biodrowego oraz zmian zwyrodnieniowych stawu barkowego, kolanowego i biodrowego.
dr n. med. Marcin
Ferenc
Specjalizuje się w leczeniu urazów sportowych, złamań w obrębie kończyny dolnej i górnej oraz zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego, kolanowego i skokowego.
dr Bartosz
Paprota
Specjalista ortopedii i traumatologii specjalizujący się w leczeniu urazów sportowych kończyny dolnej, stawu barkowego oraz pourazowych zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego i biodrowego.
FAQ
FAQ
W Novum Ortopedia nie stosujemy tego rodzaju przeszczepów, ponieważ obecne badania nie potwierdzają, że długoterminowo jest to dobre rozwiązanie. Nic nie zastąpi własnej tkanki, co oznacza, że najlepszym przeszczepem jest ścięgno pobrane od operowanego pacjenta. Zdarza się, że przy uszkodzeniu kilku więzadeł, lekarz może rozważyć wzięcie tak zwanych allograftów, podobnie, jak ma to miejsce w przypadku wątroby, czy nerki. Mowa o przeszczepie pobranym od zmarłego dawcy.
Przeszczepy naturalne, takie jak przeszczep ścięgna z mięśnia czworogłowego lub ścięgna zginaczy, są często uważane za lepsze ze względu na większą biokompatybilność, lepsze przyjęcie się przeszczepu i potencjalnie mniejsze ryzyko odrzutu.
Naturalne przeszczepy mogą także lepiej naśladować oryginalne właściwości biomechaniczne ACL, co jest kluczowe dla odzyskania pełnej funkcji stawu kolanowego.
Przeszczepów sztucznych nie stosujemy, ponieważ z biegiem czasu ulegają one rozciągnięciu i uszkodzeniu.
Operacja to zawsze naruszenie ciągłości tkanek i równowagi w organizmie, a przywrócenie stanu zdrowia wymaga odpowiedniego czasu. Musisz wiedzieć, że biologiczny proces zrastania się łąkotki trwa bardzo długo. Dlatego w przypadku jednoczasowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego i zszywania łąkotki mówi się nawet o okresie jednego roku przeznaczonego na rehabilitację.
Wynika to z faktu, iż zaraz po operacji kolana, organizm rozpoczyna naturalny proces gojenia, który obejmuje zarówno gojenie się tkanki miękkiej, jak i kostnej. Te procesy są czasochłonne i nie mogą być znacząco przyspieszone bez ryzyka powikłań.
Operacja często wiąże się z utratą siły mięśniowej wokół kolana. Odbudowa tej siły wymaga czasu i regularnych ćwiczeń, które stopniowo zwiększają obciążenie, aby nie doprowadzić do przeciążenia czy urazu.
Choć możesz dążyć do optymalizacji procesu rehabilitacji, to nie jesteś w stanie skrócić naturalnych procesów zachodzących w organizmie bez ryzyka negatywnych konsekwencji. Jeśli zbyt wcześnie wdrożysz obciążenia, w tym szczególnie sporty rotacyjne, wówczas możesz uszkodzić to, co lekarz w trakcie zabiegu naprawił. Tym samym nie dojdzie do zrośnięcia się łąkotki.
Lekarz za każdym razem, gdy podchodzi do operacji, robi wszystko, by zabieg zakończył się pełnym sukcesem. Niestety powikłania po zabiegach operacyjnych są i będą się zdarzać, pomimo stosowania standardów i procedur, które mają pomóc uniknąć tego typu zdarzeń.
Jednym z najpoważniejszych powikłań jest infekcja w miejscu operowanym. Może ona wymagać dodatkowego leczenia, włączając w to antybiotykoterapię, a czasem też kolejne interwencje chirurgiczne.
Po operacji kolana istnieje ryzyko powstania zakrzepów krwi w żyłach głębokich, zwłaszcza w nogach. Zakrzepica może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak zator tętnicy płucnej.
Z kolei gromadzenie się krwi w miejscu operowanym może powodować ból i opuchliznę.
Podczas operacji może też dojść do przypadkowego uszkodzenia okolicznych nerwów lub naczyń krwionośnych, co może prowadzić do problemów z czuciem lub krążeniem w nodze.
Do innych powikłań należą krwiaki i przewlekłe wysięki w stawie kolanowym.
To wszystko sprawia, iż bardzo ważne jest, aby przed operacją omówić z lekarzem zarówno potencjalne ryzyko, jak i korzyści płynące z zabiegu. Po operacji należy ściśle przestrzegać zaleceń medycznych dotyczących rehabilitacji i opieki pooperacyjnej, aby zminimalizować ryzyko powikłań.
Jeśli doszło u ciebie do zerwania więzadła krzyżowego przedniego, to twoje kolano na pewno jest niestabilne. Niestety bardzo łatwo to zlekceważyć, ponieważ ta niestabilność może być w wybranych przypadkach subtelna i trudna do wykrycia. Chociaż w niektórych sytuacjach jest wyraźna i znacząca, w innych może być praktycznie niewyczuwalna.
Możesz wykonywać normalne czynności w domu i w pracy, czy te uprawiać sport i to przez wiele lat, a twoje uszkodzone kolano nie będzie powodowało żadnych dolegliwości.
Niektórzy czują przejściowe objawy niestabilności choćby w postaci przeskoku w kolanie w trakcie uprawiania dyscyplin sportowych wymagających dynamicznych ruchów takich jak skręcanie, gwałtowne zmiany kierunku. Jednak wielu z nich nie odczuwa przy tym żadnych subiektywnych dolegliwości.
Niestety w perspektywie kilku lub kilkunastu lat niestabilność spowodowana zerwaniem więzadła krzyżowego przedniego powoduje wtórne uszkodzenia w kolanie i rozwinięcie się zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych.
Dlatego u osób młodych i tych, które prowadzą aktywne sportowo życie, należy bardzo poważnie rozważyć leczenie operacyjne. To zabieg, w którego trakcie chirurg ortopeda wykonuje rekonstrukcję więzadła krzyżowego przedniego.
Standardowo rehabilitacja trwa od 6 do 9 miesięcy. Normalnie będziesz mógł funkcjonować po około 3 miesiącach, natomiast pozostały czas jest potrzebny, abyś wrócił do aktywności sportowej i pełnego zdrowia.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy zerwane więzadło krzyżowe przednie zawsze wymaga operacji. Decyzję powinieneś podjąć indywidualnie, w oparciu o aktywność życiową, cele, stan zdrowia i własne preferencje, po konsultacji z lekarzem ortopedą. Lekarz może przeprowadzić szczegółową ocenę stanu kolana, w tym badania obrazowe i ocenę stabilności stawu, co pomoże w podjęciu najlepszej decyzji dotyczącej leczenia.
Jeśli jesteś aktywnym sportowcem, szczególnie uprawiającym sporty wymagające intensywnych ruchów, skręceń i zginania, wówczas operacja rekonstrukcji ACL może być zalecana. Utrzymanie stabilności stawu kolanowego jest bowiem kluczowe dla zapewnienia wydajności i minimalizacji ryzyka dalszych urazów. Operacja może pomóc przywrócić pełną funkcjonalność kolana, co jest niezbędne w wysokich sportach wydolnościowych.
Natomiast w przypadku osób, które nie są aktywnymi sportowcami i nie uczestniczą w sportach o wysokim ryzyku urazów kolanowych, leczenie operacyjne może być rozważane. Z kolei leczenie zachowawcze może obejmować fizjoterapię oraz ćwiczenia wzmacniające i stabilizujące kolano.
