ARTROSKOPOWA STABILIZACJA OBRĄBKA
STAWU BARKOWEGO
Obrąbek w stawie barkowym jest bardzo ważną strukturą, która pogłębia panewkę stawu barkowego, co ma wpływ na stabilność całego stawu.
Głowa kości ramiennej jest 3-4 razy większa od panewki i dzięki temu staw barkowy jest stawem o największym zakresie ruchu. Jednocześnie też, jest to staw, który najczęściej ulega zwichnięciu lub podwichchnięciu. Mówiąc potocznie, dochodzi do tzw. wypadania barku, co powoduje, że obrąbek jest narażony na różnego rodzaju uszkodzenia.
Przyczyny uszkodzenia obrąbka
Do uszkodzenia obrąbka może dojść zarówno w wyniku dużego urazu, czyli podczas zwichnięcia (wypadnięcia) stawu barkowego, jak też w wyniku powtarzających się mikro urazów lub przeciążania stawu barkowego.
Mamy dwa najczęstsze uszkodzenia obrąbka:
Oczywiście obrąbek może ulec uszkodzeniu w każdym miejscu i dlatego diagnozując pacjenta, zawsze oceniamy cały obrąbek.
Leczenie uszkodzeń przednio-dolnego obrąbka stawu barkowego
PIERWSZE ZWICHNIĘCIE
Nie ma konsensusu, jak powinniśmy leczyć pacjentów po pierwszym zwichnięciu (wypadnięciu) stawu barkowego, u których doszło do uszkodzenia przednio-dolnego obrąbka. Tacy pacjenci są zawsze analizowani indywidualne.
Na ogół, im młodsza jest osoba, u której doszło do zwichnięcia, tym ryzyko nawrotu jest większe. Powinniśmy wówczas rozważyć leczenie operacyjne. Ważną zaletą wczesnego leczenia operacyjnego, jest mniejszy zakres uszkodzeń w stawie
Po każdym kolejnym zwichnięciu może dojść nie tylko do większego uszkodzenia obrąbka, ale również do uszkodzenia innych struktur stawu barkowego, włącznie z uszkodzeniem panewki. Dochodzi wówczas do oderwania się przednio-dolnego fragmentu panewki i oprócz uszkodzenia obrąbka, mamy wtedy również uszkodzenie kości.
DRUGIE LUB TRZECIE ZWICHNIĘCIE
Jeżeli dojdzie do drugiego lub trzeciego zwichnięcia stawu barkowego, praktycznie zawsze istnieją wskazania do leczenia operacyjnego. Dzięki technice artroskopowej możemy w sposób małoinwazyjny ustabilizować uszkodzony obrąbek i torebką stawową do panewki stawu ramiennego. Obrąbek stabilizujemy przy pomocy specjalnych implantów, a ich rodzaj jest tak samo ważny, jak zastosowana technika operacyjna.
Leczenie uszkodzenia górnego obrąbka, tzw. uszkodzenie typu SLAP
W tym przypadku leczenie również zależy o kilku czynników.
OSOBY MŁODE
U pacjentów młodych, u których do uszkodzenia doszło w wyniku urazu, leczeniem z wyboru jest artroskopowa stabilizacja, czyli naprawa uszkodzonego obrąbka. Czasami zdarza się, że w wyniku urazu doszło nie tylko do uszkodzenia górnego obrąbka, ale również do uszkodzenia przyczepiającego się do niego ścięgna głowy długiej bicepsa.
W takiej sytuacji leczeniem z wyboru jest tzw. tenodeza, czyli odcięcie uszkodzonego ścięgna od obrąbka i stabilizacja tego ścięgna do głowy kości ramiennej.
OSOBY STARSZE
U osób starszych, u których doszło do uszkodzenia górnego obrąbka w wyniku przeciążenia lub powtarzających się mikro-urazów, rodzaj leczenia zależy o oczekiwań pacjenta oraz od stopnia nasilenia dolegliwości.
Osoby mało aktywne z niewielkimi dolegliwości, można leczyć zachowawczo poprzez rehabilitację. Natomiast osoby aktywne powinny być leczone operacyjnie. Ponieważ u takich osób, oprócz uszkodzenia górnego obrąbka często współistnieją jeszcze inne uszkodzenia w stawie, stąd do leczenia należy podejść kompleksowo.
Lekarze
dr Piotr
KOMINIAK
Specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu specjalizujący się w leczeniu urazów sportowych w obrębie stawu barkowego, kolanowego i biodrowego oraz zmian zwyrodnieniowych stawu barkowego, kolanowego i biodrowego.
dr Bartosz
Paprota
Specjalista ortopedii i traumatologii specjalizujący się w leczeniu urazów sportowych kończyny dolnej, stawu barkowego oraz pourazowych zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego i biodrowego.
FAQ
Obrąbek w stawie barkowym to bardzo ważna struktura, która otacza dookoła panewkę stawu barkowego. Dzięki temu pogłębia ją i zwiększa jej powierzchnię.
Istnieje duża dysproporcja pomiędzy wielkością panewki a głową kości ramiennej. Głowa kości ramiennej jest 3-4 razy większa od panewki. Dzięki temu jest to staw o największym zakresie ruchu. Jednocześnie jednak dysproporcja ta powoduje, że jest to staw, który najczęściej ulega zwichnięciu, czyli wypadnięciu. W czasie tego urazu dochodzi do uszkodzenia obrąbka.
Pierwszym etapem jest wywiad medyczny. W jego trakcie lekarz dowiaduje się, czy miałeś uraz i jaki to był uraz. Ważne jest też, czy doszło do zwichnięcia stawu ramiennego, a jeżeli nie, to może były to powtarzające się obciążenia.
Drugi etap obejmuje zwykle badanie ortopedyczne. Jednak w przypadku uszkodzenia obrąbka badanie ortopedyczne nie daje jednoznacznej odpowiedzi. Oznacza to, że nie ma specjalnych testów ortopedycznych, które pomogą lekarzowi w sposób jednoznaczny stwierdzić, że akurat w tym konkretnym przypadku doszło do uszkodzenia obrąbka.
Dlatego finalnym badaniem jest badanie obrazowe, czyli rezonans magnetyczny z kontrastem podanym do stawu. Badanie to wykonywane jest u pacjenta, który zajmuje pozycję leżącą. Pomaga to uniknąć sytuacji, w której uszkodzony obrąbek leży na kości i wygląda, jakby wcale nie był uszkodzony. Możliwe to jest dzięki kontrastowi, czyli substancji, która w pewnym sensie świeci w rezonansie magnetycznym, przez co lekarz może ją zobaczyć. Jeśli doszło do uszkodzenia obrąbka, wówczas kontrast, który jest płynem, wpływa pomiędzy kość a obrąbek i dokładnie pokazuje, czy jest on uszkodzony, czy też nie. Wskazuje też miejsce uszkodzenia.
Główną przyczyną uszkodzenia obrąbka jest zwichnięcie stawu ramiennego, czyli wypadnięcie. Głowa kości ramiennej przemieszcza się wówczas poza staw i w czasie tego ruchu odrywa obrąbek od kości. Nie jest to jedyna przyczyna uszkodzenia obrąbka. Inną może być nadwichnięcie, co oznacza, że głowa kości ramiennej tylko częściowo wysunęła się ze stawu, po czym wróciła. Do tego typu urazów może dojść w trakcie uprawiania różnego rodzaju sportów. To mogą być sztuki walki, sporty kontaktowe, czy też sporty z unoszeniem ramienia powyżej barku.
Jest jeszcze jedna możliwa przyczyna uszkodzenia obrąbka. Są to powtarzające się obciążenia lub tak zwane mikrourazy, do których dochodzi czy to w czasie uprawiania sportu, czy też podczas wykonywania różnego rodzaju prac fizycznych.
Ból stawu barkowego może mieć różne przyczyny – od niewinnych do poważnych.
Jeśli ból pojawił się po jakimś wysiłku, czy przeciążeniu, po czym trwa przez tydzień lub dwa i sam ustępuje, nie musisz nic robić. Wystarczy poczekać.
Gdyby się jednak okazało, że ten ból nie mija, a do tego pojawiają się bóle w nocy i w spoczynku, nie ignoruj tego stanu i umów się na wizytę do ortopedy. Lekarz może dokładnie zdiagnozować problem i zaproponować skuteczne leczenie.
Zwichnięcie stawu barkowego to poważna kontuzja, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Choć w przeszłości standardem było unieruchamianie stawu, współczesne wytyczne mogą zalecać inny sposób. Stąd po zwichnięciu stawu barkowego powinieneś udać się do fizjoterapeuty i jak najszybciej rozpocząć rehabilitację.
Unieruchomienie stawu barkowego na dłuższy okres może prowadzić do przykurczu i zesztywnienia, co ogranicza zakres ruchu i utrudnia oraz wydłuża rehabilitację. Ruch jest kluczowym elementem procesu gojenia. Wczesna mobilizacja może pomóc w szybszej regeneracji i przywróceniu pełnej funkcji stawu.
Drugim powodem, dla którego nie powinieneś unieruchamiać barku po urazie, jest to, że można przeoczyć uszkodzenie ścięgien. Jeśli natomiast rehabilitację rozpoczniesz natychmiast i okaże się, że funkcja barku jest osłabiona, powinieneś wykonać badania obrazowe, które potwierdzą lub wykluczą uszkodzenia w obrębie stawu barkowego.
Nie każde zwichnięcie jest takie samo. Leczenie powinno być dostosowane do indywidualnej sytuacji pacjenta, w tym rodzaju zwichnięcia, wieku, ogólnego zdrowia i poziomu aktywności. Dzisiejsze techniki rehabilitacji oferują skuteczne metody leczenia bez konieczności długotrwałego unieruchamiania. Mogą one obejmować terapie manualne, ćwiczenia rozciągające i techniki wzmacniające.
Bankart kostny to specyficzny rodzaj uszkodzenia stawu barkowego, które często występuje w wyniku zwichnięcia barku. Charakteryzuje się uszkodzeniem obrąbka stawowego wraz z towarzyszącym oderwaniem fragmentu kości z przedniej dolnej części panewki stawu barkowego. Do najczęstszych objawów, które mogą wskazywać na bankart kostny, należy ostry i intensywny ból w momencie urazu, który może utrzymywać się po wyleczeniu zwichnięcia.
Ograniczenie ruchomości oraz ból ramienia mogą się też pojawiać w trakcie podnoszenia ręki i rotacji.
Poczucie, że bark jest „luźny” lub ma tendencję do „wypadania” z panewki, szczególnie przy pewnych ruchach to kolejny objaw, który może wskazywać na bankart kostny
Do innych objawów należą powtarzające się zwichnięcia barku, będące wynikiem nieleczonych uszkodzeń typu bankart oraz obrzęk i zasinienie wokół stawu barkowego.
Lecenie zależy od tego, czy złamany fragment kostny uległ znacznemu przemieszczeniu, czy też nie.
Jeżeli doszło do złamania bez przemieszczenia fragmentu kostnego, wówczas lekarz wybiera leczenie zachowawcze. W jego ramach stosuje ortezę i temblak, po czym kieruje na rehabilitację.
Gdyby natomiast doszło do znacznego przemieszczenia fragmentu kostnego, wówczas, jak w większości złamań kości, należy to złamanie nastawić. Wtedy jedynym leczeniem z wyboru jest leczenie operacyjne. Bardzo dobrze sprawdza się tu technika endoskopowa. Lekarz po wprowadzeniu miniaturowej kamery do środka stawu, za pomocą zestawu narzędzi chirurgicznych nastawia uszkodzony fragment kostny wraz z tkankami miękkimi i stabilizuje go.
Może się zdarzyć, że bark boli bez doznania wcześniejszego urazu. Na przykład, jakiś czas temu ćwiczyłeś na siłowni i zakończyło się to bólem. Pomimo upływu czasu, nawet kilku tygodniu, ból wciąż może się utrzymywać. Spowodowane to może być między innymi przeciążeniem stawu barkowego, co prowadzi do zaburzenia balansu mięśniowego. W takiej sytuacji, niestety, ale sam odpoczynek nie wystarczy, by doszło do pełnej regeneracji.
Wówczas, jeśli lekarz poprzez badania diagnostyczne wykluczy uszkodzenie ścięgien i więzadeł obrąbka w stawie barkowym oraz potwierdzi, że jest to zaburzenie na tle przeciążenia balansu mięśniowego, to jedynym leczeniem jest odpowiednia rehabilitacja.
Staw barkowy, ze swoją złożoną budową i kluczową rolą w codziennym funkcjonowaniu, wymaga szczególnej uwagi i dbałości. Zarówno profilaktyka, jak i odpowiednio wczesna interwencja medyczna, mogą zapewnić jego długotrwałe zdrowie i sprawność.
Zwichnięcie stawu barkowego to sytuacja, w której kość ramieniowa wypada ze swojego normalnego położenia w stawie barkowym.
Jeśli po zwichnięciu barku został on nastawiony na izbie przyjęć, a ty z temblakiem wróciłeś do domu, wystarczy tylko trochę zaczekać i skorzystać z rehabilitacji, a w końcu wrócisz do formy. I teoretycznie są duże szanse, by tak właśnie się stało.
Zdarza się jednak, że dochodzi do poważniejszych uszkodzeń w stawie barkowym i samo nastawienie nie wystarczy. Nierzadko są one kwalifikowane do leczenia operacyjnego. I choć zwichnięcie samo w sobie może ci się wydawać niegroźne, zwłaszcza jeśli jesteś młody i pełen energii, to nie powinieneś go lekceważyć. Może się bowiem okazać, że doszło do konkretnych uszkodzeń w obrębie barku, co bez odpowiedniego leczenia może w krótkim czasie skutkować kolejnym zwichnięciem.
Dlatego powinieneś udać się do specjalisty w celu zbadania stawu barkowego i wykonania rezonansu magnetycznego. Na jego podstawie lekarz może określić, czy doszło do uszkodzenia obrąbka stawu barkowego, czyli struktury stabilizującej staw barkowy. Jeśli tak, wówczas może zdecydować o przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego.
Pamiętaj, że odpowiednie leczenie jest kluczem do powrotu do pełnej sprawności i uniknięcia długoterminowych problemów ze stawem barkowym. Nie ignoruj objawów i nie próbuj samodzielnie leczyć zwichnięcia.