Ból bocznej części biodra może mieć wiele przyczyn, które wymagają szczegółowej diagnostyki. Nie zawsze jednak odpowiedzialny jest za to rozwijający się stan zapalny czy postępujące zmiany zwyrodnieniowe. Jakie objawy mogą wskazywać na zespół krętarzowy, czyli zespół bólowy krętarza wielkiego (GTPS)? Na czym polega leczenie i w jaki sposób możesz chronić się przed nawrotem?
Co to jest GTPS i jakie towarzyszą mu objawy?
Zespół bólowy krętarza wielkiego (GTPS), w skrócie zespół krętarzowy to grupa dolegliwości w okolicy biodra, która w odróżnieniu od zapalenia kaletki krętarzowej, nie daje objawów w postaci zaczerwienienia, zwiększenia temperatury ciała i obrzęku. Wbrew wcześniejszym opiniom lekarzy i naukowców, to bardziej entezopatie ścięgien mięśnia pośladkowego średniego i mniejszego oraz zespół pasma biodrowo-piszczelowego i zespół trzaskającego biodra są źródłem dolegliwości, niż rozwijający się stan zapalny.
Zespół bólowy krętarza wielkiego – objawy
Jak sama nazwa wskazuje, głównym objawem GTPS jest ból. Zwykle umiejscowiony jest po bocznej stronie biodra, ale może też promieniować do uda, pośladka i kolana. Tym, co powinno zwrócić twoją uwagę, jest nasilenie dolegliwości podczas:
- leżenia na tym boku,
- podnoszenia nóg przy wstawaniu z łóżka lub wysiadania z samochodu,
- długiego siedzenia w jednej pozycji lub ze skrzyżowanymi nogami,
- biegania,
- chodzenia po schodach,
- stania na chorej nodze.
Jeśli cierpisz na zespół trzaskającego biodra, oprócz bólu możesz też czuć przeskakiwanie lub trzaskanie w stawie biodrowym. Możesz też mieć problemy z odwodzeniem nogi i czuć wyraźne osłabienie odpowiedzialnych za to mięśni. Co ważne, nie towarzyszą temu żadne objawy ogólnoustrojowe wskazujące na stan zapalny stawów.
Badania diagnostyczne przy zespole bólowym krętarza wielkiego
Ze względu na niejednoznaczność objawów, lekarz zwykle korzysta z kilku różnych form diagnostycznych, które potwierdzą wstępne przypuszczenia.
Na początku wykonuje badania palpacyjne. Nie poprzestaje jednak na tym. Ze względu na ujemny współczynnik prawdopodobieństwa, posiada on bowiem słabą wartość kliniczną w przypadku wykluczenia zespołu krętarzowego.
Endoprotezoplastyka stawu biodrowego
Wymiana stawu na sztuczny to zabieg, który uwalnia od bólu i pomaga przywrócić optymalną sprawność. Jeśli coraz bardziej boli cię biodro, a do tego pogłębia się ograniczenie ruchomości, umów się na konsultację ortopedyczną.
Do innych badań i testów należy:
- test SLS, czyli stania na jednej nodze – na zespół bólowy krętarza wielkiego może wskazywać odczuwany przez ciebie ból po bocznej stronie biodra, gdy przez ok. 30 sekund stoisz bokiem do ściany na nodze z podejrzeniem GTPS (aby łatwiej było utrzymać równowagę, możesz oprzeć o ścianę palec uniesiony na wysokość barku),
- test FADER / FADER-R – przeprowadzony w pozycji leżącej, test ten ma sprowokować ból w pozycji, w której dochodzi do zwiększenia napięcia ściskających i rozciągających mięśni pośladkowych przy aktywnej rotacji wewnętrznej,
- test ADD-R – lekarz sprawdza odczucia w bocznej części biodra przy pasywnych i aktywnych obciążeniach rozciągających i ściskających średni i minimalny mięsień pośladkowy, co w przypadku tego testu przeprowadzane jest w pozycji leżącej,
- test FABER – potwierdza GTPS, gdy ból pojawia się przy zgięciu, odwodzeniu i rotacji zewnętrznej wykonywanej chorą nogą.
Oprócz testów ortopeda może zlecić badania obrazowe w postaci USG i rezonansu magnetycznego (MRI). Na zespół krętarzowy może wskazywać pogrubienie kaletki krętarzowej i obecny w niej płyn, uszkodzenie ścięgna pośladkowego małego lub średniego oraz ich tendinopatia i echogeniczność. Ze względu na możliwość uzyskania wyników fałszywie dodatnich, ostateczna diagnoza powinna się opierać również na badaniach i testach klinicznych.
Zespół krętarzowy – leczenie
Ze względu na to, iż dolegliwości towarzyszące zespołowi krętarzowemu mają charakter przeciążeniowy, terapia powinna być skoncentrowana na kontroli obciążenia i redukcji sił ściskających, które powodują problemy w obrębie krętarza wielkiego.
Leczenie zachowawcze
Do zaleceń, które możesz otrzymać po zdiagnozowaniu GTPS należy między innymi:
- odpoczynek i odciążenie bolącego biodra – może to wymagać zmiany dotychczasowych nawyków i ograniczenie aktywności fizycznych, w tym sportowych,
- regularne przerywanie przyjmowanej pozycji siedzącej – mowa o tej, gdzie masz skrzyżowane nogi lub jesteś zgięty w stawie biodrowym,
- unikanie zbyt długich spacerów i spędzania czasu w pozycji stojącej – może to prowadzić do przeciążeń krętarza wielkiego.
Istotnym elementem leczenia jest dostosowana do twoich indywidualnych potrzeb i ogólnego stanu zdrowia fizjoterapia pod okiem specjalisty. Z pomocą wybranych ćwiczeń i zabiegów wzmocni on i rozciągnie mięśnie pośladkowe i odwodziciele bioder. Pomoże ci też kontrolować postawę w odcinku lędźwiowo-miedniczym.
Kaletki biodrowe – anatomia i problemy
Kaletki biodrowe to małe woreczki wypełnione mazią. Kiedy i dlaczego dochodzi w nich do stanu zapalnego i jak się to objawia?
Może też stosować wybrane techniki wchodzące w skład terapii manualnej, które uwolnią zgromadzone w mięśniach i stawach napięcie.
Ulgę mogą też przynieść iniekcje sterydowe. Powinieneś jednak stosować je doraźnie jako formę łagodzenia bólu, ponieważ nie likwidują one przyczyn dolegliwości.
Zespół krętarzowy – leczenie operacyjne
Lekarz może rozważyć przeprowadzenie zabiegu operacyjnego, gdy zastosowane metody leczenia zachowawczego nie przyniosły spodziewanych efektów w postaci zmniejszenia dolegliwości bólowych i przywrócenia zakresu ruchomości.
Zakres operacji w dużej mierze zależy od przyczyn dolegliwości zespołu bólowego krętarza wielkiego. To może być zarówno naprawa zerwanego ścięgna pośladkowego, jak i redukcyjna osteotomia krętarza.
Po ustąpieniu dolegliwości warto wprowadzić do swojego życia działania profilaktyczne. Mowa o utrzymywaniu zdrowej wagi ciała oraz regularnej aktywności fizycznej, która nie obciąża zbytnio twoich bioder i jest dostosowana do twojej aktualnej kondycji. Zadbaj też o regularne przerwy na niewielkie aktywności w pracy. Ograniczą one ryzyko przeciążeń oraz gromadzenia się napięć w mięśniach i stawach.
Źródło:
- biegajacyortopeda.pl/porady-ortopedy/kontuzje-biodra-tendiniopatia-hamstringow-i-zespol-bolowy-kretarza-wiekszego/
- www.physiotutors.com/pl/conditions/greater-trochanteric-pain-syndrome/
- www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/muscle-bone-and-joints/leg-and-foot-problems-and-conditions/greater-trochanteric-pain-syndrome
- pmc.ncbi.nlm.nih.gov
