Uszkodzenie troczków rzepki to uraz, którego możesz doznać zarówno podczas uprawiania sportu, jak i zwykłych aktywności w domu lub w pracy. Ze względu na ważną funkcję, jaką troczki pełnią w stawie kolanowym, nie powinieneś lekceważyć objawów wskazujących na ich uszkodzenie. Oto najważniejsze informacje na temat samych troczków rzepki oraz sposobu postępowania, gdy dojdzie do ich osłabienia lub zerwania.
Anatomia troczków i ich rola w stabilizacji
Troczek boczny i przyśrodkowy traktowane jako całość to włókna ścięgniste, które są częścią układu więzadłowego w kolanie. Są jednocześnie przedłużeniem części włókien ścięgien głowy bocznej i przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda. Z kolei ich zakończenie znajduje się przy przednich kłykciach kości piszczelowej.
Troczki rzepki odgrywają bardzo ważną rolę w kolanie. Do głównych zadań należy kontrola ruchu rzepki i jej stabilizacja, gdy prostujesz i zginasz nogę w kolanie.
Uszkodzenie troczków rzepki – mechanizmy urazu i objawy kliniczne
Ze względu na to, iż troczki w kolanie są ściśle związane z rzepką, do zbyt dużych przeciążeń i napięć w ich obrębie dochodzi zwykle z powodu zmiany jej ustawienia. Mogą temu sprzyjać zarówno wybrane czynniki anatomiczne w obrębie kolana, jak i dysfunkcje w postaci osłabienia stawu, czy wad postawy, takich jak choćby koślawość kolan.
Uszkodzenie troczków rzepki zwykle jest wynikiem urazu mechanicznego. Może do niego dojść między innymi podczas uprawiania sportu kontaktowego, gdy inny zawodnik z dużą siłą uderzy cię w boczną część kolana. Inną możliwą przyczyną jest nagły, niekontrolowany skręt kolana, co oprócz zerwania troczków rzepki, może też skutkować uszkodzeniem więzadeł krzyżowych i urazem samej rzepki.
Troczki rzepki mogą też ucierpieć z powodu obrotów wykonywanych na jednej nodze, co najczęściej ma miejsce podczas tańca, na przykład baletu.
Również upadek bezpośrednio na kolano lub uderzenie o twardą powierzchnię możesz uszkodzić troczki rzepki. Może do tego dojść między innymi podczas wypadku komunikacyjnego.
Na uszkodzenie troczków rzepki może wskazywać:
- ból kolana podczas chodzenia,
- tkliwość palpacyjna w okolicy rzepki,
- obrzęk kolana,
- zniekształcenie obrysu stawu kolanowego.
Diagnostyka
Niezależnie, czy to uraz rzepki doprowadził do uszkodzenia troczków, czy też ich zerwanie zdestabilizowało samą rzepkę i całe kolano, zawsze wymaga to szczegółowej diagnostyki opartej na badaniach fizykalnych i obrazowych.
Niestabilność rzepki rekonstrukcja MPFL
Troczek przyśrodkowy MPFL jest ważnym elementem stabilizującym rzepkę. Niezależnie, czy uszkodziłeś go po raz pierwszy, czy kolejny, możemy to naprawić. Umów się na konsultację i dowiedz się, które metody leczenia okażą się w twoim przypadku najbardziej skuteczne.
Opiera się ona na wywiadzie medycznym, który pomaga wstępnie określić ogólny stan zdrowia, okoliczności, w których doszło do urazu oraz ocenić objawy bólowe, stopień niestabilności i mechanizm samego urazu.
W ramach badania fizykalnego ortopeda może zastosować badanie rotacji rzepki i kierunku jej niestabilności oraz test ślizgu i nachylenia. Pomocne może się też okazać badania USG i MRI (rezonans magnetyczny). Dzięki tym badaniom lekarz może ocenić stan, w jakim są wybrane struktury w kolanie.
Z kolei zdjęcie rentgenowskie daje pewność, że w chwili urazu nie doszło do uszkodzenia tkanki kostnej oraz pozwala sprawdzić, czy rzepka jest dobrze osadzona w bruździe kości udowej. Lekarz może też w celu wykrycia czynników zwiększających ryzyko uszkodzenia troczków rzepki, wykonać RTG osi kończyny dolnej. Pozwala wykryć między innymi szpotawość kolan, różnicę długości nóg i inne wady rozwojowe w ich obrębie.
Dopiero na podstawie tak przeprowadzonej diagnostyki ortopeda może wybrać i zaplanować dopasowaną do rodzaju uszkodzeń formę terapii.
Uszkodzenie troczków rzepki – na czym polega leczenie
Uszkodzenie troczków rzepki leczy się zachowawczo lub operacyjnie. Wybór metody zależy od zakresu uszkodzeń, liczby wcześniejszych zwichnięć oraz obecności powikłań anatomicznych lub możliwych uszkodzeń chrząstki.
Leczenie zachowawcze
Ten rodzaj leczenia zwykle okazuje się wystarczający, gdy uszkodzenie troczków rzepki jest niewielkie i miało miejsce po raz pierwszy. Zalecane jest też u osób amatorsko uprawiających sport, co nie jest związane z dużymi i regularnymi obciążeniami stawu kolanowego.
W ramach leczenia zachowawczego powinno się wdrożyć fizjoterapię. Jej celem jest stopniowe odzyskiwanie utraconej ruchomości oraz wzmacnianie mięśni nogi, ze szczególnym uwzględnieniem mięśnia czworogłowego uda. Lekarze nadal często stosują unieruchomienie rzepki w jej fizjologicznej pozycji przy użyciu ortezy stabilizującej. Taka metoda leczenia nie pozwala jednak na wygojenie troczków w pierwotnym napięciu i skutkuje powstaniem przykurczu kolana oraz zaniku mięśni.
Uszkodzenie troczków rzepki – na czym polega eczenie operacyjne
Jeśli natomiast to twoje kolejne uszkodzenie troczków rzepki albo też masz wrażenie podwichania rzepki, jakby była lekko poluzowana, lekarz może zaproponować zabieg operacyjny.
Zanim jednak go przeprowadzi, wykonuje badanie kliniczne i obrazowe. Pomaga ono określić miejsce i stopień uszkodzenia troczka, budowę stawu rzepkowo-udowego oraz możliwe uszkodzenia powierzchni chrzęstnych.
Niestabilność rzepki – objawy i leczenie
Czym jest, jakie pełni funkcje oraz co powoduje niestabilność rzepki? Sprawdź jakie objawy mogą wskazywać na ten problem z kolanem i co możesz zrobić, by przywrócić jego optymalną sprawność
Gdy chirurg ma do czynienia ze świeżym uszkodzeniem troczka, może zastosować reinsercję MPFL do przyczepu rzepkowego lub udowego. Oznacza to ponowne umocowanie z użyciem specjalnych implantów.
Jeśli jednak podczas badań okazało się, że uszkodzenie troczków rzepki jest znaczące, chirurg wykonuje rekonstrukcję MPFL, czyli jego zastąpienie przeszczepem ścięgna pobranego od pacjenta. Tego rodzaju zabieg można też połączyć z osteotomią guzowatości piszczeli lub pogłębieniem bruzdy międzykłykciowej. Wskazaniem do tego jest nieprawidłowa budowa stawu rzepkowo-udowego (np. płaski dół międzykłykciowy, aplazja kłykcia bocznego).
Powrót do aktywności
Powrót do aktywności po uszkodzeniu troczków rzepki powinien odbywać się stopniowo pod okiem specjalisty. Zwłaszcza, gdy chcesz wznowić treningi i wrócić do regularnego uprawiania sportu. Czas, w którym będzie to możliwe, zależy od stopnia i zakresu uszkodzeń, do których doszło zarówno w obrębie troczków, jak i innych elementów stawu kolanowego. Duży wpływ ma na to również wybrana forma leczenia. Na dłuższą rehabilitacją musisz się przygotować w sytuacji, gdy niezbędne było przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.
Warunkiem wznowienia treningów i powrotu do aktywności zawodowych o charakterze fizycznym jest brak bólu, obrzęku i niestabilności rzepki. Niezbędne jest też odzyskanie pełnego i symetrycznego zakresu ruchu w kolanie oraz wyrównanie siły mięśniowej, zbliżonej do zdrowej kończyny.
Źródło:
- pl.wikipedia.org/wiki/Troczki_rzepki
- fizjoterapeuty.pl/diagnostyka-obrazowa/rtg-pomiarowe-konczyn-dolnych.html
- rileywilliamsmd.com
