Zespół trzaskającej łopatki nie zawsze daje objawy bólowe. Możesz go jednak rozpoznać po charakterystycznym trzasku, chrobotaniu lub przeskakiwaniu w łopatce w trakcie wykonywania ruchów ręką.
Co dokładnie przyczynia się do pojawienia się tych dolegliwości i co powinieneś zrobić, gdy nie ustąpią pomimo odciążenia ręki? Jak można leczyć to schorzenie i kiedy niezbędne jest poddanie się zabiegowi operacyjnemu?
Czym jest zespół trzaskającej łopatki?
Łopatka, która w czasach ludzi pierwotnych pełniła głównie rolę podporową, obecne posiada dużo więcej funkcji. Nie tylko zwiększa gibkość tułowia, ale też dzięki niej posiadasz większy zakres ruchu w stawie ramiennym. Za pomocą stawów łączy się z kompleksem barkowym, a mięśnie łączą ją z żebrami, czaszką, obojczykiem, kręgosłupem oraz kością gnykową i ramienną.
Gdy wykonujesz ruchy rękami, twoje łopatki ślizgają się po znajdujących się w tylnej części klatki piersiowej żebrach. Może się jednak zdarzyć, że mechanika ślizgu zostaje zakłócona, co może wskazywać na zespół trzaskającej łopatki. Nazwa tej dolegliwości pochodzi od jednego z objawów, którym jest właśnie odgłos trzasku w trakcie wykonywania ruchu ręką, w tym unoszenia powyżej głowy.
Jakie są najczęstsze przyczyny zespołu trzaskającej łopatki?
Przyczyny zespołu trzaskającej łopatki mogą mieć charakter funkcjonalny i anatomiczny.
W przypadku pierwszej grupy, tego rodzaju problemów w obrębie łopatki możesz się nabawić w trakcie rozłożonych w długim czasie, powtarzających czynności z jej użyciem. Sprzyja temu zarówno uprawianie wybranych dyscyplin sportowych (tenis, siatkówka, piłka ręczna, baseball, rzut kulą i młotem, wioślarstwo), jak i praca w zawodzie malarza i tynkarza. Przeciążania prowadzą w do mikrouszkodzeń, które osłabiają i zaburzają prawidłową pracę łopatki.
Zespół trzaskającej łopatki może też pojawić się w wyniku urazu barku.
Gdy chodzi o czynniki związane z budową samej łopatki i otaczających ją elementów, należą do nich między innymi:
- wady:
- anatomiczne kości,
- funkcjonalne mięśni,
- zaburzenia:
- ze strony kaletki, mięśni i kości,
- budowy kostnej łopatki (haczykowate lub zgrubiałe kąty łopatek),
- ciała wolne w przestrzeni łopatkowo-żebrowej.
- Wpływ na rozwój tego schorzenia mają też choroby nowotworowe, w tym kostniakochrzęstniak.
Jak się objawia zespół trzaskającej łopatki?
Objawy zespołu trzaskającej łopatki mogą różnić się w zależności od stopnia zmian, do jakich doszło w jej obrębie. Zdarza się, że jedynym objawem, który może zwrócić twoją uwagę, jest wspomniany już odgłos trzaskania łopatki, co ma miejsce głównie w stanach przewlekłych. Nie znaczy to jednak, że powinieneś to zlekceważyć, ponieważ zjawisko to świadczy o nieprawidłowej pracy tej części twojego ciała.
Przeskakiwanie, chrobotanie i trzaski w łopatce zwykle pojawiają się w chwili, gdy wzruszasz ramionami, ruszasz barkiem i wykonujesz czynności, które wymagają uniesienie rąk ponad głowę. Może też wystąpić ograniczenie ruchomości w rękach.
Przeczytaj także: Urazy barku jakich można się nabawić nie tylko w pracy
Innym objawem, który wskazuje na zespół trzaskającej łopatki, jest ból, który może promieniować zarówno do kręgosłupa, jak i obręczy barkowej. W początkowym stadium dokuczać ci będzie głównie przy wykonywaniu ruchów rękami, w tym unoszeniu ich ponad głowę. Jeśli jednak nie rozpoczniesz leczenia, dolegliwość może przejść w bardziej zaawansowane stadium. Wówczas ból towarzyszyć ci będzie również wtedy, gdy twoje ręce odpoczywają. Im dłużej będziesz zwlekać z wizytą u lekarza, tym bardziej nasilać się będą objawy, w tym ból, który skutecznie utrudni ci wykonywanie codziennych czynności domowych i zawodowych.
Zachowawcze i operacyjne leczenie zespołu trzaskającej łopatki
Zanim lekarz zdecyduje o wyborze formy leczenia, przeprowadzi dokładny wywiad medyczny i badanie, w którego trakcie potwierdzi główne objawy, do których należy trzaskanie i przeskakiwanie w łopatce oraz tkliwość w momencie ucisku. Może też posiłkować się zdjęciem RTG lub tomografią komputerową.
Jeśli zmiany nie są bardzo zaawansowane, zwykle na początku stosuje leczenie zachowawcze.
Leczenie zachowawcze
Tym, co powinieneś zrobić jeszcze przed konsultacją medyczną, jest odciążenie łopatki, która zaczęła dawać objawy wskazujące na jej nieprawidłową pracę. Oznacza to zaniechanie czynności, które powodują przeskakiwanie, trzaski i chrobotanie w łopatce oraz ból.
Gdyby przepisane przez lekarza leki przeciwzapalne, przeciwbólowe i rozluźniające mięśnie nie przyniosły spodziewanych rezultatów, konieczne może się okazać skorzystanie z zabiegów fizykoterapeutycznych. To może być:
- masaż tkanek głębokich,
- krioterapia,
- magnetoterapia,
- elektrostymulacja,
- ultradźwięki,
- laseroterapia,
- kinezjotaping,
- terapie manualne,
- kinezyterapia.
Pomimo zastosowania tak zróżnicowanych zabiegów, może się okazać, że dolegliwości wciąż utrudniają ci codzienne funkcjonowanie. Wówczas lekarz może rozważyć i zaproponować przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.
Leczenie operacyjne
Jak już wiesz, zespół trzaskającej łopatki może mieć wiele przyczyn i niektóre z nich również stanowią podstawę do przeprowadzenia operacji. To mogą być zmiany kostne, obecność ciał wolnych w przestrzeni łopatkowo-żebrowej, czy też różne nieprawidłowości w budowie samej łopatki.
Ze względu na swoją małą inwazyjność i krótszy okres rehabilitacji, zwykle lekarz wybiera metodę artroskopową. Inną formą jest zabieg techniką otwartą.
Lepszym wyborem zwykle okazuje się ta pierwsza, w której nie dochodzi do naruszenia ciągłości tkanki mięśniowej. Nie ma też dużego ryzyka powikłań, a blizny po nacięciach są mniejsze od tych, które pozostają po zabiegu przeprowadzonym techniką otwartą. Tym samym masz szansę na szybszy powrót do zdrowia i pełnej sprawności.
W praktyce oznacza to 2-4 tygodniową rehabilitację, po której możesz wrócić do codziennych zajęć. Jeśli natomiast prowadzisz bardziej aktywny tryb życia i uprawiasz wybrane dyscypliny sportowe, możesz do nich wrócić nie szybciej, jak po 2-3 miesiącach. Oczywiście ostateczną decyzję podejmuje tu lekarz prowadzący, który uzależni ją od twojej indywidualnej kondycji zdrowotnej.
Choć trudno w niektórych sytuacjach o skuteczną profilaktykę zespołu trzaskającej łopatki, to warto przedsięwziąć pewne kroki w celu zmniejszenia ryzyka jej pojawienia się. Zwłaszcza gdy wykonujesz pracę mocno angażującą twoje łopatki lub intensywnie trenujesz. Tym, co możesz w takiej sytuacji zrobić, to pracować nad wzmocnieniem mięśni obręczy barkowej. Zwiększysz w ten sposób stabilność stawu barkowego i elastyczność mięśni w okolicy łopatki.