Choroby narządu ruchu osób starszych to z jednej strony coś, co wielu wydaje się czymś oczywistym i naturalnym. Gdy jednak przyjrzysz się temu dokładniej, okaże się, że wiele dolegliwości możesz uniknąć, a przynajmniej zmniejszyć ryzyko ich pojawienia się lub też je opóźnić. Dlatego warto już w młodości zainteresować się tym tematem, by poprzez działania profilaktyczne uchronić się przed poważną niepełnosprawnością. Mowa tu między innymi o większej aktywności fizycznej, zdrowej dla stawów i kości diecie oraz regularnych badaniach. Pomocna też może się okazać znajomość przyczyn dolegliwości, które dotykają narząd ruchu w starszym wieku. Czasem wystarczy wprowadzenie kilku zmian w swoim stylu życia, by móc cieszyć się dobrą sprawnością fizyczną do późnych lat swojego życia.
Jakie zmiany zachodzą wraz z wiekiem w układzie ruchu?
Starzenie się organizmu rozpoznać możesz nie tylko po wyglądzie zewnętrznym. Zmianom wynikającym z upływu czasu podlegają też narządy wewnętrzne i układy, w tym układ pokarmowy, oddechowy, czy krążenia. Również układ ruchu w starszym wieku nie jest już taki, jak ma to miejsce w okresie młodości.
Wszystko to z jednej strony uwarunkowane jest wiekiem, a z drugiej zależy od stylu życia, jaki prowadzisz. Gdyby tak nie było, wszyscy dotknięci bylibyśmy niedołężnością i zmianami zwyrodnieniowymi, a niepewność przy stawianiu każdego kroku byłaby udziałem każdego człowieka u schyłku życia.
Na szczęście wciąż jest wiele osób, które w wieku 80 lat są bardziej sprawni, niż niejedna osoba w średnim wieku. To tylko pokazuje, że nie jesteśmy skazani na niedołężność i choroby, które skutkują wymianą stawów, czy złamaniami osteoporotycznymi.
Zmiany w układzie ruchu w starszym wieku obejmują:
Kości
Na mikroarchitekturę kości ma wpływ wiele czynników. Jednym z nich jest obniżenie siły mięśniowej, co nie jest związane tylko z wiekiem, ale też z siedzącym trybem życia i znikomą ilością aktywności fizycznej. Wraz z wiekiem spada bilans przebudowy tkanki kostnej, co skutkuje nie tylko coraz mniejszą masą kości, ale też obniżeniem jej gęstości. Problem ten mocno dotyka przede wszystkim kobiety po menopauzie. Ma na to wpływ w dużej mierze niedobór estrogenów i inne zaburzenia hormonalne.
Na kościotworzenie negatywnie wpływa też zmniejszenie lokalnej i systemowej syntezy insulinopodobnych czynników wzrostu.
Stawy
Podobnie jak w przypadku kości, tak też przy starzeniu się stawów niemałą rolę odgrywa gospodarka hormonalna. Tu również bardziej cierpią na tym kobiety, u których zdecydowanie mniejsza ilość testosteronu nie chroni dostatecznie tkanki łącznej przed zużyciem.
Wraz z wiekiem maleje też produkcja mazi powlekającej powierzchnie stawowe i nie jest ona już tak dobrej jakości, jak dawniej. Cieńsza też staje się chrząstka stawowa. Skutkuje to zmniejszeniem ochrony stawów przed zniszczeniem i prowadzi do ograniczenia ruchomości. Grubieją też więzadła i torebka stawowa, co dodatkowo zmniejsza ochronę stawów.
Mięśnie
Dla starszego wieku bardzo charakterystyczne jest zmniejszenie masy i siły mięśniowej, głównie w kończynach dolnych. Spowodowane to jest między innymi zmniejszonym wytwarzaniem hormonu wzrostu, pogorszeniem unerwienia mięśni, niedoborem witaminy D oraz obniżeniem aktywności fizycznej i siedzącym trybem życia.
Choroby narządu ruchu osób starszych
Z powodu zmian wynikających zarówno ze starzenia się organizmu, jak i zaniedbań obejmujących aktywności fizyczną, dietę i profilaktykę zdrowotną, u osób starszych mogą pojawiać się różnego rodzaju zmiany chorobowe, obejmujące narząd ruchu.
Do najczęstszych z nich należą:
Osteoporoza
Osteoporoza to jedna z chorób, które najczęściej dotykają właśnie osoby starsze. Jak już wiesz, wraz z wiekiem zachodzą pewne procesy, które sprzyjają zmniejszeniu masy kostnej i jej gęstości. A ponieważ schorzenie to nie daje objawów bólowych, to wielu seniorów dowiaduje się o nim, dopiero gdy dojdzie do niskoenergetycznego złamania. Są wtedy zdziwieni, że doznali urazu w wyniku zwykłego podparcia się ręką lub niegroźnego upadku na biodro z niedużej wysokości.
Przyczyną tego rodzaju sytuacji jest najczęściej osteoporoza pierwotna. W wersji wtórnej występuje ona dużo rzadziej i może dotknąć również osoby młodsze. Do jej pojawienia się mogą się przyczynić stosowane leki, dysfunkcje hormonalne, nowotwory, czy choroby o podłożu reumatycznym.
Zwyrodnienie stawów
Choroba zwyrodnieniowa stawów, choć dotyka nie tylko osoby starsze, to właśnie one najczęściej na nią zapadają. Pierwsze bóle stawów wynikające ze zmian chorobowych pojawiają się zwykle między 40. a 60. rokiem życia i częściej dotykają kobiet niż mężczyzn. Poza wiekiem i płcią, do czynników ryzyka należy też rodzaj wykonywanej pracy i uprawianej dyscypliny sportowej, mutacje genetyczne, choroby metaboliczne i endokrynologiczne oraz wady postawy.
Przeczytaj także: Jak dbać o staw biodrowy?
Ból niestety nie jest jedynym objawem. Z czasem dochodzi do niego:
- trzeszczenie stawów,
- ograniczenie ruchomości,
- wyrośla kostne,
- krótkotrwała sztywność stawu po okresie bezruchu,
- wysięk w stawie,
- zniekształcenie obrysu stawu,
Choroba zwyrodnieniowa stawów u osób starszych najczęściej obejmuje jeden lub kilka wybranych stawów, co w zaawansowanym stadium może skutecznie ograniczać codzienne funkcjonowanie. Mowa to o stawach kolanowych i biodrowych i stawów rąk.
Reumatyzm tkanek miękkich
Reumatyzm tkanek miękkich u osób starszych może przejawiać się w postaci bólu biodra i barku, zespołu kanału nadgarstka, torbieli Bakera, czy też zespołu krętarzowego. Problemy zdrowotne obejmujące stawy zwykle pojawiają się po 60. roku życia.
W porównaniu do RZS osób młodszych, u seniorów więcej jest objawów układowych w postaci chudnięcia, osłabienia i zmęczenia, stanu podgorączkowego oraz pogorszenia snu. Choroba też zajmuje już na początku duże stawy, czyli kolana, barki, stawy skokowe, biodra.
Oprócz bólu stawów, reumatoidalne zapalenie stawów objawia się też:
- obrzękiem i zaczerwienieniem okolicy stawu, co może utrudniać ruch,
- sztywnością, głównie rano po przebudzeniu i po dłuższym odpoczynku,
- utratą ruchomości, w tym zakresu ruchomości, co z czasem skutkuje postępującą niepełnosprawnością,
To tylko wybrane choroby narządu ruchu osób starszych, które częściowo są następstwem efektu starzenia się organizmu. Pamiętaj jednak, że zawsze masz wpływ na tempo pojawiania się zmian wynikających z upływu czasu. Są też choroby, które w ogóle nie muszą się pojawić w twoim życiu. Zwróć uwagę na swój obecny styl życia i obecność działań profilaktycznych. Jeśli okaże się, że warto coś tu zmienić, zrób to, zanim schorzenia specyficzne dla starszego wieku, dadzą o sobie znać.
Źródło: